Țawngțaina chhângtu

Mi aia harsatna tawk nasa leh mi tawrh loh tuar bik ka ni hauh lo. Amaherawhchu, hnung lam ka thlir let chang hian, khuarkhuruma ka tlak lai te, chirh leh dûm hmuna ka tân lai te, hlîng leh bawn hmuna ka kal lai te ka hmu țhin. Țhenkhat harsatna tawh chu rilru natna, chhungkua leh inngaihzawnna kawngah te a nih ka ring a, chutiang harsatna an tawh avangin 'ka hringnunah harsatna tam tak ka tawk' an tih ve fo ka ring. Kei erawh chutiang harsatna ang mai a ni hauh lo thung. A tak ngeiin ka tawng a, a tak ngeiin ka vai a, a tak ngeiin ka tuar a ni.

Ka harsatna tawh phenah hian Lalpa'n min țanpui nasa takzet, a tak ngeiin. Hei vang hian alawm ka harsatna tawh hi malsawmnaa ka chhiar țhina, suala ka peng tur lak ata min veng țhin ka tih țhin hi ni. Mi țhenkhatin 'Lalpa'n min țanpui' an tih hi thlarau lama an chan chhah deuh vang te, chhungril lama an hlim riau vang te, thlahtute ațanga inrochun malsawmna an dawn vang te a nih ka ring. Kei chu chutiang a ni lo va, Lalpa min țanpui dan hi mit khap kar leka lo lang țhin a ni.

Entirnan, kum 10 kal ta ațanga mi in luaha khawsa mai kha ka ni a; in luah man han remchan loh țum te, zirna lama sum mamawh hmanhmawh neih mai loh chang te a awm țhin. Chutiangah chuan ania Lalpa chu lo lang țhin ni. An hnena ka harsatna ka hrilh kher loh ka țhian leh hmelhriat, sum faia cheng sang chuang chuanga min han pe tawp mai te, eng competition-tion emawa sum fai han dawn chang te, hun rei taka kan sum fai bate'n min han rulh zauh chang te, 'dawrah i lehkhabu rawn dah rawh' tih changa lehkhabu man tlem azawng lo tling khawm ve te leh a dang dang pawh. Hetiang thil hi ka mamawh loh chang ni lovin, ka mamawh hunah tak ka tawng țhin.

Lalpa inlarna hi a hring a hrana hmuh ka inbeisei ngai lo va, a țanpuina pawh pawisa buara bag khata chhar ang zawngin ka beisei ngai lo. Ka thil tawn ang khi ka laka Lalpa inlarna leh țanpuinaah ka chhiar hmiah mai a ni. Ka lawm fo va, ka lawmna erawh midangte tana hneawm hluiin ka puang fo lo thung. Lalpa rem min ruatsak danah ka lungawi thlawt a, ka lungawi thu erawh midang ka hrilh nawn chhen lo va, keimahah ka chiang em em a ni.

Heng thu ka sawi zeuh zeuh avang hian tuna ka dinhmun hi a țhain a sang em em tihna a ni lo va, mi chunga chuang ka ni tihna a ni themte liak lo. Thinurna hi pai renga reh chi a nih loh chang a awm ang bawk hian, lawmna hi puan chhuah a țul chang a awm țhin. Hmabak tam tak ka nei a, kawng zawh tur thui tak ka la nei bawk. Mi aia sánga invawrh turin kum tam tak ka la mamawh a, ka hringnun kal ta zawng zawngte chhuk thlir thei turin hun tam tak ka la mamawh tih chu ka chiang em em a ni.

Nikum lama tihchhuah 'Mt. Everest' movie kha in lo en tawh maithei. He tlang mangkhawngah hian mi 8 an thi a, he tlanga ni khat thil thua mitthi an tam ber țum a ni nghe nghe. He movie chhuah hma hian Rob Hall leh a naute chanchin lungchhiatthlak hi internet lamah ka lo chhiar tawh a, a lehkhabu pawhin chhuah a ni tawh. A ziaktu pawh Hall-a team member Jim Krauker a ni a, tlang chhip chuang chhuak zingah a tel a, Rob Hall leh a hote chhiat tawh chu a lehkhabu ziah 'Into Thin Air' ațangin kimchang takin kan hriat theih phah a ni.

Mihring nun, keima nun ngei pawh tlang lawn angin ka tehkhin țhin. Rob Hall khan a nunna chân phah mah se, a thih hmain a tum ram Mount Everest tlang chhip a thleng hman a, khawvel a chhuk thlir a nih kha; a thil tum a hlen a, a kal ta. Nang leh kei hian tlang kan lawn mek a, tlang chhip thleng hmanin kan thi ang nge, kan tum hlen hman lovin kan kal ang tih tuman kan hre lo. Kan tlanglawn kawngah hian thil țul lo kan ti em, țul lo kan pai em, țul lovah kan peng em tih te hi ngaihtuah fo a va țha em! British tlanglawnmi hmingthang George Mallory khan kum 1924 khan he tlang lawn chhuah tuma a beih țum thumnaah a thihpui. Englekhawle, ka dam chhung chuan he tlang chhip hi chuang chhuak turin theihtawpin ka bei ang, tih hi ka infuihna a ni.

[March 26, 2017-a ziah a ni].

Share this

TS Khupchong