02 October 2023

Zalenna Zawngtu Zalna Zoram (ZZZZ) thawnthua ka duh em em thenkhat

By JH Lalrinzuala 

1. Characterization: Khaw tinin Pu Khuma hi kan nei mai awm mang e ka ti, a suahsualna tel lo hian. (Pu) James Dokhuma'n Thla Hleinga Zan-ah khan Sabuta a nei a, plot character Rozami tan mi tangkai leh a thawnthu tingaihnawmtu pakhat a ni. Pu Khuma, pa darben kha thawnthu sawi hawn nan a rawn hmang a, a chanve velah thi mah se, a tawp thlengin a pawimawhna kan hmu. Sub plot ngaihnawm tak niin ka hria, sawi thui a chakawm. Siamthari kha he thawnthuah hian character ngaihnawm ber a ni em aw ka ti hial mai. Pu Khuma'n a pawngsual atanga a chanchin intan hi a tawp thlengin a ngaihnawmin a pawimawh a, langsar hauh si lova thawnthu tingaihnawmtu ber niin ka hre teh tlat. Amah pawngsualtu chunga phuba a lak te, a buan chak loh leh a dinhmun laklawh dan te hi a mihring em emin ka hria.Character level-a kan teh dawn a nih chuan secondary character zingah a inham tang thei ang chu. Plot characters chu khek rih ang.

2. Narrative structure: A bul tanna atanga a tawp thleng mai hian, mistiri in sa nen ka tehkhin deuh. A ruhrel a kal a, hmanrua a la khawm mawlh mawlh a, a mamawhnaah a hmang zel a, chu chuan a tawpah in tha tak a din luah ang deuh hian. Thenkhat chuan an hman zawh tawh hmanrua an thehthang mai mai laiin, he thawnthuah erawh hi chuan hmanraw hluihlawn mai mai a awm meuh lovin ka hria.

3. Inbiakna (dialogue) leh thawnthu sawi chhuahna tawngkam (narration) : Peter Lianhleia'n James Dokhuma a sawiselna pakhat, tawngkam an thiam hlawm lutuk a, an zavai mai hian amah James Dokhuma tawngkam vek a ni an hman ni a tih ang deuh kha chu a ni lo. A tu-a pawh hian an sawi awm tak vek an sawiin a lang a, tawngkam uchuak leh beng tithlep tur a vang khawpin ka hria. Tin, a thawnthu sawi chhuah dan hmang hi a chhiartuin a pawm theih dan tur ber niin ka hria. Er-form (3rd person) hi hmang lo se suspense a siam thei zawk ang em tih ka ngaihtuah lai mekin, ich-form (1st person) emaw, duo-form (2nd person) hman aiin tuna mi ang hian a thawnthu a mar tha thei zawk dawnin ka hre ve leh hnuhnawh. Tin, beng tivar leh mi tivir tawka thil thlen dan a sawi thin hian ngaih a la riauin ka hre bawk.

4. Narrative device: A mode hi direct narration (er-form) hmang lo se, ich-form hmang sela, a tahtawla kal lovin temporal order-in, kir thut leh zuan dawrh ngai ni sela a tha awm mang e tih rulru ka put laiin, ngun zawka ka ngaihtuahin, hriat thiam nuam leh chhiar nuam zawk turin a ziaktuin a duang a ni tih ka hre thiam a, linear narrative hi Mizo mi nawlpuiin kan ngainat a nih avangin chhiartu tam zawkah a tlak nat zawk ka ring a, kei ngei pawh hian ngaihnawm ka tih chhan ber pakhat niin ka hre leh hnuhnawh.

5. Epilogue: Ka chhiar tirh chuan tul lo riauva hriatna ka nei a, a thawnthu ber a tawp tawhin a lang si a. Mahse, a pa ber puh tur hre lova Siamthari fa pawm thlah James-a chungchang atang khan a tir lama kan sawi, a thawnthu ruhrel din sa kha a tifamkim chho va, zawhna tam tak chhanin a awm bawk. Hei hi temporal order hmang se ka tih chhan lian ber a ni a. A tawpa lo lang James-a research leh martarte ruhro lo thlen atang hian a thawnthu (in ultimas res) intan ta hlauh sela, a zin veivahna leh a tawpa Siamthari tupa a nih a inhriat chhuahna hian tawp zui se ka ti kha a ni a. Amaherawh chu, sawi tak angin kawng tam takah linear narrative hi a tulna a awm a, a tawpa thiam tak maia epilogue a rawn zep hian a chhan hneh viau ka ti.

Tlipna atan chuan, he novel hi novel ngaihnawm tak a nih bakah beng tivar thei tak tur niin ka ngai. Thawnthu tam takah a ziaktuin bengvarna tur thil a zeh luih vak hian a plot-in a mamawh a nih si loh chuan, a ninawm hma a, he novel-ah hian ninawm khawp bengvarna tur thil zeuh luih a awm lovin ka hria. Eng nge I ngaih ve dan?


NB: Thlirletna ziaktu JH Lalrinzuala hi Mizo Department, Mizoram University-a Ph.D zirlai a ni.