11 September 2010

Mi beidawng

He khawvêl ram zau taka chêng mihringte nunah hian beidawnna piah lama beidawnna vâwrtâwp a la awm a nih ngai chuan chu mi neitute zînga chhiar theih ka ni ngei ang. Ka nei mai ni lovin nitin kan inkawp a, ka hringnunah hian hrui lovin a uai bet tlat zâwk a ni.

Midangte tâna hlimna thlentu ni si khân keimahah beidawnna a thlen tlat a, chu chu a lo chawr no va, a lo thanglian zêl a, rah a chhuah ta hial a; chu mai ni lovin a puakkeh ta hial a!

He thil hi ka tâna lo awm niin ka hria a; hlimna hi ka tân chuan hmêlma a ni a, khawngaihna leh lainatnate chu ka rilru leh taksa hian a dawng pha lo va, a beisei pha hek lo. A ngaihtuah ringawt pawh ka inthiam lo thei hial thîn a ni.
Mi zawng zawngin min ensan a, min tlânsan ta! Midang hlim nui ri hi ka tân ânchhia a ni a, lâwmna thu kengtu chu ânchhe min lawhtu mai a ni a, a hla te chu ka tâna phuah a ni vbe lo. Lungngaihnain min chênchilh reng a, hrehawmnate chuan min hual vêlin retheihna leh mangannate chuan min khawngaih ta zâwk a! Ka tân chuan chhûn hi zân ang maia thim a ni a, zân pawh hi chhûn ang maia nunrâwng a ni. Midangte tâna mawi taka chhuak thîn ‘ni’ hi sahuai ang maiin ka do tlat a, a tla tur hi lungngai takin ka thlîr liam hrâm thîn.

Vânneihna an tih hi ka chungah a tla ve thei lo va, chutih laiin vânduaina erawh chu a hlâwm hlâwmin a rawn thleng a; ka beiseina êng de vê vê chu a rawn hliah ta vek a. Vânduaina hruia phuar behin ka awm a, lungngaihna hlîngin min chhun a, ka buai zo ta!

Ka zin kawngah hian thihna hian min hnaih reng a, zân mang tha lo tak ang maiin hlauhthâwnna leh râltitnate chuan min hual vêl reng a. Chu chuan min tichi-aiin inthununna thumal ka theihnghilh lek lek thîn. Nun hlimna hi ka tân chuan mumang ram mai a ni a, nun hahchawlhna hi thihnaah chauh awmin ka hria a, ka chhia leh tha hriatna hian chu lam chu pan turin min tur ut ut reng thîn.

Khawvêl mihring tam takte zîngah khawhar takin ka chêng a, ka mal ngawih ngawih a, khawvêl hi ka tâna siam a ni mawlh lo. Beiseina chhetè nen khawvêl thar ka thlîr nitin a, ka nghâk a, ka zawng vêl ruai thîn. Min pui turin mi dik ka zawng a, ka hmuh chhunte chuan min hlimsanin min lâwmsan a, ka tân an luangliam mawlh lo.

Kan lei inher hian hlawhchhamna bâk a rawn herchhuahpui ngai lo va, mite tâna hlimna leh lâwmna thlen thîntu khân thihna chauh min thlen dâwn a nih hi ka ti rilru hial thîn. Hmangaihna an tih hi tlêm tal chu he thinlung thlalêr ramro lutuk leih hnawng turin dawn ka châk hliah hliah thîn a ni. Mitena hlim taka suangtuahna nena duhthu an sâm thin angin kei chuan ka sâm ve thiam lo va, mahni inkhawngaihnaa bul tanin thihnaah bawk ka tâwp leh thîn. Thinlung luangliamte hian an lâwmna tlêm tal chu ka tân an chhuah ve phal lo niin ka hre tlat a, chu chuan beidawnna atâ beidawn lehzualnaah min hruai leh thîn.

Ka thinlung hi chhûm angin a zîng a, ka beiseina chu rial angin a dai a, ka ngaihtuahna chu meialhin a kângral ta! Hêng thilte hian ka lei taksa awngrawp tak hi an tichuai zo ta a, hmangaihna te, lainatna te, khawngaihna te, hlimna leh lâwmna te, lungawina te, beiseina leh hlawhtlinnaten an tlawhpawh ve ngai loh taksa chu beidawnna ruam paltlangin lungngaihna chirhdûpah a tla lût a, a tâng hlen ta! Tap chungin ka lo piang a, tapin ka seilian a, tapin ka nung a, tap chungin ka hringnun hi an vui liam dâwn ta!

(He thu ka ziah kum, 2008 vêl kha chuan ka nun kha a va beidawng thin tak êm! Ramhlun North YMA chanchinbu 'MARYMA'-ah tihchhuah a ni tawh.)

10 September 2010

Thlûkna dah dân leh shortcut key pawimawh dang te

Â=Alt+0194         Ã=Alt+0195
Á=Alt+0193         À=Alt+0192
Ê=Alt+0202         É=Alt+0201
È=Alt+0200         Î=Alt+0206
Í=Alt+0205          Ì=Alt+0204
Ô=Alt+0212        Õ=Alt+0213
Ó=Alt+0211        Ò=Alt+0210
Û=Alt+0219        Ú=Alt+0218
Ù=Alt+0217        â=Alt+0226
á=Alt+0225         à=Alt+0224
ã=Alt+0227         ê=Alt+0234
é=Alt+0233         è=Alt+0232
î=Alt+0238          í=Alt+0237
ì=Alt+0236          ô=Alt+0244
õ=Alt+0245         ó=Alt+0243
ò=Alt+0242         û=Alt+0251
ú=Alt+0250         ù=Alt+0249
™=Alt+0153         ÷=Alt+0247
×=Alt+0215         ¾=Alt+0190
½=Alt+0189        ¼=Alt+0188
º=Alt+0186          ¹=Alt+0185
²=Alt+0178/Alt+02226
³=Alt+0179/Alt+02227
¶=Alt+0182         ®=Alt+0174
©=Alt+0169
(A awmzia chu computer keyboard-a ‘Alt’ leh number dah ho khi hmehkhawp tur a ni. Heng hi fonts hran hranah a hman theih vek a ni.)


08 September 2010

Ka Ice-Cream

Ka hmaa tleirâwl kum 19 mi vêl lo kal chu ka thlîr reng a, ka bulah lo dingin hah hmêl takin a thaw hliam hliam a, a thlan tla chu a rawmawl kenin a hru thuak thuak bawk a. Ka hmêlhriat loh nghah lai a nih ka rin avângin no. pakhat chu ka han dial a, chutih lai chuan ka bula tleirâwl awm chuan a phone a en vat vat a. Chiang thawkhata ka ngaih avângin a pick up hmain ka dah leh nghâl vat a. A hnu rei lo tè-ah chuan ka va pan a, biak ka tum lai takin a tawng hmasa-ah a rawn tang ta zâwk a.

“Mi nghah i nei em?”

Ka ring dik a ni tih ka hre nghâl a.

“Aw, nei e. Nangmah kha..!”

Thla khat vêl liam tâ-ah khân hmeichhe pakhat hnên atangin sms ka dawng a. A ngaihzâwng nena an harsatna chungcháng leh, puih leh thurâwn beisei a lo ni a. Theih ang anga hnêmin ka fuih a. Chuta tang chuan kan inbe chho zauh zauh a. A hnuah a mizia tur âwm ang chu hriain, mi fel leh nun ngîl, inngaitlâwm tak a ni tih ka hre thei ta a.

Nikhat chu tihtur tûl a awm avângin ka lêngchhuak a. Upper bazar thlanga bus stand-a bus ka chàn lai chuan message a lo thleng a. Ka han en chuan Notei mi rawn thawn a lo ni a, ka han chhiar a.

“Bazar ka kal dâwn a, inhmu ila..”

Ka reply vat a.

“Hospital thlang bus stand-ah ka awm. Lo kal rawh, ka lo nghâk ang che.”

A hnu reilotè-ah chuan tleirâwl kum 19 mi vêl lo kal nen chuan kan inhmêlhriat ta a ni.

Thian inkâwm thang ang maiin tlângnêl tak leh inpawh taka inkâwmin a chanchinte kan sawi dûn bawrh bawrh a. Darkar chanve vêl zet kan tîtî hnuin a kalna tur, bazar lam kan pan dûn ta a.

A thil lei tur ang angte a lei hnuin a haw tur chu ka thlah a. Ice cream-te leia eiin kan infiam bawrh bawrh a. An vêng pênna thleng ka thlah hnuin ka tihtur pawh thulhin inah ka haw ta a.

Khuma mut hahdam pahin ka thil tawn ka ngaihtuah lêt neuh neuh a. Kha hmeichhia, Notei nena kan vawikhat inhmuhna atanga hetiang khawpa inkâwmngeiha kan innêl nghâl thei mai kha mak ka ti hle a. Ka ngaihtuahna pawh a kal thui hle nghe nghe.

Kum 19 mi lek a ni a, ft 5.3 vêla sáng, ngo lutuk lo, hâng lampang deuh hret a ni a. Hmai bial lam, nui mawi tak leh aw thâm chàl mai a ni a. A mawng vaw hnâpa a sum dum hlap zuah chuan a tilang nûin a tilang-duhawm zual hle a ni.

A zân atangin sms-te inthawn lehin, kan inkâwm nasa tial tial a. Chu chuan kan inkârah hriatthiam hleih theih loh inngainatna chu a piantîr ta vat a. Mak tak maiin a ni tèlin ka rilru a luah hnem tial tial a, a hnuah phei chuan a âw hre lovin zân ka muhîl tha thei lo hial a.

Zankhat chu nidang ang bawkin a message ka dawng leh a. Ka han chhiar chuan hetiang hi a lo ni a.

“Mate, ka duh che tih ka hria. Mahse, chu chu ka rilruin a pawm si lo. Ka awmdân hi ka hrethiam lo a ni..”

Kan inhmuh hmaa a chanchin zawng zawng min hrilh fai kèlh tawh avângin a inthlahrung a, a inthiam lo tih ka hria. Mahse, chu’ngte hlei hlei chuan min hneh a, keimahah a tla-na deuh deuh zâwk a.

Kan inhmuh hmasak ber ni-a a khawsazia atanga ka rilru put hmang vângin inngaihtuah rei vak ngai lovin a rûl tâwkin ka chhâng lêt ve ta a nih kha.

A chanchin a chhia a tha ka hriat vek hnua chhia leh tha hriatnaina a hnâwl loh hmeichhia tluka ka tâna tha tur an awm dâwn chuang em ni le?

Chuta tang chuan khawvêl thar ka kai ta a. Nun hranga nungin rilru dang nen nitin hun ka hmang chho tan ta a.

Zîngtina ka thawha beiseina thar min lo siam thîntu, zân ka mut dâwna duhsakna tawngkam thlum ber bera min mangtha thîntu a ni a, ka khawhar chânga min hnèmtu, ka lungngaih leh mangan chânga min thlamuantu a ni bawk. Ka thian tha ber a ni a, ka hmangaih ber a ni tel bawk. Min duh leh min hmangaih thu nitin min hlân àwl lo va, chu chuan keimaha rinawmna leh chakna min siam a ni. Intihthiam loh châng leh tihtauh châng pawha boruak thelh-daitu a ni a, ka laka a thinrim rei ngai lohna chuan amah ngaina lo thei lovin min siam a ni.

Kum chanve vêl zet hlim tak leh tudangmah ngai lova kan lèn laiin zankhat chu Notei hnên atangin chanchin duhawm lo tak ka hre ta a. Chu chu a chauh thut avânga damdawiina a luh thu a ni.

A tûkah chu a rang a rangin a awmna damdawiin ka pan vat a. Damdawiin khuma chauh hmêl taka Notei lo mu bâm chu ka va hmu ta a. A pa leh midang pahnih pathum vêlin an lo kîl laih a, an bulah ka inzep lût nghâl a.

Zah pawh dâwn lovin a kut dâng bei mai chu ka vuan chawt a, chuveleh muhîl emaw ka tih kha a lo meng diar diar a. A nui sak a. Engmah hre lo ang maiin a chhîng leh daih a. Ka rilru a khawihin a ngaihna ka hre lo kher mai.

A pa hnênah thil awmdân ka han zawh chuan a tlai chawei kham, bathroom-a a lût tur tlu thut chu biak hleih theih lohvin a awm hi a lo ni a. Zâna a harh zawk thu leh a hnuah biak theih lohva a awm tâk reng thu min hrilh tel bawk a. Zâna a harh zawk laiin a chanchin min lo la hrilh hrâm hrâm a lo ni reng mai!

Test chi hrang hrang an neih avângin a result ngaihchângin damdawiinah ka tàp nilêng a. Tlai lama a thisen test result a rawn chhuak a, a thisen zâmte chu engemaw thildang avângin hmun tam takah a keh a, a thisen kal vêl chu a kalna tur thleng lovin a taksa hmuntinah an kal darh vak a. Chutianga a taksa mamawh tâwk thisen a neih loh avângin a lung pawhin hna a thawh tur ang a thawk thei lo hi a lo ni reng a. Doctor chuan a natna an hriat mai theih loh thu leh phai lam panpui nghâl vat a ngaih tur thu a sawi bawk a.

Chu thu chuan min barakhaih kher mai!

Rilru hah tak leh ipik tak chungin chawei turin ka haw ta hnak hnak a. In ka thlen chuan khumah ka thu hnawk a. Ka mittui chu rawn parawl nghâl tiam tiamin lungchhe takin ka inhnît faih faih a. Ka kâ-ah chaw rêng a lût thei lo.

A dinhmun a that vak loh avângin mawi leh mawi lo pawh dâwn lovin damdawiin lam ka pan leh ta nghe nghe a. Damdawiina ka han luh chuan a lo harh tawh a, min hmuh veleh hlim takin min nuih nghâl ver ver a; ka hlim kher mai. A bulah thuin kan inkâwm leh melh melh a. Kan inngainatzia leh inhmangaihzia hretu, a chhûngte pawhin min hrethiamin min chhuahsan nghâl vat a.

An chhuah veleh a kuta vuanin ka hmangaihzia leh chàn mai ka phal loh thu ka hrilh mawlh mawlh a. Ani pawhin min hmangaih thu min hrilh lo chuang lo.

“Mate, naktûkah phai lam kan pan dâwn a. Ka awm loh chhûngin nitin ice-cream lo ei ziah la, min lo hrechhuak thîn dâwn nia. Ice-cream ka ngainatzia i hriat kha.”
A aw chau tak chuan ka pumin min fanchhuak vek a, ka tawng hlei thei lo.

“Mate, dam takin i lo haw leh vat dâwn alawm..”

A chhûngte lo luh leh hma chu a dam huna kan hun hmandân tur leh inneih lam thleng sawi kaiin, suangtuahna leh duhthusàm nen kan inkâwm a, kan hlim hle.

A chhûngte an lo luh tâk avângin leh a harh that tho avângin ngaihtha tak chungin ka haw ve ta a.

A tûkah chuan phai lam an pan tih ka hre thei a, Notei chanchin erawh ka hre mai thei lo. Chutiang chuan kâr khat chhûng chu rilru laklawh tak chunga awmin a chanchin ka ngaichâng reng a. Chanchin an neih zui loh êm avângin, ziaawm lam pana ngaiin tlêmin ka thla a muang deuh a.

Notei te’n phai lam an pan atanga a ni 9-na chiah a ni a. Nidang ang bawkin office-ah hnathawkin ka buai leh map map viau a. Chhûn dar 12:22-ah phone call ka dawng a. Ka han en chuan ka no. hriat ngai loh a lo ni a, ka la a.

“TS-a maw? Notei û ka nia. Nichin chawhma lawk khân i thiannu chuan min kalsan ta...!”

A sawi chhunzawm ka hre tawh lo; phone ka thlauh tawp a, chhuatah thingthi hnawkin ka ngawi reng a.
Eng nge ka ngaihtuah ka hre lo va, engtin nge ka awm tih pawh ka hre hek lo; ka chhia leh tha hriatnaten min phatsan ta pawh a ni ta ve ang.

Pute hnênah pawh engmah sawi lovin a rang lamin inah ka tlânhaw vat a. In ka thlen veleh khumah ka bawk thlawp a, tah pawh tap chhuak thei lovin ka biangah mittui a luangthla zawih zawih a.

Ka hmangih berin fam a chang ta! Damdawiina kan duhthusàm zawng zawngte kha a thlâwn mai niin, a message ka paih phal lohte pawh min tihrehawmtu mai a lo ni ta! A hnêna ka lo sawi fo tawh, khawvêl thara mi thar nena nun thara nunga thil thar kan dinchhoh mêk chu a tluchhe ta!

A hnua a chanchin ka hriat leh dânin khatia phai lam an pan hnu khân a dinhmun a hlauhthâwnawm avângin leh nikhua hre lova a awm reng avângin doctor-te chuan damlo na zual dahna (ICU=Intensive Care Unit)-ah an dah nghâl a. A thisen exam tura lâk an han tum chuan a thisen zâm an hmu zo mai lo va. A thisen zâm zawnga a taksa hmun hrang hrang an zai kak hnuah thisen tlêm azâwng an la thei hlauh a.

A result an han hriat nâk chuan a thisenah potassium leh calcium chu hlauhthâwnawm khawpin a tlêm a. Chuvângin a lung pawhin thisen sem chhuak thei lovin, a kut leh ke te chu a duk vek a. A lungphu pawhin that lam pan thei lovin thi leh dam kârah a awm reng a ni.

Tichuan, ICU-a a awm atanga a ni 8-na chiahah a thluak leh lungten hnathawk thei tawh lovin, theihtâwpa doctor thiam bîkten tihdam tuma an enkawl nachungin a thlarau chuan a chhuahsan ta a ni.

Chumi ni atang chuan engmah eiin ka in hlei thei lo va, ka mu thei hek lo. Khawlaia ka chhuah chânga mi ice-cream zawrh ka hmuh apiangin mittui ka hru lo thei lo va, chu ka mittui nen ice-cream chu harsa ti tak chungin ka ei thîn a; nitin ka hlah ngai lo. Tichuan, ka ice-cream chu be mawlh mawlh chungin ka fâwp vawng vawng thîn.


Hringnun hi mumang ram ang mai a ni;
Reilotè an lo lang a, an ral leh mai thîn.
Lungawi lohna chu hlimnain a zui;
Reilotè-ah lungngaiin kan tap leh si thîn.

(A sei hle mai, ka luangliam miau va. Han kaihtawi vak dân a awm lo atin ni.)

Dated Aizawl
The 16th April, 2010

Den!

Thian ka nei a, a hming chu Zova a ni. Zirlai a ni a, kei pawh zirlai ve tho ka ni. Têt tê atanga inzui kan nih avângin kan inngaina hle. Mahse, kan zir sáng ve tial tial a, awmhmun a lo dang ta lo thei lo. Ani chuan zirna a chhunzawm thei lo va, kei ka vânnei hlauh va, chhûngte nena tangrualin ka la chhunzawm hrâm hrâm a.

Mahniin in ka luah a, ka parawl ve tiah tiah a nih chu! A châng chuan buaithlâk tih châng ka ngah. Chhûngkhat nula, nuber leh paber bâkah chhûngkhat tlangvâl nih han fâwm chu namailo deuh a nia!
Chutiang chuan kum thum vêl lai chu ka thianpa nen chuan kan inhmu tawh lo va. Kan inngai hle a, biakhlatna hmangin kan inbe thîn a. Inhmuh hlân pawh kan nghâkhlel hle.


Zankhat chu lehkhabu pakhat siam ve ka rilrûk deuh avângin kan thiandûn behchhan deuhvin thu ka ziak malh malh a, keimah chauhvin ka awm nghe nghe a. Hetih lai hian a phone a that loh avângin ka thianpa nen khân kan inbe khât hle.

Chutia thu ka ziah melh melh lai chuan kawngka kik ri kauh kauh thâwm ka hria a, ka va hawn a. Ka thianpa, ka ngaih êm êm kha lo ni rengin!

Thian inngaina tak, kum thum zet inhmuh lo châk tawh kan nih avângin kan inpawm chûk chûk a. Engmah sawi lâwk lova a rawn zin thut avâng erawh chuan mak ka ti têp a, ka dem lek lek a ni.

Ka pindan lamah ka hruai lût a, kan nunhlui leh hunhluite kan sawi dûn a, lung pawh a lêng duh veng veng hle e.

Dârkâr thum vêl kan inkawm hnuin choka lama ka phone charge chu a lo ri ral ral a. Ka va en chuan ka nu a lo ni reng a.

“Hello, ka nu eng nge ni ta?”

“Hello, bawiha, ka tawng i hre thei em? Tûn maiah khân i thianpa Zova chu khawsikpui avângin a boral a...!”

Chhei le!!

September ni 6, 2010. 11:00-11:30am.

07 September 2010

Rawih maia!

Hei, blog ka'n siam leh chhin a. Hmânni khân ka siam tawh a, a template ka tikhawlo zo vek a, ka thiam loh luat a leia! Ka titawp a. Hei pawh hi ka tih khawloh leh chuan ka titawp leh mai dawn a ni!

Enchhinna mai mai a ni e.