Zin thu

Mizoram University-a Education Department HOD Dr. Malsawmi duhsakna avang liau liauvin SCERT hnuaiah sikul eng emaw zat tlawha zina inhlawhna ka nei thei hlauh mai a. Inhlawhna a nih avanga ka lawmna chu thuhran, Mizoram khua tlawh tam hrim hrim ka châk vangin ka phur khawp mai. Vawi hnih zin chhuak turin programme kan siam a, a vawi khatnaah khaw 11, a vawi hnihnaah khaw 6.

Tichuan, ka ṭhianpa Joseph-a leh a bike hire-in May ni 15, zing dar 8:30-ah Aizawl kan chhuahsan a. A hmasa berin Khawruhlian-ah kan kal a. Hotel-ah tukṭhuan kan ei a. Kan kal tumna Zoram High School, Khawruhlian chu exam chawlh an neih avangin sikul an lo châwl a. An zirtirtute zawng chhuakin kan han hawntir leh hnuhnawh a! In tur tuihnai tak min lo chhawpsak a, kan lawm kher mai. Kan tihtur kan zawh hnuin kal leh kan tumna Sakawrdai High School Headmaster chu ṭhiante hmangin kan bepawp thei hlauh va. Min lo nghak tura kan hrilh hnuin Sakawrdai panin bike-in kan tlan leh vang vang a.

Mizoram khua ka kal tawhna kawngah chuan a la ṭha ber mai awm e, Darlawn kawng kha. Aizawl khawlai kawng pawhin a tluk lo. Kan tlan lai chuan kawng an lo siam lai a ni a, engineer-in hnathawh thawmhnaw nen a vil reng a, a sirah an metal chu an chhilh thlap bawk a. Kawng ṭha lutuk kha tlân a inthlahrunawm thei hial mai. Hna an thawh avangin motor a dang nual a, keini erawh chu bike-a kal kan nih avangin awlsam takin kan tlân tlang mai a. Tlai lam dar 3 velah Sakawrdai kan thleng a. Kan kalna tur Tuisualral High School lam kan pan ding nghal a. Kan lo hrilhlawk tawh angin an Headmaster leh zirtirtu dang an lo awm nual a. Kan tih tur awm ang angte kan ti sawk sawk a, thingpui leh eitur tuihnai tak, artui chhum kan leh buhban chhum min lo chhawp a, a tuiin a lunglenthlak kher mai.

He'ng lai hi HPC (D) demand area a ni tawh a, Sakawrdai phei chu SHDC Headquarter a ni nghe nghe a. Kan hlauh ringin an sikul Headmaster chuan, "In hlau em? Aizawl lama an sawi leh an hlauh anga ralmuang lo leh hlauhawm a ni miah lo a nia. Engmah hlauh tur a awm lo," tiin min hrilh a. Mahse, anni (Hmar) tan chuan engmah hlauhawm a awm reng nang, ka la ti rilru ṭalh a! Awm rei hman kan nih loh avangin kan kal leh vat a, kan hmanhmawh viau nain Durtlang Leitan nula, Sakawrdai-a hnathawka awm ka ṭhiannu Danu-i chu kan va tlawh leh hram a. Anni hi an sikul Headmaster phone no. ka neih theih nana min puitu a ni a. Theitui kan in hnuin kan chhuak leh ta vang vang a.

Sakawrdai hi êng an nei ṭha lo hle a ni awm a, an sikul Headmaster min hrilh dan chuan xerox leh print-na man pawh a sâng hle a, pakhat tih man pawh cheng 10 chuang dawrh a kai a ni. Êng an neih ṭhat loh avangin an computer dawn chu hman ngaihna an hre lo va, a khawih thiam an awm lo bawk nen. Awmzia a nei thui tehchiam lo a ni. Tin, New Vervek aṭanga Sakawrdai inkar kawng hi an tlangdung kawng ngaihtuah chuan a chhe hle. Tin, Sawleng aṭanga Sakawrdai hi ka vawi khat hmuhna vek a ni.

Tichuan, kan kalna ngaiah kan lêt leh vang vang a. East Phaileng-ah peng chhovin Vanbawng (kan khua) kan pan ta a. Suangpuilawn rama Rungdil awm chu ṭhianpa ka hmuhtir châk tehlul nen, khua a thim phui mup mai si a, a hmu thei ta lo a ni. Zan dar 8:30 velah tluang takin Vanbawng chu kan thleng a. Makpa pa-in an arpui tui lai min lo talhsak chu tui ti takin kan ei a. A tûk chu HPC Martyrs Day a nih avangin zan lamah ka pa ram riak a lo haw bawk a. Ka nu leh pate nena kan inhmu chu kan hlim kher mai. Kan khaw High School a tel ve chu kum khata krismas lai bakah inhmu ngai lo kha kan inhmuh theih phah ta a ni.

Zanah kan mu vat a, an rik deuh luai luai avangin kan muhil hma lem hlei law! A tûkah Tuivai Chengkawl hâng tui tak mai kan hîp a. Ka nu chuan Thingthupui chhum leh Phuihnam tlak ka ngaina a ni tih hriain tam tâwk a chhum bawk a, ka ei hnem kher mai. Kan ei khamah High School-ah chuan ka han chho vang vang a. Hna an lo thawk a, pawimawh âwm taka kan lut vel chu ka inthlahrung zawk! Vanbawng High School-ah hian pawl 8 leh pawl 10 ka lo kal tawh a, zirtirtu thar pahnih pathum vel awm tawhin, hmana min zirtirtu zingah pahnih pathum vel tho chu an lo chhuak tawh a. Min zirtir hman chu zirtirtu pathum vel an la awm âwm e. A building pawh an lo sa ṭha tawh a, office awmna pawh an lo sawn tawh a. Hmana kan kal lai nen chuan a inang tawh lo hle a. A hmun vel erawh chu a hma ang thovin a la nuamin a la lunglenthlak a. Ka lung a leng hle a ni.

Suangpuilawn lam kan be lâwk a. Chawhma dar 10 velah chuan kan tlân leh ta vang vang a. Kawngpui hi kan khaw chhûng thlengin an lo blacktop tawh a, tlân pawh a nuam par par kher mai. Tluang takin Suangpuilawn kan thleng a, kan tih tur chu kan ti zung zung a. He sikul hi kan centre a nih avangin ka pawl 10 exam-na hmun a ni a, an zirtirtu zingah pawh hmelhriat an lo awm nual a. Min lo be bawrh bawrh a, ka tlangnelin ka intineitu hle.

Suangpuilawn leh kan khaw inkarah hian Lamherh khua chiah a awm a, km 10 vel chauhva inhlat a ni. Sikul sports leh kohhran lam inkhawmpuiah te kan kal nasa a, a inhnaih avangin kan intlawhpawh ṭha hle a, hmelhriat pawh ka ngah viau. Ngaihzawn pawh kan inngaizawng tawn nasa a, ṭhian pawh ka ngah a, ka bialnu neih hmasak ber pawh Suangpuilawn khaw nula ngat a ni. (I chhiar duh tâk hlauh leh Ka ngaihzawng neih hmasak ber leh Lehkhathawn hi i click hawng mai dawn nia) Chuvangin lung a tilêng hle a, awm rei hman phei chu ni ila lênna tur ka hre nual dawn a ni!

Mahse, awm rei hman kan nih loh avangin kan tlang nghal a. Phullen lam panin Zawngin lamah kan tlân a, Zawngin khua hi ka vawi khat hmuhna a ni. Lehkhabu eng emaw zat lo ziak tawhtu, Ellis Pachuau te khua a ni a, an khua kan tlân laiin 'khawi lai nge aw an in ni ang' tihte ka ngaihtuah a. Zawngin-ah tihtur kan neih loh avangin Phullen lamah kan tlang a. Phullen pawh hi kum 10 chuang liam ta khan ka lo zin tawh a. Ka û boral ta Pari lo awm hrep tawhna a ni a. (A boral chanchin chhiar duh tan Khawnge khawngaihtu? click hawng la) Ka ngaihtuahna a titharin ka û ka ngai hle a, a awmnate hi kan chhûngte an ni a, a tlawh pawh kan tlawh hman ta lo.

Phullen High School-a kan awm lai chuan Phuaibuang lam kal theih dan tur ngaihtuahin rilru a buai map mai. Tuivai leilawn chu a chhia a, motor pawh a kal tlang thei lo va, bike pawh a kal thei lo, tiin an sawi a. Keini'n kal theih hram dan kan ngaihtuah a, Saitual ban hman hram kan tum si. Kan zawt zau deuh va, two wheeler chu a kal thei, an ti leh bawk si. A ṭhenin kawng hlui lamah kal mai rawh u, mahse, lei a su thei a, an ti thul. Rilru buai map chungin kan chhuak ta chawt a. Kawng thar lama kal kan titlu a. Kawng thar leh hlui lam pêng kan thlen chuan an bula mi awmte chu kawng thar kawng zawk kan zawt a. Min kawhhmuhna lamah kan tlân ta par par a.

Kan tlân thui tawlh tawlh a, a chhe tulh tulh a! Lui kan thleng chu lei hlui tak, su dulh dulh thei kha lo awmin! Ka ṭhianpa, lei hlau lutuk tak mai chuan ralkhat aṭanga lei a hmu chu, "Haw ang, ka tlân dawn lo!" a ti bur mai a. A hmel a danglam nghal vek thei hial a. Ka khawngaih zawk hle. Mahse, ka'n ti lui a, luiah bike khalh thiam an lo awm hlauh va. Anni'n phûr takin, "Ka lo khalhsak dawn cheu em ni?" a ti a. Ṭhianpa chuan a remti hram a, min khalh kaisak ta a. Ka ṭhianpa pawh chuan zawimuangin lei a zawh a, ka kai a, kan kai thei ta hram a! Lawmthu sawi nan bike min khalh kaisaktu chu pawisa pêk ka tum a, a lo duh hauh lo lehnghal a. Mizo tlâwmngaihna hlutzia ka hrechhuak nawn awn awn a. A rin aiin a lo hlauhawm zek a ni ang, "Khalh kai nawn leh tur chu ni se ka ngam tawh lovang," a ti.

A sei zâwng kha ka lo zâwt ta lo va, a sei tham viau va, a sâng hle bawk. A sir tawn tawnah hrui an kaih a, a chhuatah thingphel an phah a. Chu pawh a sir ve ve leh a laiah an phah a, a inrahkhalhna tur tak a âwng a, a hlauhawmna a tizual a. A lei lai velah chuan a sira an hrui kaihna, a lei khaitu chu a hniam hle a, ngal rêk thleng bak a ni lovang. Innghahna tham a tling lo takzet a, luhai nei tan intihhuaina chi a lo ni miah lo. Phullen-a an lo sawi ang ngeiin, a lei hmawr lehlam aṭangin a hmawr lehlam a lang thei lo! An lo sawi uar mai mai emaw ka ti a, a lo ni hauh lo. A lo su dulh dulh thei bawk si a, ka ṭhianpa pawh ka dem lo khawp mai.

Lei kan kai ta chu kan thaw huai dawn emaw kan ti a, teuh lo! Phuaibuang lam kawng chu a lo chhe lutuk a. A sir ve ve motor ke rahna chu tuihawk luan kawr a ni tawp mai a, a laiah a pâwng chhuak vak a. Kawng a chho em em a, a hnim em em mai bawk si. A châng leh keimah zawk chu kein ka kal a, a chang leh ka nawr a, a lum bawk si, hahthlak bet bet tak a ni. Ka ṭhianpa ânhla zawng zawng chu sawi chhuak kher lo mai teh ang!!! Vanneih asiamin keimah zawk kawnga ka chhoh bek bek lai chuan cement phur Pick Up hi a lo tlân hlauh va. "Phuangbuang kan thleng ṭêp tawh em?" ka'n tih chuan a lo teuh lo nasa! "Kawng ṭha kan thleng ṭêp tawh em?" ka'n ti leh chu a lo hnai lo nasa! Kan tlân dawn chauh va, kawng a chhe tluan zak bawk a lo ni a. An mi sawmna ang chuan ka chuang ve ta a. Mizo nih nawmna ka hre leh ta a ni.

Ka ṭhianpa zawk chu kan umpha thuai a, a hmaah kan tlântir a, a hnungah kan chhawm chho bek bek a. Ka chuan lai chuan kum 2009 Comedian Search-a Phuaibuang nu, Pi Rengpuii'n an khaw kawng chhiatzia a sawi, "Motor-a kan chuang te hi a châng leh dân pâwnah min hnawtchhuak a, a châng leh dân pâwnah min lalut leh a," a tih te, "Kuhva ei ila, ṭhial ngai lovin a sawm thei," a tihte ka ngaihtuah chhuak a. Kha'ng a thusawite khan an khaw kawng chhiatzia a lo phawk zo lo hle a ni tih ka hre ta bawk a. Pick Up hi Khawlian lama tlân tur an nih avangin Phuaibuang khaw daiah an pêng a, lawmthu sawi mawlh mawlh chungin khua kan lut ta a. Zan dar 6 dawna kan luh avangin khua a thim chhelh chhelh tawh a, lehlan tum kha loh theih lohvin kan riah a lo ngai ta a. Pi Rengpuii te in chu kan zawng tawp a. A awm lai a lo ni hlauh va, a vanneihthlak ngei mai. An in thlen hmain kawngpuiah kan inhmu a, "In tlu lo," a'n ti nghal pang a!

Fiamthu a duh bawrh bawrh khawp mai. Kan inbual fai a, zanah an Headmaster inah ka va kal ta a. Zirtirtu dang kan ko va, êng an neih loh avangin in lamah kan tlingtla ta mai a. Demand Area tho a ni a, chhun lamah tournament te pawh an lo nei nghe nghe a. Kan kalna kawng vel ka'n sawi chu, kawng hlui lamah kan lo tlân reng a ni tih kan hre chiang chiah nia! Min hrilhtute ka'n huata ka'n huat mai mai zia chu! Kawng thar lam kawng ka'n zawt chiang deuh va, bike tlân theih tura an siam thu min hrilh a, kan thaw huai a.

Zanah pawh mut a tui duh bawrh bawrh khawp mai. Kha kawng chhia, Tuivai leh Phuaibuang inkar ringawtah khan a ni khatnaa kan petrol hman ang zat kha kan hmang ta rëng a. 'Phuaibuang khua nupuiah ka nei ang tih ka hlau' kan ti kan ti mai a ni. A tukah chuan zing dar 6-ah kan chhuak a, kawng thar lamah kan tlân a. A kual fe nain a lo nuam hle mai a, an la blacktop loh a ni a, border erawh hmun ṭhenkhatah an phah tawh a ni. An lei chhia sawi chu, a sirah bike tlân theihna turin chartin 6 an lo kham a, chutah chuan zawimuangin kan innawr kai a. Lei siam an lo awm ṭeuh bawk a, a khawharthlak loh fu. Hma takah Phullen pawh kan thleng a. An khaw daiah bike kan silfai a, Saitual panin kan tlân ta vang vang a. Hei hi ka Phuaibuang khua kal hmasak berna a ni. Hemi ni hi May ni 17 a ni.

Phullen leh Saitual inkarah Thanglailung khua a lo awm a, ka hmuhna hmasa ber a ni bawk. Mi kan zawhte'n, 'Saitual chu Phullen thlang lawkah alawm a awm,' an ti mai a. A lo ni teuh lo! A hla lutuk ringawt! Saitual thlen hmain Sihfa-ah kan kal hmasa phawt a, an miss chhe lo deuh a awm tih chu ka la chhinchhiah thei a. Saitual High School-ah kan kal leh a, thinrim lutuk takin kan chhuahsan leh! Biak pawha mi chhàn nachang an lo hre hlawm lo va, an Headmaster a lo awm bawk si lo va, a hnuah kan phun kan phun mai a. Ka ṭhianpa phei chuan chhuah mai a rawt tut tut hial a! Hetiang em ema zirtirtu hawihhawm lo ka la tawng ngai lo. Theihnghilh an har viau maithei a ni. He thute hi lo chhiar nghe nghe se ka ti a nia.

Kan chau ve tawh bawk nen thin a chhe hlur mai a. Thinrim tak chungin Keifang lamah kan phei a. Chhunah tukṭhuan kan ei a! Rulchawm lamah kan chho leh nghal a. An lo fel khawp mai. Saitual High School nen chuan inthlau tak an ni. Mahse, kan kal a hun ṭêp tihah ruah tam tawk a rawn baw tlãwrh tlãwrh a, darkar chanve vel kan han tangkhang leh rih a. Ruahsur ban, chawhnu lamah chuan Ngopa ban tumin kan inkhalh chhuak leh ta a. A vawt phian.

Kawng kan zawt chawp zel a, kawng a ṭhat pangngai avangin kan tlân sawt hle. Vanneihthlak takin kan tlân laiin ruah a rawn sur lo hlauh va. Kawlkulh aṭanga Ngopa hi ka vawi khat kalna a ni. Keifang leh Kawlkulh inkarah hian Dulte a awm a; Dulte hi hman kuma an Hauhuk humhalh an tihhlumsak avangin ka lo ralkhat hmelhriat tawh a. Khaw nuam tak a ni. Ngopa thlen hmain Hliappui te, Pawlrang khua te a awm a. He'ng khuate hi a awmna a remin a khua pawh a nawm hmel hle a. Kalkawngah an khaw hmunhma remzia kan sawi char char mai a ni. Tluang takin Ngopa chu thim thet thetah kan lut thei ta ṭawk a.

Chauh a na kher mai. Ka tûm hmuk a ni ber mai. A tûk lamah Mimbung leh NE Khawdungsei lamah kal a la ngai a, Mimbung kawng a chhia an ti lehnghal a, huphurh tak ka ni. Ka ṭhianpa chu a chauh tawh em avangin a inzuam meuh tawh lo va, a tukah bike khalhtu tur kan zawng ta reng a. Thleninpa ṭhianpa a lo remchang hlauh va, zing dar 7 velah Mimbung panin kan tlan ta a. Kawng chu an sawi ang ngeiin a chhe uchuak khawp! An bialtu hi minister Pu H. Rohluna a ni a, bialtu minister neih man a va awm âwm lo ve aw, ka ti rilru a. Hmanhmawh takin kan tlân a, Mimbung High School-ah pawh ṭha takin min lo dawngsawng a, kan lêt leh vat a. Chawhnu dar 2:30 velah Ngopa kan thleng leh thei a. NE Khawdungsei lamah chaw ei law law mai ang, tiin kan tlang a. Kawng hi an laih thar a ni a, ruah a sur loh avangin a nâl lo va, kan thleng vat a.

Mahse, an sikul an lo bâng tawh a, an Headmaster a lo ramkal daih bawk si a, zirtirtu dang kan hawntir chuk chuk a. Tih tur kan tih hnuin chaw eina tur hotel kan zawng a, kan tlai deuh nge ni, chaw an lo nei tawh lo hlawm a. Thingpui dawrah kan inhnawhpuar ta vel mai mai a. Ṭâm a hnêm em em lo. Ngopa lamah kan lêt leh a, tlai lamah chaw ka ei hnem kher mai. Thleninte an chhangchhe nak nak a, a hlimawm viau. Zanah pawh hma takah kan mu a. Mutui tak ka ni. Ka mawng a belkâng tawh a, kg 5-in ka rihna a tlahniam tawh bawk!

A tûk, May ni 19, Inrinni zing dar 6-ah chuan Aizawl panin Ngopa kan chhuahsan a. Kawlkulh-ah chaw kan ei ṭeuh va. Phuihnam nena an sa bai chu uisa eiin tui ti takin kan ei a, kan eikhamah chuan uisa a nih loh thu min hrilh leh a! Sa tenawm tak a nih hlauhvin eng sa nge a nih kan zawt ta lo law law a. Kan chhuak leh vat a, tluang takin Aizawl chu chawhnu dar 2 velah kan thleng ta a. Kalkawngah vawi khat mah ruahin min nan lo va, in thlen dawn ṭêp Chaltlang aṭangin min han nan tak tak mai chu, vawt ṭha teu teu tak a ni. Thlen veleh a'n hàn zui a, a ngeiawm lek lek zawk a.

A tûk Pathianni chu chhuak lovin inah ka hahdam a. Hahdam tak ka ni. Kan tlàn thui zâwng kha km 1000 dawn a ni a, petrol pawh litre 20-in min daih tura kan ngaih laiin litre 25 vel lai kan hmang a. Thawhṭanni pawh ka châwl leh a. A tûk Thawhlehni, May ni 22 aṭangin a thawh hnih nan zin chhuah leh a ngai dawn a ni. Ka ṭhianpa chuan min hman lohsan ta a, a peih tawh lo a nih ka ring zaw mah! Vanneihthlak takin ṭhianpa Muana a lo remchang hlauh va. Thawhlehni zing dar 7 velah Samlukhai lam panin kan thawk chhuak a.

Zawimuangin kan tlân a, kawngpui a ṭhat avangin a nuam hle. Samlukhai-a an Headmaster chu ka college, Govt. Aizawl College chhuak a lo ni a, zirtirtu dangin TV lam aṭangin min lo ralkhat hriat bawk a, kan ri hlut a, a nuam khawp mai. Saitual High School nen chuan inthlau tak a ni! Sialsuk lamah kan phei a, chutah pawh tluang takin kan ti thei a. Buarpui pan turin Thenzawl lamah kan tlân ta a. Thenzawl-ah chuan chhunah tukṭhuan kan ei a! Ka college kalpui, ka ṭhiannu pakhat nen kan inhmu hlauh va. College vela inbe ngai miah lo kan ni a, a hming pawh ka lo hre lo va. Kan chaw eina kawt mai hi an in a lo ni a. Kan va lut zuai a. A lo fel em em mai lehnghal a. Aw... Hmanah khan ka lo va muhil rei tak em, ka ti rilru vawng vawng a.

Buarpui lam panin kan tlân leh ta vang vang a. Kan zawh apiangte'n min hrilh angin kawng a lo chhe em em mai a. Buarpui leh Thenzawl inkarah Tlawng a awm a, Tlawng aṭanga Thenzawl lam chu Dr. Lalthangliana bial a ni a, Tlawng aṭanga Buarpui lam chu Serchhip district niin CM Pu Lal Thanhawla bial a ni. Mahse, a bialtu nih zahthlak khawpin a chhia a. An zirtirtute kan biakpawh theih loh avangin an sikul bân hma nan hman tumin hmanhmawh takin kan tlân a, kawng chhiat avangin tlân a sâwt mawh kher mai. Metal chhia, border biboh tak mai a ni hlawm a, bike pawh uiawm tak a ni. Darkar khata km 20-in kan tlân pha mang lo.

Buarpui thlen hmain New Khawlek a lo awm a, in tlêmtë a ni. New Khawlek leh Buarpui hi ka vawi khat kalna a ni. Buarpui kan thlen meuh chuan hlauh ang ngei ngeiin sikul an lo bâng hman tawh a. Mahse, vanneih asiamin an Headmaster chu mi inah kan hmu hlauh va, zirtirtu dang kovin kan hawng leh rih a. An zahawm khawp mai. Buarpui-ah hian ka college kalpui tho, Madini ka hmu a, zirtirtu hna a lo thawk hi a lo ni a, tum loh lutukna hmuna kan inhmuh avangin kan ri chûl mai. Tin, Comedian Search aṭanga Buarpui khaw tihmingṭhaa tilar em emtu, PC Lalṭanpuia kan hmu nawlh bawk a. A rin lohna lutuka min hmuh vang ni maw, ṭawng ngaihna pawh zu hre lo zawk a! LPK motor accident-ah a lo inhliam a, a lu-ah an ṭhui a, a hnungzang a dar vel nâ a ti bawk a, a lo kal dãn dãn a, a khawngaihthlak khawp mai. "Engtin nge i accident?" ka ti a. Sawi hreh hmel takin, "LPK," a ti ringawt a. Kan bo map mai. A awmzia ka zawt zui duh ta lem lo va, kalkawngah ṭhianpa nen kan sawi kan sawi a, kan nui kan nui ta reng a. Aizawl lamah ṭhiante'n motor a sawina a nih thu min hrilh a, a awmzia kan hrethiam ta chauh a ni.

Chutia kan lêt leh chu zan dar 7 velah Thenzawl kan thleng a. Ṭhianpa Thara te chuan an chhûngin chaw eiah min nghak ṭhap mai hi a lo ni a, an zahawm duh kher mai. An in nuam takah chaw kan ei ṭeuh va, sangha nen, ka chawhmeh duh em em Phuihnam tlak nen, vawksa nen min lo hlui a, kan ei hnem kher mai. Chaw ei khamah Serchhip lam ban tumin kan tlân leh ta vang vang a. Zan dar 8 vel a ni âwm e, kan tlân chhuah hun. Ka ṭhianpa zawk kha fapa mal a ni a, a chhungte'n an ngaihtuah khawp mai a. Ninawm khawpin kalkawngah an lo phone zing a ni. Tluang takin zan dar 10 velah Serchhip kan thleng a. Ṭhianpa Dinpuia (C. Laldinpuia of Comedian) chuan min lo hmuak a, an inah kan thleng a. Zanah tuilum min lumsakah ka inbual sar sar a, a nuam ngei mai.

Kum 2009 khan Dinpuia hi Comedian Search-ah telin pahnihna a lo ni tawh a. Chumi ṭuma a haw chu a ṭhiante'n kan zui haw a, chu chu ka Serchhip vawi khat kalna a ni. Chuta ṭang chuan a chhungte pawh ka intichhungt viau a, ka tlangnel nghal em em bawk a. Serchhip hi khaw nuam tak a nih bawk si avangin remchanga zin ka tum reng a, hun remchang ka hmu thei ta hlauh va, ka lawm khawp mai. A tukah Chakai min hmehpui a, chu pawh ei hnem tak ka ni. Ka chakai ei tui ber ṭum a ni hial awm e. Chaw eikhamah chuan High School pahnihah kalna tur kan neih avangin kan chhuak vat a, SCERT lama kan hotute tiin min lo dawngsawng ṭha em em vek mai a ni!

Chumi hnuah chuan Khumtung kan panding a, Khumtung kan thlen chuan ka intitlangnel em em nghal ringawt a! A chhan chu, kum 2010 khan kan kalna High School-ah ngei programme an neihah fiamthu ka lo thawh tawh vang a ni! An zirtirtu ṭhenkhat phei chuan min lo la hre nghe nghe a, kan fiamthu hlut a, a nuamin ka kham lo hle. Thingsulthliah kan pan leh nghal char char a. Kan phone lâwk vek tawh avangin a awlsam khawp a. Khaw chhûng kan luha an khaw thlanmual hmun ṭhat thu kan sawi kan sawi lai chuan kawngpuiah mitthi vui tur an lo phei ta nguah nguah mai a. Din hman ni tawh hek lo, zak chung chungin kan tlân tlang ta a. Mitthi vui tlân pel e ti lo chuan kan nui tut tut a. Mitthi pahnih an neih avangin sikul an lo bâng hman tawh a, mahse, an Headmaster leh zirtirtu dangte chuan min lo la nghak ṭhap a. Tihtur kan ti sawk sawk a, Aizawl kan pan leh ta vang vang a.

Tlai dar 4:30 velah Aizawl kan lut thei ta hram a. Ka hahdam ta!

Kan zin chhuah hmasak zawk hian sikul Headmaster tam tak chu an lo zinbo avangin hmuh tur an awm lo va, a buaithlak duh hle. Thingtlang sikul zirtirtute hian hman aṭangin chhuanlam ho të të siamin zin an chîng hle a, tun thleng hian a lo la ni tih ka hriat phah a. Zirlai naupangte tan a hrilhhaithlak duh hle. Tin, hmun chengker tak taka awm an ni hlawm a, kawngpui a chhiat chu thuhran ni se, êng an hmu chhe hlawm em em a, sawrkar aṭanga sikul, zirlai leh zirtirtute hmasawnna tur an dawn tam tak hi an hmang ṭangkai hleithei lo va, an lainatawm khawp mai.

Kumin March ni 31 khan Pu James-a vang liau liauvin a vawi khat nan Champhai-ah ka han zin a, Rihdil-ah te kan han kal a, a nuam hle lehnghal a. Thla hmasa April ni 4 khan Pu Marema vang liau liauvin a vawi khat nan Kolasib ka zin thei a, Serlui te kan han kal a. A nuam hle a. An chungah ka lawm khawp mai. Tunah tihian Pi Malsawmi vang liau liauvin ka zin thei leh a ni a, mi hi an lo ṭha a ni. Kuminah pawh ka la kal ngai lohna hmun tam takah ka kal tawh a, kum hriatreng tlak a ni tawh dawn a ni.

Ka Nau Mary

Mi hlim thei tak a ni

Ka nau hming chu Mary a ni. Kei aiin kum 3-in a naupang a, mahse, kan pumrua erawh a intiat reng a. Naupan lai aṭangin ṭhian dang kâwm lovin kan inkâwm chawt a, kan inngaina hle. Chutih rualin ka bêng a, ka vêl ṭhin. Mahse, tunah chuan ka nau neihchhun a nih tawh avangin kut ka thlâk phal tawh lo va, duh hun huna kan inhmuh theih tawh loh avangin kan inhmuh chhun chhunah chuan kan hlim thei hle.

Kan khaw High School aṭangin pawl sawm a pass chhuak a. Zir zawm chu a duh lutuk. Mahse, keiman zir ve ka duh avangin a chhunzawm ve thei ta lo a ni. Lo lamah rim takin hna a thawk a, ka nu leh pate nen hna an thawk tlâng a, ka nu a damloh chuan a enkawl ṭhin. Inhlawhna awm ang apiangah a inhlawh a, mite hmuha hna zahawm lo leh ngaihsanawm lo pawh ni se a ṭul chuan a thawk mai a ni.

Chutiang ngawt ai chuan tiin Aizawl lamah mi inah a awm leh ta a. Mi ina awm nawm lohzia leh hrehawmzia lo hrechiangtu hian ka khawngaih kher asin. Chuta a hlawh aṭangin puih ka ngaih apiangah min pui ṭhin. Mahse, chhel takin a tuar chung pawhin tawrh zawh loh chin a nei a, a rawn chhuak ta a. Hmun dangah a awm leh dawn a, chuta a kal dawnah pawh hreh tak chungin a kal a, a mittui a tla zawih zawih a nih kha.

Kum khat zên zâwn mi ina inhlawhfaa a awm hnuah kan khaw lamah ka nu hrisel loh avangin a haw leh ta a. Ṭha takin a châwl hahdam ve thei tawh dawn emaw kan ti a, mahse, a hrawkah bâwk a rawn awm tlat mai. Aizawl-ah kan entir a, awrpuar an lo ti a, inentirna lehkhaa leng lo khawp damdawi an lo chawh tlar dul a. Chuta a la ṭhang zel a nih chuan kan zai dawn nia, tiin an thlah a.

Beiseina nen damdawi a ei chungin a ṭhang zel bawk si a. Neihthinglungkhawngin zai turin damdawiinah kan kalpui leh a. Test hrang hrang a neih hnuah krismas dawna lo kalpui leh turin min ti a. Krismas dawnah thingtlang aṭangin zai turin kan hruai leh a, mahse, kumthar lamah kal turin min lo ti leh a, Aizawl Civil Hospital doctor chuan. A zinna senso zawng zawngah kan neih zawng zawng a zo va, beidawng takin a haw leh ta a. A tuar ta tlawk tlawk mai a ni. (Han inpuang ta phawng mai ila. Hemi chungchang hi misual.com-ah ka post tawh)

Chutianga kum khat vel a awm hnuah vanneihthlak takin kan ti dawn em ni ang, mi pakhat hian awmpui turin a rawn sawm a. A awmna turte chu damdawiin pakhata doctor thu ber a nih avangin a thlâwna an zai theih nghal tur thu sawiin a thlêm a. Keini tan chuan thu lawmawm tak a ni. Mi ina awm hreh sateh mah se, nula awrpuar nih chu a duh bik si lo. Hreh tak chungin a kal leh ta a nih kha. Mahse, rin ang a lo ni em em si lo.

A sawmtu sawm ang a lo ni lo va, a awmnate chuan a hrawk zai a ngai tih pawh an lo hre hauh lo mai a. Kan sawi a, a sawmtu thlêmna te pawh a hrilh vek a. Tichuan, krismas dawnah engtin tin emaw an zai thei ta hram a. Hnara hlît phawi ang huai a ni. Mahse, rin angin thil a kal lo leh zel a. Kan damdawiin awmna bill chu a lo sang hle a, a zatve tal chu kan pek a lo ngai a. Kan lawm rualin kan rilru hahna a lo inṭan lek hi a lo ni a.

Krismas pawh kan khuaah a vawi khatna atan a hmang thei ta lo va. An ina awm hlawhin amah an zaina chu a rûl ta char char a. An zaina chu a ser a, ani lah chu duh angin a la ṭawng ring ngam bawk si lo. A hmaa zai ngaina em em, zai reng mai ṭhin kha a zai ṭha thei tawh lo va; a hmaa hlim taka ring taka nui uar uar ṭhin kha nuih a insûm a lo ngai ta a. A hmaa duh duha a lu chêttir ṭhin kha an zaina hmanga phuarin a awm tawh a; khawlai chhuahvah nikhuaah a nghawng ser thupa kawr nghawng nei a hâk a lo ṭul ta a ni.

Mi ina awm a nih a hai lo nachungin phone number hriat loh aṭanga 'Mi ina awm i nih kha, induh suh' tih message a dawng âwl lo va. Amah mai ni lovin a chhûngte pawh kan rilru a na ṭhin. Mi ina awm hi hna nuam leh zahawm a ni hauh lo va, mi hnuaihnung leh rethei berte tih âwm tawk leka ngaih a ni; duh lo mah ila chutiang kan nih a ngai miau si a.

Nula ve lem si mi ina awm reng renga hun hman chu a tan pawh a zahthlak a, a pik a ni. Ngaihzawng te an lo nei ve duh a, tuman mi ina awm eng atan mah an ti lo; hmuhsit zui bak a hlawh ngai lo a ni. Hmangaihtu a tawn vete pawh a hnua natna mai a ni ṭhin. A duh ang anga a awm a rem ve lo va, mahse, mite khawsak dan a va hmu pha ve tho si.

A phone neih vete hi a bawn asin. A thawhchhuah ngeiin mi phone hlui chu cheng 800-in a lei a, chu chu a phone neih hmasak ber a ni. A neih tirhah chuan a lawm em em a, mahse, a peih-reipui lo mai pawh a. Chu a phone-ah chuan, SMS leh contact list engmah a hmuh theih loh va, call erawh a dawng thei a, mi a call thei bawk. Mi'n an rawn biak pawhin an âw aṭangin tunge an nih a hre thei mai zel a, a phone screen (display chhia), engmah dang hmuh theih loh a en aṭang ringawt pawhin SMS leh miss call a dawn leh dawn loh a hre hrang thei. Chutiang khawp chuan a phone a hlut a, a roh a, a bel a ni.

Ka phone hman hlui ka pe leh a, mahse, chu pawh a hlui leh chhâwng a nih avangin rei a daih ta chuang lo. SMS a inthawn theih a, a inbiak theih loh thung! Mi'n an rawn call te hian han pick up ve bawk mah se ṭawng a hriat theih miau loh avangin induh nih a hlawh a, phone pakhat zawk hmanga an inbiak pawhin a hrawk an zaina avanga a ṭawng rin theih loh avangin induh nih a hlawh leh zel a, message thinkhei tak tak a dawn phah ta hial rëng a ni.

Puanṭhui zir a châk em em a, mahse, chu a châkna chu a tipuitling thei lo. A rualpui te, hmana a classmate-te'n BA an zirsan fer fur tawh a, ani erawh chu pawl sawm pass a la ni reng a. Rual a awt ṭhin. A inzaina senso a thawk a, a phone man leh topup man a thawk bawk a, mi ina awm mai mai mah ni se building chhâwng ropui tak tak chhûnga chêng tam tak chuan an tluk lo. Chuvangin ka nau Mary hi ka chhuang a ni.

Engtikah emaw chuan a tân kâwl a êng ve ang a, engtikah emaw chuan a la hahdam mawlh ang. Chutih rualin thil tih châk em em a tih theih hunah chuan a tlai tawh ang a, rual a awt hlen ang tih mawlh ka hlau a ni. Chhel takin a tuar ang a, a la tuar chhuak em em ang. Tunah ring takin nui lo mah se, nakinah chuan a nui ri kan la hre leh ang a, min la tihlim leh dawn a ni. Tunah a zai ri mawi tak mai kha hriat tur awm rih lo mah se, hun a kal ang a, a dam chian hunah zaiin min la awi leh ang. Zalên taka pâwna a chhuah ve theih hun a lo thlen hunah chuan kan duh hun hunah kan inhmu thei tawh ang a, chutih hunah chuan a hrehawm tawrh hma aia nasain kan hlim za tawh ang tih ka ring tlat a ni.

Ka Nau Mary kha Pathian zarah a dam zel ang a, hlim tlâng takin chhûngkuain kan la nuiho leh ang.

Ka ke a nâ!

Vawiin chu thil pawimawh tiin ka chhuak a. Tlai lampangah chuan in pakhat aṭanga ka chhuak hi kawngpui ka chhuak dawn chiah tihah step ka rap pial a, rem tak mai hian ka ṭhu hnáwp mai a. Ka ke ka ṭhut fuh chiah lo ni tur a ni, a na ṭhawt a. Ka hawi kual të të a, min hmu an awm lo tih ka hriat hnuah zawimuangin ka tho va, ka bai phei aih aih a. Chhel tum tak maia bai loh hrám ka tum paw'n ka bai tlat mai a nih chu!

In ka thleng a. Ka han châwl hahdam chu, a na ta telh telh mai. A rei telh telh a, a ti tet tet a, kalna tur nei ni âwm fahran hian a turin min tur ta ut ut mai a. Ṭah te lam a chhuak ta lek lek a. Neuva chanchin ka chhiar nasat lai a ni a, Neuva ka ngaihtuah chhuak vawng vawng a. A hmaa ka ngaihsan lêtin ka ngaihsan phah ta hial a. Engtin nge nâ an lo tawrh bik le, ka ti rilru deuh reng a.

Ka bul leh chhehvela awmte zingah nâ ka sawi a, ka na lai ber min zawh chuan a sawina lai tur tak pawh ka hre lo. A bâwr velah a na kual vel vek a ni ber a. A natna lai vel ka han en a, engtin mah a awm bawk si lo! Chuti khawpa nâ ta chu tlêm tal chuan vùn ve âwm tak, ka ti a, ka lungawi lo ru em em a. Ka zût ka zût a; a khawih vel a remchàn zawk nan tiin kekawrbul ka hâ ta ringawt a.

Ka zung tur pâwna chhuak chu ka bai aih aih a. Ka lût leh lam chu ka Mara ṭhianpa chuan, "Ṭhianpa, i tlûkna chu a nâ mi?" tiin pai lampang hian mi zâwt a. Nâ han tih dawt kha ka hreh ve tumhrang si, harsa ti tak chungin, "Na lo ve," tiin ka lo chhâng mai a. Ka chhàn zâwng chuan nâ ti tih hriat tak mai hian ka ṭhen chák châk a. Nâ tawrhah chuan dâwt sawi a har a ni ber mai e. Mi ngaihsak zui lem hlei lo va. Ka van haw reuh tak!

Tichuan le, vanneihthlak takin kan ti dawn nge ni, zan a rei telh telh a, a nat telh telh rualin a rawn vûng ve ta thár mai a. Lung hi a chhe em em a, ka tuai ka tuai ringawt mai a. Ka han en leh rih ṭhin. A sa vel chu a ṭha ṭang mai a, a na lai bawr vel ringawt pawh kg tham a tling hial awm e. A rawn vûng ta mai chu ka lâwm ta hle a. A chhan chu, vûng hian midang hmuhah nâ a nihzia a rawn tichiang tlat. Lehlam takah chuan ka lungawi ta em em a.

A nâ a lan chhuah dan chu a vûng hi a ni mai a, han tuam deuh hlûn lah chu ka ti chiah si lo. A na lai vel chu ka en a, chuti khawpa nâ  chu a chhûng lam ruh leh tî engtin tâk insîksawi kual ang maw, ka ti rilru a. A chhûngah luh theih niin kawngka pakhat awm ta se, luhna kan hai ang a, tih tur khawpin a insîksawi kikawi kual vel ka ring ta hial a. Ka han hmet kual vel nawk nawk a, a na lai tak te kha tilui tih hriat takin ka'n hmet deuh vang vang a. Eng a nih phah lem hlei lo va.

Ka ṭhu vang vang a. Ngalruh tliakte hi engtin nge an awm ṭhin le? Nikhawhrelova an awm tawp ṭhin a nih loh chuan a lo van na duh âwm em em, te ka ti rilru a. Ka ṭhianpa ngalruh tliak kha chu a tliah tirhah nikhawhrelovin a awm ngei mai a, kei hi ngalruh tliak em ni lo mah ila a nat êm tho si avangin ngati nge nikhawhrelova ka awm loh bik, te tiin ka vui lek lek a. Nikhawhrelovin lo awm ta ila, mit ngaihah pawh hliam na tak tuar ka nihzia a lang dawn a, mi'n min khawngaih em em dawn a ni. Tunah hi chuan ka harh kur mai si a, thil dang engkim ka ti thei thei bawk si, midang ngaihah chuan na der ka ang em em mai a. A vûng han hmuhtir tura kekawr hlìm sek lah chu ka tlâwmlâkna kawng tak a ni roh lehnghal a. A hrehawm ka ti kher mai.

Zan a rei telh telh a. A nâ chu hnuai lamah a luangthla dem dem ni mai hian ka hria a. Ramkâng ang maiin a chhehvelah a ṭaidarh thei em ni aw, ka ti hial a. Nâ min hrilhtu ka thluak pawh chu ka ngei ta lek lek a. Na hriat theih loh natna CIPA (Congenital insensitivity to pain with anhidrosis) hi lo vei ta ila, ka ruh lo tliak pawh ni se nâ ka hre dawn miah lo va. Midangin CIPA natna ka vei a ni tih an hre dawn bawk si lo va, ka ruh tliak rum pawh ni se nâ ti lo ang takin ka awm thei dawn a, midang tan chuan ka va han thangṭha mai mai dawn em, ka ti ta vel mai mai a.

Ka ngaihtuah ka ngaihtuah a. A nâ a reh thei chuang si lo va. A nih nih ni tur leh, zingkara a lo dam var beisei tawp chung chuan ka mu ta daih a. A la dam lo ta a nih leh kan la chhunzawm leh dawn nia!

Facebook thlalak!

Photo album ang mai a ni.

 Thlalak upload-tu mi hrang hrang te —
 i) Hmelṭha lem lo, intiṭha tak.
 ii) Hmelṭha lem lo, intiṭha lem lo.
 iii) Hmelṭha lem lo, an hmelṭhat loh hre tak.
 iv) Hmelṭha tak, an hmelṭhat hre tak.
 v) Hmelṭha tak, intihmelṭha lem lo.
 v) Hmelṭhat leh ṭhat loh lam ngaihtuah lo, thlalak upload nuam ti ve hrim hrim.
 vi) Hmelṭhat leh ṭhat loh ngaihtuah lo, mahni insawisak nana upload ve hrim hrim.

 Thlalak chi hrang hrang te —
 i) Mahni lanṭhatna.
 ii) Mahni insiamchhiatna.
 iii) Ṭhiante nena chetvelna leh zin chhuahna.
 iv) Chhe lo tihte thlalak.
 v) Chhia tihte thlalak.
 vi) Thlalak nuihzatthlak.


 Thlalak upload laia an rilru put hmang hrang hrang te —
 i) Ka thlalak hi upload ila, mi'n ṭawngkam mawi pangngaiin 'chhe lo lutuk' min lo ti se.
 ii) Min lo duh phah an awm mial takin.
 iii) Like-tu leh comment-tu awm zat ka hre duh tlat.
 iv) Ka sas têin a lo hmuh atan liau liau.
 v) A entute lo nui bãwk bãwk se.
 vi) Ka thin a tirim tlat, ka timualpho dawn. Ka runluih dawn.

 Thlalak upload dawna sawisak dan chi hrang hrang te —
 i) A ṭha thei ang ber tura chei hmasak hrep.
 ii) Chei vel peih lova upload tawp.
 iii) Cheina tur neih ve loh vanga chei lohva upload.
 iv) Cheina tur nei tho si, chei chawp ngaihsan loh avanga upload tawp.
 v) Chei ṭhat ni lem lo, chei maksak ve hrim hrim.
 vi) Chei ngai lova ṭha saa inhriaa upload ṭhuai.

 Thlalak hmutute ngaihtuahna chi hrang hrang te —
 i) A hmelṭha kher mai, ka like ang a, ka comment bawk ang.
 ii) A rawn upload miau sia, ka'n like ve hrim hrim teh ang, a hek lo bawk a.
 iii) A van chhe em em, 'chhe lo kher mai' tiin ka'n bâwl te'ng.
 iv) A va han intiṭha ve aw... Ka like lovang a, ka comment bawk hek lovang.
 v) Hmelṭha viau mah se, ka comment ba chhâng duh ngai lo, like ringawt teh ang.
 vi) Download nghal hmak te'ng!

Remchângah ka la rawn chhunzawm leh ang!