Ka phone a puak!

28.9.2015: 22:00-Lunglei: An sawi fo phone battery puak in la hmuh loh takin, hei le! Tun maiah khan keima phone ngei mai chu a battery a puak e! Ka charge laia puak a ni lo. Charge loh lai a ni e.

Ka thlauh a, minute 5 hnu velah a ri sur sur a, a puak dup mai! Kawngkhar na taka khar ri țhuai ang vela ring a ni. Bathroom-a ka awm lai a ni a, tukverh/kawngkhar invaw ri țhuai emaw ka ti a, a lo ni hauh lo. A nghawr a na khawp mai; a bula telephone hi chhuatah a nghawr tla a, a sir lehlama hlabu tê a titla bawk a, a bula bible awm a tikâng ût ruam a, a dahna dawhkan a kâng ût ruam bawk. Phone hi ka ken/ah lai a ni lo hlauh va, a vanneihthlak hle. Ni lo sela, ka taksa a kâng huam thei dawn a ni.

Phone hi a thlawh darh a, a ût ruam bawk. A battery hi a ngaihna awm lo a ni tawp, phone battery phêk te reuh te chhungah hian thil a lo va inkhung hnem âwm em ka ti! Lian deuhvin a pawrh túrh mai. Ka vodafone simcard a chhe lo turah ka ngai a, memory card ka vuah lo hlauh bawk a, contact hi google account-ah ka save vek bawk a, a pawi nêp deuh e.

Nikum, 2014 kum laihawla Thanchhingi & Sons ațanga ka thawhchhuah ve liau liauva ₹5500-a ka lei chu kum khat leh a chanve hnuah ka thlah a ngai dawn ta! Hemi hma hian țhiante'n a hmai min thlauh kehsak tawh avangin a touch a țha vak tawh lo hrim hrim a, a hnuah ka thlauh fo tawh bawk. Tun țumah chhuat cement charah ka thlauh chu a tuar zo ta ngang lo a ni ber. He phone hi a pan thler a, a smart em em a, thlauh a dâwl hle bawk. Mahse... Goodbye XOLO A550 :'(

Thil pawimawh bik a awm chuan 9436173488-ah SMS or WhatsApp chauhvin ka biak theih rih ang! Call theih loh.

Google-ah search la, phone battery puak avanga ramtuileilo leh nunna chân an awm nual tawh tih i hmu ang. Chuvangin i phone dim la, duat la, dimdawi rawh.

I charge laiin khawih suh la, hmang hek suh. A full-in charge la, a full veleh phawi nghal zel la, 15% a tlin hma chuan charge suh. I phone chhawm ngei hmang la, a inmil avang ringawtin charger remchang apiang hmang suh. I phone battery leh i phone taksa insikna tifai țhin rawh. I phone kha ni sa lutukah dah suh la, mei bulah dah suh. Phone thlauh hi chin loh a țha. Phone battery phawia tihfai zeuh zeuh țhin tur a ni.

A nazawngin phone battery a puak zen zen lo va, he thil hi chiai nana hmang lovin fimkhur nan i hmang hlauh dawn nia. Khawlte pawh hian anmahni hmangaihtu an hria a nia.

Titi Tawinawi Tê Tê

* Nupui neih hmaa mi be țha peih hlawm mang si lo hian nupui neih veleh min rawn biak CK tum an rawn lang nghal țak țak ang tih ka hlau.

* 2012 kuma 'khawvel a tawp dawn' tih an sawi lar vak țum khan hmeichhe naupang tê pakhat hian, "December ni 21-ah khawvel a tawp dawn an tia, tawp tak tak dawn se 2013 Calendar an siam miah lo vang," zuk ti reuh va!

* Ka țhianpa pakhat han lerh dan em em hi! Chhas pali a kawp a - pakhat chu Sangtei a nia, pakhat chu Sangpuii; pakhat chu Matei a nia, pakhat chu Maliani!

* 'Bahsam lênga nui hiau' hi a hmelțhat hmel ngawt mai. 'Hiau' ti lovin 'sau' te han hmang ta zawk se, 'bahsam lêngin a nui sau' tih a ni ang a, a ha a bal tihna emaw a ni âwm si a. A nih loh pawhin 'bahsam lênga nui țhú' hi a nui mawi vak lo tawp ang.

* Thil tihkhawmna hmun khawi laiah pawh kal ila, zu in lote hi hlamchhiah bik kan ni ziah. Zu in mite chu in tur pêk a ni țhin a, a in lote erawh chu a inte in laia lo awm mai mai tura theihnghilh kan ni țhin!

* Êng hi a êng leh lutuk a, ka en ngam lo; thim hi a thim leh lutuk a, ka hmu thei bawk si lo!

* Facebook group pakhata ka post-ah thlarau ka titipui e ka tia, ka comment chauh zuk lang teh tuarh a!

* Engtikah emaw eng emaw ka la nih ve hunah chuan, tu emaw chuan min la eng emaw ve ngei ang.

* John Cena hi kumin krismas hmang turin a lo haw ang em aw...

Computer hmaah darkar 30

Mizo Students’ Union (MSU) General Conference chu October ni 6-8, 2015 khian Darlawn-ah neih a ni dawn ta a, a vawi 14-na tur a ni. Hemi pual hian, chawpchilh takin souvenir buatsaih ni se an ti a, editor atan min ruat nghal a. Thuziak turin mi 20 sawmna lehkha kan pe a, kar hnih bak hun kan inpe thei lo. Chung zingah mi 5-in an rawn ziak hman țawk a, keimahni thuziakte leh thuziak dang la khawmin, a bua chhuah theih turin September ni 24, 2015 (Ningani) zan dar 10 ațangin ka khawih țan ta a.

Ka laptop a chian loh lai a nih avangin MSU Office-ah ka khawih a, țhianpa John-a’n min țawiawm a. Ani hian ka khawih chhung zawngin min țawiawm a, ei leh inte a tum bawk a, ka lawm hle. Zan khatna chu awlsam takin kan tlaivar ve mai. A tukah office bula Chhura Choka-ah tukțhuan kan ei a, nilengin ka khawih chhunzawm leh nghal char char a. Chawlh hahdam hun a awm lo. Conference-a tlangzarh tur a ni si a, inrinni-a press-a dahluh hman ngei ngei a ngai. A va tough em!

Nileng zankhuain ka bei leh ngat ngat a, zanah kan president-in min rawn tlawh a, a message tur a ziak chawp bawk a. Editorial board member țhianpa Muansanga’n in lamah typing lam min lo pui bawk a, zing lam dar 3 velah pawh, ‘ka hawng thei lo, rawn thawn țha rawh’ kan la inti zak zak mai a. Vawiin (inrinni) chawhma dar 11 vel khan ka zo fel thei ta a. Chhunah press-ah ka kalpui nghal a ni. A hahthlak cher cher ngei mai. Pawl lian souvenir tur ni si, ni khat leh zan hniha zawh nghal vek mai chu a inthlahrunawm zawk a, chutianga ti ngai leh ti thei hi an awm leh thei hian ka ring lo! Mahse, a sawhkhawk chu na tak a ni.

Meizial țan kaina tur tawk vel hian beng a ling a tút a, duhtawka hmarcha vaia tah hrep ang maiin a vel nen lam a sa hut hut mai. Thla riat pai raipuarin duhtawka a țhut hrep hnu ang maiin zãng (hnungzang) leh nghawng vel a kham țhúm a, beng chu a bul velah ‘kiu mit kiu mit chi hiah hiah’ rawn ti chhen an awm emaw tih mai tur hian a ri chiah chiah mai a ni. Bengchheng a tam lutuk a, mahse, a reh vawng vawng lawi a!

Lu um chhung chu tuboha chhut keuh keuh ang a ni a, a na veng veng a, a na ut ut bawk! Thluak a inlet but but a, khawhmuh bakah ngaihtuahna thlengin a vir muai muaiin a hriat. Pawnah chuan mihur duh hmu ang maiin kan chhîng suar suar reng a, mit hian a thil en hi a hmu lo reng reng! Ngaihtuahna a kal ding em em ringawt mai a ni. Mit vun a rit a, 50% vel bakin kan meng peih lo. Tlai ni tla tur pawhin min chhun sút thei nia!

Pum mawlh hi, pumpui mawlh hi! A thîp thak vawng vawng a, engtik lai mai pawhin luak a chhuak nghulh mai. Ei châkawm a awm lo va, mut thlawp hi a châkawm ber. Men chhung na na na chu tiin tui ka in hnem lui thung a, ka hriselna a tipan hlein ka hria. A chhuah lohna tur turah thisen a chhuah phah tlat. Inentir nghal a ngai!

Chutiang chu a ni. Nimahsela, hna azawngah chuan ka nuam tih ber a ni a, ka lungawi em em tho mai  Hetiang hna hi a bu-a a chhuah tawh hnuah pawh, a soft copy kan chhiar hne hlei hlui tih a awm ve lo; kan en a, kan thlek a, kan let tawn sek a, a hmuhnawm em em reng a ni. Chu chu kan lawmman a ni mai, lawmman dang beisei tur kan nei ve lo.

Uar taka sawi chuan darkar 32 chu computer hmaah ka țhu a, chaw ei chhung leh thil dang eng emaw neuh neuh tih chhung chauh lo chu, zan hnih leh ni khat leh a chanve chu computer hmaah ka țhu chawt mai a ni. Ka buaipui chhung hian ka inbual lo, a balh pawh ka bal hle ta ve ang! Ka zawh ni, inrinni hi inbual ni a lo ni hlauh va, a vanneihthlak zawk!

A tira ka beisei rûk deuh, ka beisei phak chiah si loh, ISBN chu kan souvenir chuan a nei thei dawn ta a, ka lawm takzet. Thuziak rawn thawhtute zingah academician an tam a, an tan pawh a hlut hle ka ring. Thawkrimte Pathian-in mal a sawmna a ni tih ka pawm hmiah. A paper-ah pawh a țha ber chi, zãng haih, ung deuh khek khuk ang chi a hman theih maithei a, sawi chian theih a la ni lo. A hman theih a nih ngat chuan duhthusam famkimna a ni ringawt mai. Mahni insawi chan chang deuh mah ila, ka chau em a, ka chhia leh țha hriatna a la function fulfill tak tak hmain ka han ziak sawk sawk mai a nih hi.

Hlawhchham avanga hlawhtlinna

Kum ruk lai a liam ta! College exam result nghakin kan ni hurh mai a. A chhuah ni tura an sawi lah chu a thleng a, a liam zel a. Tichuan, a chhuah ni tura an sawi hnuhnung ber zanah chuan college-ah result ka’n ngaihven a, a la chhuak ta lo cheu! Zanlai dar 12 velah chuan a chhuah thu min lo hrilh a. College-ah chuan a rang lamin ka tlan vat a. A lo chhuak tak tak tawh a.

Result an tarah chuan ngun takin ka hming/roll number ka zawng a. Ka hmu hauh lo mai! Ka en nawn a, ka hmu chuang lo. A tuk khawvarah chiang leh chik zetin ka en leh a, ka la hmu lo cheu! A awmzia chu, a vawi khatna atan zirna lamah ka fail tihna a nih chu. Ka va hrilhhai tehreng em!

Eng tih tha mah a tho tawh lo. Inngaihtuah vak vak ka chîng a, chaw lem a sak țalh mai lehnghal a. Khawsak a chiri duh viau a. Zan khat chu chutianga ka inngaihtuah reng lai chuan ka rilru-ah thil pakhat a lo lang zawk a. 'Vanah kan lei result a la chhuak dawn. Chutah chuan ka hming ziak hmu ta lo ila, engtin nge ka awm ang' tih hi.

Tichuan, ka harh ta! Ka hlawhchhamna chu hlawhtlinnaah ka chhiar thei ta a ni.

(January ni 7, 2011-a ziah a ni a, kum liam tawh zat erawh khi chu tun hun ațanga chhiar a ni thung. Pathian kaihhruaina azarah tunah chuan University ka zir chhuak ve ta. 1st year BA ka fail țum kha ka dam chhungin ka theihnghilh thei tawh ngai lo vang).

Ka țhianpa nen

Zankhat chu ka țhianpa a lo lêng a, kan titi mai mai a. An khuaa a haw zan lâ lâa mikhual nula a rîmthlûk thu min hrilh a. Ka nui mai a.

Kum hnih a liam hnuah he ka țhianpa vêk nen kan inkâwm leh a. Chutah chuan a zinnaah a thlen zânin mikhual nula pakhatin a lo bêm nghâl thu min hrilh leh a. Ka nui leh mai a.

Kum hnih dang a liam leh a. He ka țhianpa nen vêk kan inkâwm leh a. Chutah chuan amah an inchuh avânga nula pahnih an insual thu min hrilh leh a. Ka nui leh hawk hawk a.

Kum hnih dang a liam leh a. He ka țhianpa nen vêk kan inkâwm leh a. Chutah chuan hmeichhe pakhat avânga tlangval pakhat nena an insual thu min hrilh leh a. Ka nui leh mai a.

Kum hnih dang a liam leh a. Nupui tur hmuh loh mai a hlauh thu min hrilh ta a. Ka nui ta lo!

Ka Idol Pahnih

Mizo Idol kan thlang zo va, Mizo mipuite chuan zaithiam zingah idol thar kan nei leh ta. Chutih rualin thenkhat chuan Mizo Idol atana thlan tak hi an idol ve kher lo maithei a, a âwm hliah hliah ti pawh an awm ang. Ka idol thlan pahnih hi zirna lam daih a ni a, a âwm  min tihpui leh tihpui lem lo pawh in awm maithei e. Result-ah pawh a ber ni lo ve ve an ni lehnghal.

Pakhat chu college lama a result vang a ni a, pakhat chu university lama a result vang a ni thung. An pahnih hian an result a that viau vang ni lovin, harsatna khirhkhan tak tawk chunga result \ha tak an neih theih vanga ngaihsanawma ngai ka ni.

Kumina MZU hnuaia Under Graduate degree course hrang hrang result a chhuah khan Kawrthah nula Lalremruati Ngente d/o Rochungnunga Ngente, kum 21 mi chu college a zir chhunga a chanchin tlem azawng ka lo hriat thawi tawh avangin a result ka hriat khan ngaihsanawm ka ti thar hle. Govt. Johnson College-a Mizo core zirlai a ni a, Khatla South-ah a u hmeichhia nena in luahin an khawsa a, inhlawhfa chawpin a uin a chawm a ni.  Amah hi thuziak thin a ni a, ‘Aremruati Ngente’ tihin thenkhat chuan an hria ang. College a kal chhung zawngin natnain a bawhbuai tluan zak a, damdawiinah vawi khat a awm a, a awm a tul hunah ngei ngei pawh class kal a duh vangin a awm lo va, chutiang hunah chuan nitina damdawiina a kal a ngai thung. Thi lek lekin hun a hmang fo mai.

Final, VI Semester an exam laiin a damlohna chu a zual ta a, exam hall chungah a tlun a, a khawng bawk a. Zirtirtute’n bawihsawmin damdawiinah an kalpui a. An exam chhung zawngin a thiante hnenah amah tawngtaipui turin a ngên lawm lawm thin. A thian leh a chhungte, amah duhsaktute chuan an duhsakna avang liau liauvin exam chhunzawm tawh lo mai turin an ti thin a, ani erawh chuan a tuang tichhahin, thi lo aruangin exam a zo ve thei hram a.

Result a han chhuak a, Mizoram pumah a subject-ah 5-na a ni phak a, topper nen mark 30 vel chauhvin an inthlau va, a chunga mi nen phei chuan mark khat chauhvin an inthlau. An college-ah phei chuan a titha ber a ni. Zirtirtu leh principal te hnen atangin chawimawina leh lawmpuina a dawng nasa hle nghe nghe. Tunah hian Mizoram University Mizo Department-ah a zir chhunzawm a ni.

Nursery veng tlangval, kum 27 mi, David Lalrinawma hi ka idol pakhat a ni leh a. Ani hi a nu F. Lalbiakzuali hova khawsa an ni a, college-ah chuan education honours a ni daih a; honours pawh tluan lovin general-ah a inlet chho va. Chutianga zir chho zel chungin mi ngaihsanawm tak a rawn ni chho va, Mizoram University bakah Mizoram-ah record a rawn siam hial. A ngaihsanawmna chu, chu a zirna vang ni lovin, a zir laia harsatna a tawh hnu pawha a result vang a ni zawk. A tumruh vang liau liau a ni.

Kum 2013 khan Mizoram University-ah MA Hindi a zir tan a, II Semester an zir tan chauh tihah April ni 6, 2014 khan vanduaithlak tak maiin bike-in a accident a. Hliam rapthlak tak tuar chungin Aizawl Hospital-ah enkawl a ni. Accident a tawh atanga July thla thlengin he hospital-ah hian a awm a, thla 4 dawn chu damdawiin chaw a ring a nih chu. Damlo na zual bik enkawlna, Intensive Care Unit (ICU)-ah te awmin, a dam chhuah leh pawh beiseiawm loh khawpin natna a tuar a. Damdawiin a awm chhungin thisen unit hnih a dawng hman a, thisen var (white blood) unit khat a dawng hman bawk. July thla chawhnu lam khan damdawiin a chhuahsan thei ta a, damdawiin a chhuah hnuah pawh hian tum hnih ngawt chu a lut leh nghe nghe.

II Semester exam a lo hun a, ani a la dam chiang lo va, exam loh erawh a tum loh bur. II Semester chhung zawngin class a kal mumal hman tak loh avangin zir tur pawh a nei lo va, athiante, a zirpuite chuan duhsak takin note pawimawh te an pe a, chutiang chuan a inbuatsaih a. Exam hall chhungah tiang hawl chungin a lut a, àn pawh a âng thei lo. Chuti chung chuan a exam tluan zak a, tha takin a rawn pass ta hlauh mai.

Mizoram University Hindi Department atanga mipa MA (Hindi) zir chhuak hmasa ber a ni a, tumahin engtik lai maha an khûm theih tawh ngai loh tur record a rawn siam ta a ni. An class-ah a thiam thei ber a ni lo, mahse, a result avangin lawmpuitu a ngah a, a zir laia a harsatna tawh hretute phei chuan an lawmpui lehzual a ni.

Ka idol pahnihte hi tumruhna avang liau liauva dinhmun sáng zawk leh dinhmun tha zawk luah thei an ni. Damdawiin khuma an beh lai khan an rilru chu a lo bet ve reng reng lo a lo ni. An natna avangin khawvelah an awm a ni tih inhriat loh chang nei thin mah se, an lo harh chhuah leh hnuah an thil tum chu an theihnghilh phah lo. Mi tam tak tlûk ngei ngeina tur nia langah anni chu an tlu ve duh lo va, an dingchang ta.

Ka idol pahnihte chanchin tawi i hre ta a, i idol an ni ve emaw chu.

"Ânu, i thi dawn ami?"

A nu chu cancer natna hrehawm tak tuarin a awm a. Damdawiina an beidawn tawh hnuin a kal hun nghakin in lamah an inenkawl a ni.

Ni khat chu a hun tawp a hnai tih hriain a nu chuan a fanu neihchhun naupang të chu a ko va, a bulah a thuttir a. A fanu hmel a en a, a lungngaihna chu thup rual a ni lo. A fanu bulah kum 5 chiah hun a la hmang a, a fanu nena hun hman a la kham lo; lungngai lo rual a ni lo.

“Bawihte, ka thusawi hi lo ngaithla rawh aw..”

“Ânu, eng nge ni?”

A fanu chu a ngai të bawkin a nui sen sen a, a nu a en kar a. A nu chu a tawng leh thei ta lo.

“Ânu, i thi dawn ami?”

“Aw.. Bawihte, i bulah hun ka hmang rei thei tawh dawn lo va, ka lungngai em a ni.”

“Ânu, lungngai suh, tihdan ka hria alawm.”

A fanu a en ringawt a.

“Magic ka thiam asin. I thih hnuah pawh i bulah ka awm reng dawn alawm.”

“Bawihte, i la naupang sia, mi rawn zui zel chuan i hah lutuk ang. I bulah ka lo awm zel zawk ang aw.. I thil tih tur chu a that leh that loh ka lo hrilh zel ang che a, i hlim ni leh lungngaih ni-ah pawh i bulah ka awm zel ang a, ka awmpui tlat ang che. Chutih hunah chuan i nu hi ka thi lo tih i hre reng dawn nia.”

An inkuah a, lungngai takin an nui dun a.

A nu chu a thi ta a. A fanu chu nu tel lovin a seilian a, thil sual leh tha lo a tih dawn chuan hmana a nu’n a thih dawna, “I thil tih tur chu a that leh that loh ka lo hrilh zel ang che..” a tih te, “I nu hi ka thi lo tih i hre reng dawn nia,” a tih te kha a hre reng a. A nu chuan a awmpui ta zel a.

Thlêmna do harsa tak a tawh chang chuan hmana a thusawi kha a bengah a lo ri leh thin.

“Ânu, i thi dawn ami?” tih chu.

Note: March ni 13, 2012-ah misual.com-ah tihchhuah a ni tawh.