Lehkhabu ka tlangzarh ve a -Rindika Mizo

Ni 30 Mim Kût Thla, 2017 khan ka lehkhabu hmasaber, 'Ka Lairil Fantu' tih chu Pu K. Sapdanga'n min tlangzarhsak a. Hei hi chu, ‘lehkhabu ka tlangzarh ve a‘ ka tih chhan chu a ni lo - a ziaktu ka ni a, tlangzarhtu erawh Pu K. Sapdanga a ni zawk.
 

Ka sawi tum chu, Pu K. Sapdanga ang chia ka ṭàn ve thu hi a ni zawk. Ni e, lehkhabu ka tichhuak mai ni lovin ka tlangzarh ve alawm!

Ni 3 Sahmulphah Thla, 2017 (Zirtawp) tlai thim hlimah phone call ka dawng nawlh mai a - ṭhianpa TS Khupchong hnen aṭangin.

"Zaninah kan rawn leng dawn, inah i awm ang tiraw?"

"Awm ang. Mahse, kohhran chanchinbu kan chhu dawn."

"In rei ang em?"

"Ka hre lo le. Nak zanah lo leng mai u la. Hei Mamit aṭangin ka Pute an lo thleng dawn bawk si a. . ."

"Zanin hi kan hman hun ber a ni. I Pu chu kan hlau lo!"

Lo leng lo mai rawh u, tih tlat zia reng a ni lo. Ka harsatna te chu min rawn zawt khawmawi ve bawk a, sawi loh nen a danglam chuang vak lo!

Zan dar 8:30 a ni a; chanchinbu ka chhut mawlh mawlh laiin Hr Chhangte a rawn lut nawlh a. "Helam lo ngaihven duh suh, i thil chhut lai kha chhu mawlh mawlh rawh" min rawn ti nghal tawng a. Lo dawnsawn hranpa vak angai lem lo. A hnu lawkah Sangzuala leh Zauva an rawn lut a, Matt-a leh Pm-i'n an rawn zui lut ve nghal a. Lo len tuma min rawn betu ber Tsa chu a rawn thleng lawk lo thung a! Rei fe hnuah Lars-a nen an rawn lut ve chauh a.

A rawn thleng tlai ber pahnih chu an rawn intithu nghal em em zui a. "Rawn ṭhu khawm r'u, hun pawimawh tak hman lawk a ṭul" tiin Lars-a chu a han ding zui nghal a.

"Hei, zanin hian lehkhabu pakhat tlangzarh tur kan nei a, 'Rindika' hian a tlangzarh dawn a ni. Eng lehkhabu nge a nih pawh kan hre lo a, ti hian a tlangzarh tawp mai dawn a ni" tiin sarang dum, a chhunga lehkhabu awm chu a rawn lek chhuak a.

Tsa a rawn ding a, "Kan ṭhianpa hian heti ang thil hi a dam chhungin a tawn pawh kan ring lo a, kan chawimawina ni pah fawmin heti ang thil hi kan ruahman a ni e," tiin a rawn tui hnih a.

Chutah, sawi ve duh dang in awm em? tiin hun an han hawng phawt a. Engtik lai pawha nawi inpeih at reng Hra a rawn ding vat a, sawi tur lem nei lovin a ṭhu leh mai a!

Chumi hnuah sarang dum, a chhunga lehkhabu awmna chu min pe a, "Tlangzarh rawh le" min ti a. Chuti chuan, ka thiam ang anga chhamphualin ṭhu chungin ka tlangzarh ve ta ngawt a.

Ka han phawrh chhuah chuan, 'Mim Fang Khat' tih lehkhabu, chham hla (poetry) dah khawmna, TS Khupchong ziah a lo ni a.

He lehkhabu-ah hian chham hla chi hrang hrang 60 chuang a chuang a, phek 104 laia chhah a ni. ₹65,000 ($ 1000) ma a ni a, mahse lei tura a tihchhuah pawh a ni awm lo e! Copy tlemte bak a siam lo a ni awm e. Thu leh hla lama tui satliah ni mai lo, Tsa thu leh hla bik lo tuipui em emtu, chang ve phu nia inngai tan lo chuan beisei chi ni pawhin a lang lo.

Ka tlangzarh hma kha chuan, he lehkhabu hi ṭhianten min fiam nana eng lehkhabu emaw mai mai an rawn phuahchawp ni turah ka lo ngai deuh ngawt a. Phur takin ka lo tlangzarh ve ringawt mai kha a nia, ka hriatchian deuh hnu chuan ka insit ta khawp mai. Keini mai mai tlangzarh satliah ngawt atan chuan a pamhmai deuh a ni.

Engpawhnise, heti anga min chawimawi thiamtu leh min chawimawi duhtu ṭhian ṭha ka nei hi nihlawh ka intiin ka lawm ngawt mai.

TS Khupchong hi pa ropui ve tak chu a ni hrim hrim. A thil tih tawhna lamah chuan ti ve cherh chawrh tak mai, rintlak em em mai hi a nia. Fiamthu lama a kal pawhin mite hriat khawp a ni a, lehkhabu nise 10 dawn a tichhuak thei a. Politic lam a luhchilh a, mahni hrehawm pawisa lovin a khawsa leh mai bawk a. Tin, amah hi mi invawng tak mai a ni a. A nelawm em em rualin zahawm lo khawpin a nikhualo leh chuang hauh si lo. A inngaitlawm em em zel bawk a. Tuna hetia ka rawn tlangaupui vak pawh hi ṭul lo a ti leh viau ang. Mahse, ngawi reng thei zia zang ka ni bik si lo a nih hi.

A lehkhabu kawm hmalama a thu dah hi nalh ka ti tla:
 

"Mim fang khat an phel a
Fang hnihah an chantir ta a
Puar leh fan nan hmang lo mah se
Reh lo tur thawnthu a awmtir thung."

 

 

(Tawng mawi lo ni lo sela, kan thianpa Rindika hi thuziakmi a ni. Kea kal thei lo, wheelchair-a hun hmang thin a ni a, beidawn rum rum chang a neih thin ka ring. Ka poetry dahkhawmna bu 'Mim Fang Khat' hi hralh sumah ka tih loh avangin tlangzarh lem lova thian thate pek mai maiah ka ti deuh va. Mahse, kan thiana, wheelchair atanga khawvel hmang thin hi chawh harh deuh a ngaiin ka hria a, tin, a tan nun hlimna chhete a thlen theih beiseiin tlachawp leh chawpchilh, phuahchawp leh phuailuai takin kan tlangzarhtir ta a ni. He thu hi a facebook wall lamah November ni 6, 2017 khan a post a ni).

Ka lehkhabu hal tur lehkhabu man to -Zirsangkima

CHÁNG I-na
Mizo mai ni lo, India rama lehkhabu man to ber (ka chiang chiang!), Rs 65,000/- (dollar 1,000/-) man, thian anga ka lo ngaih ve char char, TS Khupchong lehkhabu parukna, 'MIM FANG KHAT' chu, kal thei lo, mi ang lo Rindika Mizo pan chilhin an inah NOVEMBER 3 Zàn khan a release tir. Sàwmna leh hriattirna pakhat mah ka dawngin ka hre ve lo! Jennifer Vetop-i te, Malzy Fanai te, Akima @ Seiji te pawn an hre lo . . . Valpuia pawn! Ka thin hi a rim asin!

He poetry bû tlangzarhnaah hian Lars Lalduhawma Malsawm te, Eichhi Ar-a te, Keith Sangzuala te, Matt Liverpûl te, PM-i te, Tluang Thiltitheia (S/o C Laizawna) te, Zau englo heha @ Fergie Babes RN Zauva te an tel. Mi ang lo pawh an in chungah paw chhoin an zaiho zui. Ka naute-ho hian eng nge maw an hriat ni aw . . . ka ti a—an thil tih dan hi a mak hi ka tia nia! Ka hãl khawp ang, Vanlal comedian-politician-TS-a lehkhabu hi!

CHÁNG II-na
Vawiin tahrik ni 7 November tûkah fb lamah Rindawka Vai ka zu tlawh a; ka hàw dawnah TS-a lehkhabu hi ka chhuhsak a. 'La suh, la suh aw . . . ka la chhiar lo a nia. I thing lutuk, hàwn miah suh aw . . .' min ti lawm lawm chungin ka chhuhsak lui a. 'I duh leh min rawn chhuhsak la, ka ti a; ani kal thei hek lo ì! Ka iptê-ah ka ak hmak. 'Nge maw ni, mi pawh an sàwm ve duh loh ni! A tlangzarhtupa copy ngei chu hàl atan ka hàwn ta a ni.

Tin, TS-a hrim hrim pawh hi ka dah sáng ta lo! Amah Rindika Mizo inti pa, hmanni lawka a lehkhabu hmasa ber 'KA LAIRIL FANTU' tlangzarhnaa inkhâwm kaihruaitu Bp sáng, nikhaw hre loa tlu thut, tla chawp taka MC hna chelh ve maitu kha a ni a. Ka ngaisang ta vak lo. Comedian Search a ti. 'Hmangaihna Tuboh' a ti, 'Nun Tihlimtu' (II) nen te, 'Chhum dum kara chhemdam thli' te, 'Pindan Khawhar' a ti thul, tin 'Beiseina Khawvel' te nen lam khan maw . . . ka ngaisang tawh chuang lo ang! (Thinrim hmel ):

CHÁNG III-na
He lehkhabu man to uchuak taka poetry te pawh hi ka chhiar dawn lo. He'ng : 'RIANG' tih hlahril a, 'Awm lo atâ awmin / Awm atâ a awm ta lo' tih te pawh hi mawi ka ti dawn lo. 'HUNAH' tiha, 'Khawvel hi bengchheng kan tih hunah / Kan nun a reh tlawk tlawk tawh ang / Hma lam beiseina a bo hunah / Hnung lam inchhirna a lang tawh ang . . . ' a tih te pawh hi! 'KA PA THILPEK KA PA' tih te, 'LO HAW RAWH' tih te, ZONET buatsaih U Got Talent-a mahni in show off a tumna lama mî hlã a chhamtir, 'CHELH TLAT RAWH' tih te pawh hi ka duh dawn lo hrim hrim, mawi ka ti dawn lo reng reng! Ka thin a rim!
 

A poetry pakhat pawh ka chhiar dawn lo ka tih tawh kha. Tin, 'BED SHEET' tih mawlh mai hi hi ka huat tur chi a ni : 'Kuahtu khan phur rit a phur fo va, / Nawmchenna tinreng a dâwl zo va, / Zahpah leh pawisak a lo bo va, / Pangchangte tualchai a lo do thin. . . . A thiang têa laikhum zal dun chuan, / Hlado an chham hnan - 'ah ah ah' tiin; / Theih se hringmi ianga râwl chhuahin, / A pau âwm e - 'ha ha ha' tiin . . . Hahchawlhna thlantui luanna tualzawl, / Hahthlaka lungawithlak thlenna hmun; / Mut tual kha buan tualah an chhuah a, / 'Hil' lova chhìnna hmun a lo ni.' a'n ti te hi mawi titur ka a ni lo!
 

'KA TEL LO CHUAN' a tiha, stanza 1-na leh 3na-a : 'Hlim lo la, / Him lo la, / Kim lo la - / Ka tel lo chuan . . . Luck lo la / Chhe hle la, Sual bawk la - / Ka tel lo chuan' a tih te pawh hi tha ka ti dawn lo; a bû ka chhiar dawn miau lo a, ka hàl dawn vangin! Tin, 'VAI VAL VARZIN' ami : 'Kelin be be sawi, / Bawngin bu bu sawi; / Nangin eng nge sawi? / Hmangih nei lo mi? . . . Siha leiah kua nei, / Chunglengin bu nei; / Nangin eng nge neih? / Hmangih nei lo mi? . . . Abdula tirsia zawng, / Islam cooker sia zawng; / Nangin eng nge zawn? / Pasal zawng lo mi?' a ti thei tura a idea te hi tha ka ti dawn chuang lo reng reng ringawt mai a ni. Tin bakah, 'CHAWH ASIN' te, 'CHHE VE RAS' te leh kan thiannu Etheli a fuihna, 'ETHEL' te hi ka hua! 'HUII' tiha mi : 'A dak zet zet / A phèn a phet / Leiah a let / A mãwn a hmet / A easy hret . . . An bawh a bet / An fâwp an fet / A tang ve det / A hmui a pet / A serh a tet' tih angte hi a ZAHTHLÂK LUTUK ka tih avangin a lehkhabu hi ka chhiar miah lo ang!

CHÁNG IV-na
He lehkhabu man to uchuak, 'MIM FANG KHAT' hi, tunlai (contemporary) poetry dahkhawmna a ni a, hralh pawh a hralh thei lo ang! A hralh theih loh leh ka lãwm ang! Vawiina kan hman, tawng tuallêng hmangin hla chham mi 'thu mawi nia a hriat' a phuah khawm a, ka EI lo! 'Thiam a inti ve awm si a, / Phuah fuh intiin a hlim ve dawn si a, / Mi'n 'Tha an ti dawn mang e' tiin a dáwn ve awm si a, / TS-a hian a inhre dêr si lo - chhe ve ras!'

Ka hãl khawp ang, a release-tupa-in lehkhabu Rs 65,000/- man, a thlàwna a dawn, he MIM FANG KHAT lehkhabu hi. Eng atan mah ka ti bawk lo e!

(Ka poetry dahkhawmna bu 'Mim Fang Khat' chu a hming mai maiin kan thianpa Rindika kan tlangzarhtir a. A hnuah kan zingah rawn tel lo thianpa Zira hian a copy a lo hmu leh roh si a, a lo chhiar ngei a ni tih a chiang hle mai! Tihian ka han dahtha a ni e. November ni 7, 2017 khan a facebook status-ah a rawn dah a ni).

Mim Fang Khat - John

Thian tam tak ka chhar zingah thu leh hla lama tuimite hi ka dahsan pawl tak an ni a, an ni fo reng bawk dawn a ni. Chung zinga ka ngaihsan em em Tsa Khupchong hi in hriat fur ka ring. A lehkhabu pahnih lai book of the year top 20-a lang pha ngat kha a ni bawk. Hmanniah thu leh hla behbawm inhmuhkhawmnaah a lehkhabu pakhat hi mi rawn pe thut mai a. 'Hei lehkhabu ka ziak leh a...chuti ..khati..' tih vel awm lo khan ka bag-ah a rawn hnawh lut rawk rawk mai a. Lawmthu mumal taka ka hrilh hmain thlalakpuitu turte umin a tlanbo zui ta daih bawk a. Khami ni kha a ni 'Mim fang khat' ka hmelhriatna ni. Vawiin thlengin office bag-ah nen ka la ak nitin a. A hlu veng veng khawp mai.

Ziak/ziah zawm tur leh tur loh thiam lo chung chungin ka lawm em avangin ka han thai ve reng reng ang e. Hetiang hi ka vawi khat tihna a nia ka zak ve deuh!

A bu hming 'Mim fang khat' tih khan rilru a la nghal chat mai a. Mizo thawnthu hlui chuai thei lo tur zirtir nei tha si kha min ngaihtuahtir nghal pang mai a. Phek 104 hi poetry bu atan a tam i tih hmain chhiar chhuak dap la, kham lo deuhin Tsa lehkhabu dang i dap ruai mai ang. A kawm rawng pawh a mawi a. Rose par leh tlang thlalak vel a awm loh vang ringawt pawh khan a nalh sa tawh em em mai a ni.

Thuhmahruai ka han chhiar chhuak a, ka hming te ka zuk hmu vel a. Kei mim fang khat ve mai pawh tluk lo kha ka khi vur vur mai a. Ka hming a lan zel beisei vang pawh ni lovin thuhmahruai ka'n chhiar chhuak dap. Thuhmaruaiah 'beisei nei suh' a tih vangin thuawih takin beisei nei lovin ka chhiar chhuak ta dap a ni.

Ka chhiar thin dan pangngai ang bawkin a tawp lam atangin ka han tan a. Phek 103-ah 'Nimin leh vawiin' tih a lo awm kalh a. Tlar 6 lek si thawnthu sei tak lungchhiatthlak bawk si a la ni zui a. Mahse lungchhe deuh a awm thei lo turin Bedsheet, ka thil a hil, serh tret.... tih te a ni chho ta nuk a. Lusun khawharna atangin zahmawh khuh mawi em em hranpa loh min hlui a. Hrethiam ve awm ang hrimin ka han nuih thaw kha! Phek 95-99-ah hian 'Huii' 'ka thil a hil'tih vel a awm a. Hit tak a ni! Tsa hilna zar kan zo e. Phek 93-ah 'Suihlunglen leh serhlunglen' a lo awm leh a, 'a ni dawn tak e a!' tih a awl fu mai.

Phek 84-ah 'Zun luhlul' tih a lo awm leh kalh a. He poem phei hi chu ka chhiar nawn zing ta hle mai. Mihringin kan kalsan theih loh kan duh em em te laka kan rilru a sawi kim tha hle. 'Nangmah ang deuh ka hmuh hian ka phu zuk zel a. I aw ang deuh ka hriat hian, ka hawi thut zel' tih lai te hi kum tam tak kan lo vahvaihpui ngaihtuahna kha thiam leh mawi takin a rawn phuah chhuak a. Ben hrep tlak a ni! Poet diktak, mi relate theih tur ziak thiam a nihna a lang e.

Phek 70-ah 'A tawk lo' tih pawh hi pui tak a ni. Mihring chapona leh rilru diktak a rawn thailang a. A tlip thudik tak a rawn thai lang zui bawk a. Amen leh Hallelui pek chi a ni hei chu.

Phek 53-ah 'Ka ngaih duh che ring suh' a han ti leh hmak a. 'I hlim nui ri thangkhawk mah se, ka thinlungah rial angin i dai ta e' a ti hmak mai a. Moving on poem-ah ka lo dah leh hmiah a. Ka thai sen nuaih mai.

Ka ziak ka ziak a 'kei' 'kei' ka ti tam ta mah mah e. Phek 51-a 'Ka rem tawh awm si lo va' tih te, 50-ah 'Phengphehlep', 33-ah 'Chelh tlat rawh aw'tih leh phek 13-a 'Tlanchhuahna' tih hi chhiar hmaih hauh suh u.

Eeeeee takaaaa! Mi zawng zawng chhiar theih turin a tlangzarh leh si lo tak! Amah va tlawn mai teh un! He a kutchhuak vang hian thianpa Tsa Khupchong hi khiiitaaah ka dah san belh leh ta e.

(Nikum, 2017 November thla kha ka poetry khungkhawmna 'Mim Fang Khat' chu ka ti chhuak ve a. Tichhuak tih lemah hralh tur ni lovin thian tha-ah pawh a hlut tur leh poetry tuipuite deuh chauh ka pe a. Chung kan pek eng emaw zat zingah a dawngtu pakhat thianpa John (John Laltluangliana) hianFebruary ni 6, 2018 khan a facebook status lamah a rawn tial mial a. A dawngtu tan chuan lawmawm duh tak a ni a, hetah ka'n dah tha a ni e. John-a hian a English poetry dah khawmna Unsung a lo tichhuak tawh a ni).