Kei leh ka politics!

Pathianin a tawk tê têin ro mi relsak a, rem mi ruatsak thin. Harsa takin lehkha ka zir a, zir tur tul te ka zir chhuak thawkhat tawh tihah politics-ah ka luhsan leh daih a. Ka chhung te, ka zir kawng hretute'n sorkar hna tha tak ka thawh an beisei a, min beiseipui a. Ka chhungte beiseina ka tihlawhtling ta lo va, kei ngei pawh hian mak ka inti a, hrehawm tih chang lah ka ngah. Mahse, chutianga duhthusam ang diak diaka ka kalna tur ni âwm tak, ka kal loh hi Pathian remruat vang a ni khawp a, ka inchhir lo thin.

Kan thiante chuan hna zahawm tak tak an thawk a, ka ngaihsan zirtirtu te an ni a, "miss" "sir" tia koh an ni. India sorkarin kum khatah an pualin ni khat a voh bik a, chumi ni a lo thlenin "miss" "sir" tia kotute hnen atangin duhsakna chi hrang hrang an han dawng leh a. Chutiang te chu hringnunah a mawi pawl niin ka hria a, ka thiante ka lawmpui a, ka awt thin. Mahse, ka dam chhungin an dinhmunah ka ding ve dawn lo. Chu ka thil awh, ka châk ve thin, kei leh ka chhungte mamawh ni bawk si te chân turin a nia politics-ah ka luh ni. Mak hi ka inti.

Politics-ah hian zalenna hmuh ka inbeisei lo va, hausakna ka zawng lo va, politics kaltlanga eizawnna hmuh ka tum hek lo. Zirlai pawlah kan lo inhmang thin a, ram tana tha nia kan hriat chu theih ang tawkin kan ti thin a, politics kan lo ngaihven lo thei si lo va, chuvanga lut ve ta rawih mai niin ka inhre ta ber. Minister nih te, MLA nih te hi châkna reng reng ka nei lo va, nih tumna ka nei hek lo. Politics atangin ram tana hna thawh tumin kan lut ve a, mahse, keini tak hi chuan tha thawh theihna kan lo nei tlem lulai em em a ni. Chuvang chuan party worker ni ringawt tur em ni politics ka luh, tih hi ka inzawt fo rêng a ni.

Party worker-te'na politics kan khelh dan thenkhat hi chu a tunlai tawngkam takin, a thing ka ti. Party worker tam tak politics chîm chin a hniam lulai lutuk a, chu chuan mi tilunghnur fo. Kan thenawm state-ah te engtin nge an inbeih ve thin ang aw tih te ka ngaihtuah neuh neuh thin (Mi thenkhat anga developed countries te nena intehkhin nazen erawh ka duh hauh lo thung). Politics-a inhmang, party worker-te hi mi thiam ber ber, mi fing leh fel ber ber kan ni lo va, mite tih duh loh thil tha leh thil tha lo ti ve fo kan ni. Hma erawh zawng kan la sawn ve chek ang chu.

Politics-a lem harsa ka tih em em pakhat chu, entirna hmangin ka han sawi teh ang. YMA General Conference, North Vanlaiphaia neih zawh takah khan khuallian Pu Zoramthanga, Chief Minister-in thu a sawi a. Mizoram boruak thatzia sawiin, suma chantir tur ni se, a man tam turzia a sawi a; a hmun ngeiah ngun takin ka ngaithla a, sawi tha hi ka ti na laileng khawp a. Chutiang a nih laiin mi thenkhat chuan "CM-in Mizoram boruak hralh a tum" an han ti a, nuihza siam nan an hmang zui a. Uar tak taka thusawi te hi chîng tawh lo se, ti te chu an awm, ka hrethiam mai a; mahse, a thusawi ni lo, a sawi tum pawh ni lo zawnga lo kaihher daih mai hi tenawm ka ti a. Kei chuan hetiang hi ka ti ve lo vang.

Politics-a hahthlak ka tih em em chu, kan politician-te leh ram hruaitute kan chhawnchhaih dan hi a ni. Kum 2017-a MNYF Headquarters President a nih tirh khan Er. Lalrinawma, tuna Mizoram Assembly Dy. Speaker ni mek hian press mite a kawmna hmasa berah khan thil pawimawh tak tak pathum a awm a, chung zinga pakhat chu, kan ram hruaitute leh kan politician-te hian ram tan an theih tawk an chhuah a, social media lama mawi lo tak taka beih te, inchirhtheh te hi i ti lo vang u, ti zawngin a sawi. Chu chuan mi vaw harh chiang khawp a, chuta chin chu an hming hmerha kan politician, kan ram hruaitute ka beih vak vak tak ka hre ta lo.

Party kan luh hma khan kan ram hruaitute hi na tak takin ka lo tawng ve thin a. Nia, theih ang tawkin ram kan vei a, kan duh dan angin ram an kaihruai thei bik lo ve bawk a ni. Nimahsela, an hming hmerha mawi lo taka ka lo bei vak vak thin kha ka inchhir em em a, hmuhsitawm ka inti veng veng. Tunah chuan social media lamah pawh politics ka sawi ve ta meuh lo va, zan thim hnuaia khuangbai chiri chur chur, tulthira kan han thila reh ta vang vangah riak ka inchan, ka ngawi ta hle hle mai a ni. Mi that lohna kan sawi a, hma an sawn nana sawi si lovin an rilru natna tur chauhvin kan sawi thin a, tha ber hian ka hre lo a ni.

Kan opposition lai te, ruling hnu thleng pawh hian engtik lai pawha khingpui nei kan ni. Kan khingpuite chak lohna kan zawng a, chutiang kan hmuh chuan kan chaw tui a ni. Hei hi ram dang, ram changkang dangah pawh an tih dan tho a ni a; Kristian leh Muslim ramah pawh an tihdan tho a ni; keimahni indem nana hman ka duh hauh lo. Chutih rual chuan, ka han tarlan tawh anga mite that lohna ringawt kher, hma an sawnna tur emaw, thil tha zawk emaw kawhhmuh tum leh chuang hauh si loh hi thil awm thei a ni a, hmasawnna lam a hawi lo niin ka hria. Hetiang ringawt ngaihtuah hian ngaihtuahna tha tak neih reng a harsa a, hetiang lama thatchhiat luih hi ka duh.

Mite aia hah bik nia inhriatna te, thawk tam bik nia inhriatna te hian itsikna leh thikna a piantir thin. Kei erawh chu ka inhriat danah chuan, pute'n tih tur an tih chu ka ti tawp a, kalna tura an tihah ka kal a, zui tur an tih ka zui tawp mai a ni. Hausak tumna hian duhamna a keng tel a, hausak ka tum ngai lo vang (hausak loh ka tum kher lo bawk ang). Nationalist inti, Zoramin zalenna a sual lai ngaihventu, ngaisangtu inti, duham leh em em si nih te hi thil inhmeh lo tak ni-ah ka ngai. Hausakna hian damchhung bak ni khat tal daih chu ni se, theih ang tawkin kan han um ve lawp lawp tur. Dam chhung lah chu rei lo te chauh a ni a, thih hnu khawvel lah chatuan a nih hmel si a. A chang chuan duhamna nena ke ka pen tak tak hma hian, chu lipuia ka pil hma hian chu hmun, thih hnu piah lam ram ngei chu thlen thuai thuai ka duh ut ut thin.

Kei hi mi fel lo tak mai ka ni a, midangte tan pawha inhnemhnanna awm lo, innghahna tlak ni miah lo, ten zawng leh huat zawng ngah tak ka ni. Khawvela Pathian thil siamte hi mawi ti em em thin mah ila, mihring nunah thil mawi tam tak hmu thin mah ila, he khawvel hi a chang chuan ho ka ti thin. Hausakna um reng renga hmanhlel ka hmuh chang hian ka khawngaih thin. Khawiah nge hahchawlhna an hmuh ve ang le, tiin ka ngaihtuah thin. Chutiang karah chuan mite duh ang diak diaka khawsak te, mite mit tlunga awm tuma khawsak te, mite tihlawm tum reng renga hun hman te hi ka tum hran lo, kei ngeiina ka ten leh duh loh zawnga awm hi ka hlauh ber a ni.

Keimah hi ka inen let thin a, ka nun dan ka thlir kir thin. Ka khawsak phung hi ka thlak nasa mah mah em, ka nun dan hi a peng thui ta lutuk em, hmana keimah kha keimah a la ni reng em tih te ka inen let thin. Hmana Tsa kha tunah a la ni reng em, tih hi keimah ka intehna, ka inzawhna reng thin a ni a, 'aw' tia chhan theih hi ka tum reng ang. Mi tam tak chuan politics avangin an nun mawi tak an hloh a, an ngaihtuahna tha tak thin kha an hloh a, an bopil a ni. Aw, chutiang mi nih te chu a va har dawn lo rua em!

Share this

TS Khupchong