Ka saptawng thiam loh thu

Han inphawrh mualpho a ni em lo vang a, HSLC leh HSSLC kha tha taka pass chu sawi loh, 3rd division-ah ka inhlang kai tawk tawk kha a ni a. Marksheet hluite han en let chang phei chuan mark hmuh chhiatna ber pawh English subject a ni chho zat zat mai bawk a! Saptawngah na na na chuan chhuan tur ka ngah lo khawp mai. 'Sikul chhe chhuak' intih em chu ka ngam chuang lo, ka zirna sikula chhuak mi thiam tak tak an awm tho avangin.

Zirna lamah chuan, keimah rau rauva saptawnga hma ka sawnna ber chu MA kan zir lai kha niin ka hria. Miss Ruth-i hian min zirtir thin a, kan hriatthiam awl tak turin a hrilhfiah a, loh theih lohvin English-in presentation kan ti thin bawk a. Thiam tak tak awm nual mah se, dan naranin kan harsat tlâng a, kan class kan inhre chiangin kan inngam tlâng bawk a; thiam lote pawhin zak miah lovin kan hmang miah miah ngam a, kha kha a lo tha ngang mai.

Chhiar lamah te lunglen hnêm tawk hrethiamin, tawng lamah pawh a bo lo tawkin hre thiam mah ila,  inchhuan a la har hle a ni ang, mi English-a tawng hleithei lo ka hmuh hian ka nuihzat thei tlat lo. College kal lai vel khan monthly magazine-a chhuah turin English story te, English news te chu dictionary nena tangkawpin kan let ve thei mai a, Mizo to English lehlin erawh a lo namailo hle thung! Ka la uang lo zel a ni ber.

Kum 2019-2020 chhung khan 'Last Shelter Survival' tih games hi ka khel nasa a. Mizo khel an awm mang lo. Chutah chuan hnam dangte nen thiam loh ang angin nitin English-in kan chat a, tuman min nuih ngai lo. Khami chhung khan min nuihtu tumah ka tawng lo. Kum khat tal tap nitina chat nana hman chuan hmasawnna min pe nasa hle. Ka ngaihtuahnaah a lo awm a, keini Mizote anga English thiam lo leh hmang dik lo innuihzat nasa hi a hnam angin an awm ang em aw, tih hi.

Kan pianpui tawng pawh ni lo, hnam dang tawng kan hman suala kan innuihzat hian hmasawnna aiin inkiltawihna a thlen zawk niin a lang a, hei hi chu sim thei ila a duhawm takzet a ni. Kan tawng hman sual ber hi ngaimawh si lo, hnam dang tawng hman suala nuihza tlat kan ni fur a nia. Kei ngei pawh hi ka bâng lo maithei. Tawng hi hnam anga min phuartu, hnam min nihtirtu ber a ni a, ngaih pawimawh hmasak berah neih ila a tha awm e. Saptawng thiam pawimawhzia a takin kan hre ta zel a, kei erawh chuan, kan tawng, Mizo tawng hi a hmasa berah dah ila ka la ti fan. Kan thiam ber chu Mizo tawng ni se ka la ti hram duh a ni.

Vaipain pai deuhvin Mizo tawng a hmang a, i nuih em? Nuih chànah i chang lo vang a, an vaipui Mizo tawng thiam zawkte pawhin an nuih ka ring lo. Keini chu kan ni ve tlat lo alawm. Eng tawng pawh hi, nal taka tawng zat zat thei tur chuan hman tam (tawng tam/practice) a ngai a, a ziakah te, a chhiarah te harsatna nei miah lo pawh ni ila, tawng nana kan hman ngai loh chuan tih hleih theih a ni chuang lo. Tuna Mizo zinga saptawng hmang nal tak takte hi zirna lamah te, rualpawlna lamah te, hnathawhna lamah te an hman than vang a ni. Paite tawng hi ka hrethiam vek a, ka chhiar thei bawk a, mahse, tawng nana ka hman than loh avangin tawng ka harsat hle a ni.

Sap pasala nei sawi duh lovin, vai pasala nei kan sawisel sup sup a, tih te kan sawi chawk a. Chu mai a ni nang, vai tawng thiam lo nuihzat duh miah lo, saptawng thiam lo nuihzat leh tlat hi kan ni a. Sap hi kan lo ngainain kan lo van hmangaih tak em! Chanchintha rawn pu luttu an nih vang ringawt chu a ni lo deuh maithei. Zalen taka kan pi pute an lal laiin, saphovin min tibuai a. Kan ram an rawn nêk a, tharum hmangin min hnehchhuh a. Khatah khan kan ram an awp a ni satliah lo, kan hnam tih dan phung leh nun dan phung te (culture & tradition) kha min awp behsak a. Anmahni style ngatin Pathian min biaktir a, sakhuana lam chu thu hranah dah ta ila, an ram zauhna hmanruaa min hman rualin an tawng zauhna hmanruaah min hmang tel a. Kan ram an chhuahsan tawh hnuah pawh min la awp dawn chauh emaw tih mai tur a ni a, min awp beh dan chu thûk tak a ni. Tun thleng hian kan la tal chhuak hleithei lo chu a ni e.

Tun hnaiah kan issue-in a zir bawk a, national media lama inlante'n loh theih lohvin  saptawng an hman a ngai a. Thiam nal taka an hman theih chu duhthusam ni tho mah se, thiam lo chung chung pawha an fight kha kei chuan ropui ka ti. Hmasawn turin theihtawp erawh i chhuah zel ang u.

Share this

TS Khupchong