Hmangaihna - Thihna nge Damna?

November ni 21, 2009, Inrinni tlai lam dar 4 vel a ni a.

Reiêk Touridge Lodge-ah niin ka hmaah fiamthu thawh thiamin fiamthu a thawh mêk a. Chu chuan a khât tâwkin mipui chu a tinui leh hak thîn a. Kei ngei pawh ka bula thu, ka thiannu hnungzang beng thak thakin ka nui a, ka hlim ve thawkhat e. Chutia kan hlim viau lai chuan ka message tone chu a lo ri ral ral a. Ka han en chuan ka thiannu message a ni a, ka han chhiar a.

“I thiannu kha kar kal ta Thawhtanni zing dar 2:45 vel khan a kal ta! In exam lai a nih avangin kan rawn hrilh lawk duh lo che a, min lo hrethiam dawn nia...”

Ka phu zawk a. Ka bing mup mup a, ka mittui a hnâm nghâl tuam tuam a. Midangte nui hluah hluahna karah mal tak leh lungchhe takin ka awm a. Ihmn.. Ka thian tha ber ka chân miau a. Ka ngaihtuahna rilru chuan suangtuahna ramah min hruai a. Amah nena kan inhriat tan dan te, a naupan lai chanchin bâkah a hmangaih ber nena hmangaihna kawng chhukchho an zawhdun dan min hrilh laite chu ka hrechhuak leh uai uai a. Chu ka thian hmangaihber, a thurûk rilber pawh min hrilh ngamtu chuan min kalsan ta a nih chu!

Amah hi nula kum 19 mi, ft 5 leh inches 3 vela sang a ni a. Hmai bial lam niin a biang vei lamah biangsum ngainatawm tak a awm kâk a. Cher lutuk lo, thau lutuk lo, vai hmêl pu lek lek ngaihnobei tak a ni. A pa American mitmeng chu chhûnfuhin mitmeng lian lam, pâwl râm mai a ni. A kâwng chen velin a sam chu ngîl takin a zuah a, chu chuan a tilang nû-in a hmelthatna a belhchhah hle a ni.

He ka thiannu, Notei (hming phuahchawp) hi nula hrisel lo ve tak mai a ni a. A kal (kidney) hi a pahnih hnihin an thlâk tawh bâkah a lung (heart) an zai tawh bawk a. A hnar a thi thin mai bâkah thiin a luak thîn bawk a ni. Hetiang khawpa nula hrisel lo chuan midangte angin hmangaih a tawng ve a. Chu a hmangaih nen chuan an hlim dawn chauh emaw tihin phatsanna tenawm chu a tâwk a. A rilru a nat êm avangin chuta tang chuan thian pawh kâwm tha duh tawh lovin a chhûngte mak tih hial khawpin inah a tawm chawt reng thîn.

Amaherawhchu, Siamtu hian kan tân ruat lâwk a lo neih angin mipa fel tak Mapuia (hming phuahchawp) a tawng ta a. Chutah chuan a hmangaihna zawng zawng hlânin a hlimna ber a lo ni ta a ni. Thian dang kâwm ta lo chu a tawnthar ‘D’ nen chuan an inkawm chawt a, an pahnihin innei tur leh damchhûnga inphatsan tawh lo tura intiamin damchhûng ni chu hmangaihna nen an chhiar tan leh ta a ni.

Inhmangaih tak takte pawhin intihthiam loh châng leh intihthinrim châng an nei thîn a, a hnu reilotê-ah a reh ve leh mai thîn. Mahse, anni intihthiam lohna hi chuan an hringnun a thlâk danglam dawrh mai le!

Tumkhat chu Mapuia nen tuanna mual a dan avangin an inhau ta hlauh mai a. A bialpa, a hmangaih ber mai Mapuia rilru nâ chuan zu a in ta nghek mai a. Chu a zurui lungpuam chu amah lo beisei ve rengtu nula senior pakhat nen an chesual hlauh mai a. Chu chuan an pahniha khawvel a thlâk danglam ta a ni.

Vânduaithlâk takin chu nula senior chu a râi ta hlauh mai le! Chu chuan innei lo thei lo turin a siam ta a ni chêk ang chu, Mapuia chhûngte chuan nei ngei turin an ti ta a. Ani lah inchhîr teh mah se, tui baw hnu a ruh theih loh angin chu a inchhîrna chuan sâwtna a nei tawh si lo. Palaite tîrin an inneih ni tur thlengin an tifel nghal chûk chûk a. Chu thil chuan hmangaihna la na tak, mi inthlahrung leh mi rilru tihnat hlau ngawih ngawih mi, a bialnu Notei a dêng ta a.

Notei rilru, hmâna tihhliama lo awm tawh chu a kehchhe ta a. Puitu tur a zawng ruai a, chu beidawnna khuarkhurum atâ hnukchhuak theitu erawh a hmu si lo. Chuta tang chuan a thian neihchhun ka nih bâkah ka thian tha ber a lo ni ta a ni.

A tihngaihna hre lo chu Mapuia tlânsan tumin zinbo thîn mah se, a kalna apianga Mapuia chuan a zui tlat thîn a. Ngaihdam pawh an indîl zing malh malh viau a ni. Hun a liam zel a. Mapuiate inneih ni pawh a hnai deuh deuh a. Mapuia chuan ngaihdam rawn dîl teh mah se, amah avanga fahrah an awm tur chu a ngaingam si lo. Chutih rualin a hmangaih ber a ni miau bawk si a. Tichuan, midang rilru tihnat hlau ngawih ngawih, midang nat lohna tur a nih phawt chuan mahni hrehawm pawh pawisalo ta chuan a duh leh hmangaih ber chu nula dang nena fanau maltluan chawi dun turin duhsakna a hlân ta a.

Amaherawhchu, a Mapuia chu a beidawng mai hauh lo. Amah ru tura kal tur thu leh lo insiam lâwk tura chah thlapin Notei te inah chuan a lêng ta a. Chumi ni chuan Notei pi leh pute chu an office avangin amah chauhin inah a awm nghe nghe a. (A nu leh pa hi kum 10 mi lek a nih laia inthenin a pa phei chu USA-ah a awm nghe nghe a ni). Chutah chuan hmangaih leh hmangaihtu chu rilru na taka tap dûnin Mapuia chuan Notei hmaah thingthiin ngaihdam a dîl nawn leh ta a. Notei chuan a hmangaihber chu ngaidam mah se, a neih theih tawh loh tur thuin a chhâng a. Chu chu remchângah lâin Mapuia chuan, “A nih leh min hmangaih tak tak a nih chuan i thianghlimna tal min hlân tur a ni,” a ti a.

Notei, a thutiama dingnghet tlat thîn, a hmangaih ber lo chu pasala neih tum lo bur chuan a lo chhuan ve ber a thianghlimna chu hmangaihna avang liauin liauin a hlân ta a ni.

 Mahse, chu chuan a tân hlimna leh lawmna a thlen si lo. A rilru leh taksa hrehawm tak chu hmâna a hmelma, hrisel lohna chi hrang hrangte chuan a rawn tlâkbuak ta a. A hnar thi chu a reh hleihtheih loh avângin damdawiin lamah an insuan lut ta a. Chutia damdawiina a luha doctorte’n an han en vel chuan a thlîng thlâk a ngai a, a zunkawngah hnai a awm bawk hi a lo ni a. Enkawlna hrang hrangin enkawlin damdawi chi tinreng nen chiu mah se, a luak leh hnar thite chuan ziaawm lam pan chuang lovin hniam lam a pan deuh deuh a. A pa awmna hmun USA lama inenkawl tura kal zai an rêl ta a.

Mapuia pawh beidawng duh lovin damdawiina a awm chhungin a tlawh âwl lova. Notei pi leh pute hnenah bawkkhupa mittui tla zawih zawih chungin ngaihdam a dîl ta a. Ngaihdam a ni leh ta. Mapuia chhûngte pawhin chutiang khawpa inhmangaih ta chu an inneih remtiin a nupui neih tur pawh chu an thulhpui ta a. Tichuan, an tân khawvel a lo parvul leh ta! Mapuia chuan Notei dam hma chu haw pawh tum tawh lovin a awmchilh râwt a. An tân damdawiin pawh hmun nuam a lo ni chho ta a. Mahse...

Notei taksa chu a chhiat hman êm avangin a rilru damna ringawt chuan a taksa chu pui thei tawh lovin tlâkhniam lam a pan ta hret hret a.

November ni 14, 2009 a lo inherchhuak a. Nichhuak pawh thlasik intantir nichhuak a ni tih hriat takin a mawi leh hle a. Zing chawei khamah chuan nidang ang bawkin Notei message a hmu ka hmu leh a. An tâna khawvel tiparvultu ang hiala min ngaiin ka chunga a lawmzia te, an inneih hun turte suangtuaha a hlimziate mi rawn thawn a. Kei paw’n amah ka ngainat thu leh ka thian tha ber a nih thute ka thawn lêt hnuah ka call a. Chutah chuan a naupanlai chanchin leh a chêtchhiatna zawng zawngte min hrilhin hlim takin kan nuidun bâwk bâwk a. Kan inbiak hnuhnunberna tur a ni tih hria ang ziazângin darkar khat vel zet kan inbe nghe nghe a ni.

Chumi kan inbiak tûk, Pathianni zanah chuan thil engemaw ziakin zanrei tak ka meng a. Zing lam dar 12:42-ah chuan Notei message chu ka hmu leh a. Hetiang hian: “Ka thian, ka ngai lutuk che. Mahse, ka chau a ni..” tiin. Ka reply vat a. Mahse, chu chuan chhânna a hmu ta lo. A message mi rawn thawn huhnungber a ni ta a ni.

A hnu darkar hnih, zing lam dar 2:45 khan a kal tâk thu a kar khatna, inrinni tlai lam dar 4 velah Reiêk Touridge Lodge-a ka awm laiin a nutei chuan Notei phone atangin mi rawn hrilh ta a ni.

A nutei nen chuan kan inkâwm zui zel a. Chuta tang chuan a chanchin tam zawk ka hriatbelh a; min hrilh a tum min hrilh hman tâk loh, Mapuia fa a pai thu te pawh. A nutei chuan Mapuia chanchinte pawh min hrilh zel a.

Mapuia pawh chuan a hmangaihber nunna thihnain a lâksak chu hrethiam thei lovin a tuar em em a. Notei thlalâk leh a thil pêk dang dangte kengin a thlânah zing, chhûn leh zânah a kal a, haw nachang a hre lo fo thîn. Engmah a eiin a in duh lova, mittui nen Notei thlânah a hun tam zawk a hmang thîn.

Chutianga engmah eia in lo ta chu a taksa a lo chau a. Tichuan, a hmangaih Notei hnungzuiin pialral ram nuama hlim tak chêngdun tawh turin he khawvel hi a lo chhuahsan ta a ni.

Notei’n a boral hmaa ka tân liau liaua thuziak ropui tak a hnutchhiah, a nutei’n mi rawn thawnchhâwn hmangin he thu hi ka’n khâr ang e.

“Tidamtu ka pan theih nân natna min pe a; rinna chakzia ka hriat theih nân rinhlelhna ruam min zawhtîr a. Thlamuantu ka hnaih theih nân thlabârin min siam a; malsâwmna ka thlâkhlelh theih nân ânchhe râpthlâkzia min kawhhmuh a. Felna hlutzia ka hriat theih nân sualna pawizia min temtîr a; lungâwina vân ka thlen theih nân lungâwi lohna khawvêlah min dah a. Chatuan ropuizia ka hriat theih nân ka damchhûng nêpzia min hmuhtîr a. Ka mamawh zawng zawng nei ta ila, Famkimna Pathian ka mamawh lovang..”

Note: Ka tana a thu hnuhnung hi a hnuah Pu Vanneihtluanga kamchhuak a ni tih ka hre leh hnuhnawh. He thu hi a chhûngte phalna leh amah ngeiin min chah angin ka ziak a, amah hriatreng nân ka hlân a ni.

Share this

TS Khupchong