04 April 2015

Lehkhabu chhuah chungchang

Thuziak lama tui, lehkhabu chhuah ve duh si, a chhuah dan tura kalhmang emaw, tih ngaihna hre lo tam tak an awm tih ka hria a; kei ve ngial pawh min lo zawt nawlh nawlhtu ka tawng thin a. Chung mite'n an lo tangkaipui zawk beiseiin lehkhabu chhuah dan (process), han tarlang zuai zuai teh ang. A mihring azirin a tihdan pawh a inang lo thei a, mahse, ziaktu chawrnote'n hei hi an tangkaipui ngei ka beisei.

Lehkhabu chhuah ve ka duh a, engtin nge ka tih ang?
A hmasain a thu chhuah tur i neih phawt a ngai a. A thu chu khawla i la chhu chhuak lo a nih chuan computer-ah i chhu chhuak phawt ang a; chu chu i print hma chuan a soft copy a ni. Chu chu a thiam leh hre deuhte proof reading (chu chu thuziak spelling dik lo emaw, tawngkam hman dik lo emaw lo endiktu tihna a ni) i neihtir ang a. Sum i neih chuan a soft copy chu printing press-ah i kalpui ang a, in inbiak remna angin a kal tawh ang.

Computer ka neih loh bakah typing ka thiam si lo va...?
Pawi lo. Computer i neih loh pawhin i hmelhriat computer nei an awm ang a, i hmansak thin mai dawn nia. Typing (khawl chhut) i thiam loh pawhin inzirna tur tha tak a ni nghal a, i lehkhabu puma i chhut chhuah vek hnuah chuan typing i thiam tawh ngawt ang. I thiam loh chu a neitu i zawt zel mai dawn nia. Kei pawhin ka lehkhabu hmasa ber Hmangaihna Tuboh kha ka thiante computer-ah ka chhu thin a, a tir lamah chuan paragraph khat chhut nan darkar khat chuang te ka hmang thin a nia. Ka chhut chhuah vek hnuah chuan ka thiam ve tawh lutuk!

Chhuah mai theihin ka chhu vek tawh a, mahse, sum ka nei si lo va...?
Chhuah mai theih tura i peih vek tawh chuan hah khat a zo va. Sum hi ziaktu tam tak mutan a ni. Tunlaiah chuan a tlangpuiin lehkhabu hi a vawi khatnaah copy 1000 bak chhu ngam an awm ta meuh lo. Phek 200-250-a chhah, copy 1000 chhut man chu Rs. 50000 vel a ni ang a; cheng 20000 tal chu i hmelhriatte tan pûk tur zawng la, chutiang i pûk theih chuan printing press neitute i biak thiam dan azirin installment-a rulh turin i chhuttir thei ang.

Keini ang mi retheite chu engtin nge cheng 20000 mi'n min pûktir ngam tehlul ang ni?
A ni viau mai! Pawisa i nei lo va, i lehkhabu publish-tu tur i hre mai bawk si lo va, i mangang a ni. Kawng hnih a awm thei ang. Pakhatnaah chuan Mizoram Publication Board a awm a; anni hi Chanmari-ah Art & Culture Department Directorate-ah an inkulh a, chutah chuan han dawr phawt mai rawh. Pahnihnaah chuan Synod Literature & Publication Board hian lehkhabu tha chu an chhuahsak hreh lo. Anni hi Mission Veng-a Synod Building-ah an inkulh a, chutah chuan va dawr phawt mai rawh.

Chhuah theih dan chu a awm mai a, mahse, a hralhna lam hi engtin nge?
I lehkhabu chu press lamin an chhut zawh hnuah i duh chuan a tihlar nan tlangzarhna hun i siam thei a, mahse, sum a hautak i ti a nih chuan i siam lo thei tho bawk. Press atanga lehkhabu i lakchhuah kha lehkhabu dawr hrang hrangah i dah dawn nia. Payment (pawisa pek nghal)-in 30% leh payment lohvin 20% an chang tlangpui. I lehkhabu kha Rs. 100 man a nih chuan a payment-tute'n Rs. 30 (30%) an chang dawn tihna a nih chu. Chuan, Synod pawisawi lo chi lehkhabu a nih chuan Synod Bookroom-ah zawrh turin dah la, anni hian a zawrhna lamah an thawhhlawk khawp a nia. Bu 200 atanga 300 an la tlangpui, payment lohvin. Baptist Bookroom-ah pawh chutiang bawkin. Chu mai bakah, kum tinin RRR Foundation scheme hmangin Mizoram State Library-in kum tinin lehkhabu an lei thin a, i lehkhabu bu hnih vel chu Mizoram State Library office, New Secretariat-ah i thehlut ang a, lak tur zinga a tel chuan an rawn hrilh che ang a, bu 200 atanga bu 459 thlengin payment lo rate-in an leisak ang che. A bak chu tawn chawpa hriat chi tam tak a awm thei ang. Lehkhabu pakhat i chhuah tawh chuan a bak chu a kal zat tawh ang.

Ka thuziak a ho sia, midangte chhiar tura chhuah chu ka zak deuh e...
I zah chuan chhuah lo mai rawh. I thuziak i zahpuia i iai a nih chuan ziak tawh lo mai rawh. Mi dawihzep tan eng thilah pawh hmun a awm lo. Thuziakmite, lehkhabu chhuah thinte hian an lehkhabu chu midangte lehkhabu aia tha an tih vanga chhuah an ni kher lo. An tui a, an chhuah a ni mai. Inkiltawihna te, inthlahrunna te hian hmasawnna turah min tithuanawp fo. Chhuah tawp la, tha tiin tha an ti ang a, tha ti lovin tha lo an ti ang. A vawi khatnaa mi zawng zawng tha tih tur lehkhabu chhuah i tum chuan i puitlin har hle ang.

Sawi duh dang i la nei mial em?
Tam tak ka nei a, mahse, tlemte chiah ka sawi ang. Lehkhabu i chhuah chiah hian, midangte chhiar turin i chhawp chhuak nghal tih hria la, mi fakna dawn i châk rualin mi sêlna dawn pawh i inhuam ve a ngai. I tui loh phah rawihna khawpa an sêlsak che chuan bansan nan ni lovin insiamthat nan hmang la, a lehpekah i phur hurhna khawpin an faksak tawh ang che. Midanga innghat chung chuan hlawhtlin a har tih hria la, hlawhtling tur chuan risk lak ngam a ngai tih hre bawk ang che. Mi dawihzep tan mi huaisente dinchanna khawvelah hian din chhuah a har tih hria la, harsatna tawk tura zuau i intih tlat chuan hlawhtlinna hmu turin tling lo inti ve ngam ang che. Dai la, a chin i hre zel mai ang.

Share this

4 Responses to "Lehkhabu chhuah chungchang"

  1. I thuziak hi ka mamawh berte zinga mi a ni a, hetianga min rawn chhawp chhuahsak hi ka lawm tak zet a ni..

    ReplyDelete
    Replies
    1. A van lawmawm tehlul em! Tangkai taka hmang turin duhsakna ka hlan a che.

      Delete
  2. A bengvarthlak hle mai. Mizo te hi chu thawmhnaw leh cosmetics,adt. lam lei nan sum tam tak sen kan pawi tihloh laiin,Lehkhabu lei lam erawh kan la dawih hle awm e. Hei vang hian Lehkhabu tam tak hralh a har hle. Tin, Lehkhabu puitling chhiar hi kan peih tawk lo bawkin ka hria. A ziaktu ten chhah deuhin an ziak tawh a , a chhiar lam tal lo peih ve hi chu kan tihtur niin ka hria.

    ReplyDelete
    Replies
    1. A dik chiah. Lehkhabu chhiar hi kan intihhmuh a ngai khawp mai, a lei lam nen. Ziak peih an awm phawt chuan ka lei peih reng (sum ka neih chuan) :D

      Delete

Eng nge i ngaihdân?