Ni ropui

Mihring nunah hian ni pawimawh pathum a awm a, chungte chu — pian ni, inneih ni leh thih ni a ni, an ti fo thin. He ni pawimawh erawh mitin tana ni ropui a ni lo tih a chiang. 'Inneih ni' an tih teh fo hi nupui pasal nei lote tan ni awmze nei lo pawh ni lovin, ni awm lo a ni. Thih ni hi ni lungchhiatthlak a ni a, ni ropui a ni lo. Chuti a nih chuan, mitinte intawm theih ber tur ni ropui chu, pian ni hi niin a lang ta ber. Nimahsela, mahni nun theuh han inen ila, kan pian ni hi kan nuna ni ropui ber a ni chiah em le?!

Mi tam takin kan pian ni hi ni ropui ber anga kan ngaih laiin, thlarau mi, Mizo hla phuah thiam Patea (1894-1950) chuan, "Ni ropui a lo thleng dawn ta!" an lo ti ve mek bawk a. Pathian thlarauvin a chhùn khah Patea te chuan thih hnu piah lam ram an ngaihtuah a, an dam chhung ni chu beiseinain an hmang zo va, nakin hun tur ngaihtuahin an inhnêm thin. Isua lo kal lehna ni tur chu anni ngaihah chuan ni ropui a ni. An dam chhungin Isua lo kal lehna ni thleng lo mah se, chu ni lo la thleng tur chu Patea, C.Z. Huala, R.L. Kamlala, Suakliana etc. te chuan an pian ni ai pawha ni ropui tura an ngaih a nih a rinawm.

Ziaktu hmingthang, ziakmi thenkhatin 'Father of American Literature' an lo tih hial Mark Twain chuan, "I nuna ni pawimawh ber pahnih chu, i pian ni leh i pian chhan i hriat chhuah ni a ni," a ti a, a dik hmel viau. Chutih rual chuan, mihring azirin kan ni ropui te, kan ni pawimawh te chu a inang lo zung dawn tih a chiang reng mai. Mark Twain-a ngaihdan ang a nih chuan, mahni pianchhan pawh hre chhuak zo lo, khawvela kan awm chhan la ngaihtuah ngai reng reng lo, mahni mum muma mumte chuan ni pawimawh pakhat chiah an nei dawn tihna a ni. Chutiang mite tan chuan chu an ni pawimawh neih chhun chu an tan ni ropui pawh a ni pha ngût ang em?

Hringnun hi hlim leh lungngaih inchhawk a ni. Kan lungngaih chang hian pian chhan nei lovah kan inngai a, lungngaih manganin vawrtawp a thlen chang phei chuan 'ka lo piang kher kher chu' tih rilru kan pu hial thin. Chutiang mite tan chuan an pian ni hi ni ropui a la ni cheu ang em? Hlim chang te chu a awm a, chutiang ni a thlen chuan lungngaih nghilh thakin hun eng emaw chen chu a awm theih. Nimahsela, kan hlim ni hi kan lungngaihna hun lo thleng hian a chhilh bo hneh viau thin a nih hi. Chuti chu eng ni hi nge kan ropuina ni ni ta ber chu? Hna kan neih thar ni nge, zirlaia hlawhtlinna kan neih ni nge, lirthei kan neih ni? Engtik hi nge ni ropui, thih dawn darkar thlenga kan hriat reng ni tur chu ni ta ang le?

Mihringte pian ni te hi chu, duh reng vanga lo awm a ni lo va, thawhrim avanga lo pianga ni ropui lo ni ta lah a ni hek lo. Kan pian ni hi mihring tan chuan 'thil pek' a ni ve tawp mai a ni. Inneih ni te pawh hi ropui tak angin lang mah se, chhan ho tê avangin inneihna hi a awm thei a, a ropui dan a tluantling lo. Hmelthat vang te, hausak vang te, tihpalh thil thu te, phur thut avang te, chhan dang dang holam tak tak avang tein inneihna hi a awm thei a; a nihna takah chuan, kawppui neihna ni leh chhungkaw din ni ve mai kha a ni. Nupa thenkhat phei chu an inthen a, chhungkaw kehchhia tam tak a awm phah a, ni ropui anga an ngaih an inneihna ni kha ni rapthlak a chang zui zawk a ni. Inneih ni nei ve hauh lo mi tam tak an la awm zui a! Chuvangin inneih ni hi mihring nuna ni ropui bera chhal ngam a ni lo.

Mihring nuna ni ropui chu, thawhchhuah ni ropui, thawhrimnaina a hrin ni a ni tur a ni. Chutiang tluka ni ropui leh hriatreng tlak, thâwk tawp dawn thleng pawh 'ni ropui' chang thei ni hi a awm thei ngai lo vang. Harsatna tam tak paltlang hnua hna ngelnghet tak nei tan chuan, chumi ni chu an tan ni ropui diktak zawk a ni. Ziaktu chuan, kum eng emaw zat lehkhabu a ziah hnua, midangte tana chhiar theih tura a tlangzarh ni tluka ni ropui a nei chuang lo vang. Chutiang zelin, ni ropui diktak min petu chu taimakna, thawhrimna leh tuarchhelna (T³) hi a ni. I dam chhunga i hriatreng tlak khawpa ni ropui, i inchhir leh tawh ngai lohna ni nei turin eng nge i tih thin? Eng nge i ngaihtuah? Eng nge i tum? He zawhna hi i chhan fak theih hunah Mark Twain-a thusawi hi i hlen ta tihna a ni ang.

Share this

TS Khupchong