Kumin leh kei

Kumin ka tih chu, he thu ziah hun hi December ni 25, 2018 zan a nih avangin kum 2018 tihna a ni tih a hriat mai awm e. Kumin hian thil tawn hrang hrang, chhinchhiahtlak leh theihnghilh zui tlak ka nei nual a, a zawng a zaa a kip a kawia tarlan theih ni lo mah se, keimaha lang lian deuh, theihnghilh zui har deuh thenkhat han tarlang ila.

Lehkhabu leh kei

Kumin hian lehkhabu pakhat ka sual chhuak a, chu chu Mizoram Election (Results & Statistics) tih a ni. March ni 15, ka pianchamphaa tlangzarh kan han tum zet nain a tlangzarhtu tur lamah rokhawlhna a awm avangin March ni 17, 2018-ah kan tlangzarh ta zawk a. A tira tlangzarhtu tura kan ruat chuan a tlangzarh hman leh ta chuang lem hlei law!

CYMA Conference Hall-ah khatih laia MJA President Pu Vanlalrema Vantawl-in min tlangzarhsak a ni. Inthlan kum te a ni a, copy sangkhat chauh kan siam avangin a zo thuai a; kan chhut belh leh a. Chu erawh inthlanin min han nang zui nen, a zawrh lam buaipui hman loh bawk nen, kan hralh zo hman ta lo. Kan la kawl chuang rui mai.

He lehkhabu ka buatsaih hi hautak ka ti ve hle. Hetiang lam tarlanna lehkhabu chu a lo awm ve nual tawh a, mahse, tihsual tam tak a awm thin avangin rintlak tak siam ka duh avangin a lo buatsaih hmasate zah tak chungin ka'n siam ve rawih a ni a. Data pawimawh hrang hrangte chu Election Commission of India (ECI) record angin ka dah a, history erawh Mizo political history bu hrang hrang ka ràwn thung.

He lehkhabu tih lohvah chuan rambuai behchhan thawnthu, kum thum kal ta atanga ka lo buaipui tan tawh chu buaina hrang hrangin min han nangching nen, hma ka sawn chak lo hle. Hetiang thawnthu ziak tur chuan mahni insit a na hle mai a, kum lamah kan la naupangin rambuai tawnhriat kan nei ve eih bawk si lo. Tin, a taka thil thleng tam tak kan hre ve ràn bawk si, thawnthu anga ziah tum bawk si, ziah dan tawk thiam a har ka ti hle. Chuti chung chuan rualawhna avang leh thahnemngaihna avang zawkin, thangtharte rilrua nationalism tuh duhna te, rambuai thawnthu awm belhtir duhna te avangin kum thar, 2019-ah chuan sîk thlûk ngei ka tum a ni.

Politics leh kei

Nikum lam khan party-ah ka lut tawh a (chhiar zau duh tan — Party-ah ka lut ta mai), kumin hi party luh hnua election ka hmachhawn hmasakna ber a ni. Campaign-in hmun hrang hrangah ka zin nasa hle a, Zoram khaw hrang hrang ka la hmuh ngai loh ka hmuh tam phah hle. A tawpah hlawhtlinna kan chang ta hlauh va, tha leh zung senga thi leh thau pawlha lo bei ve nih manah hlawhtlinna chan chu a lawmawm duh hle. Kan khua Vanbawng hi Chalfilh bial a ni a, MNF candidate la tlin ngai miah lohna a ni. He bialah ka theihna tam lo hle mah se, theihtawp ka han chhuah ve tauh tauh a, a vannei zawkah kan tang a, ka lawm hle a ni.

Tih tawhna vek vekah chuan ti vak mai chi ka ni reuh a. Hmun hrang hranga zinkuala campaign mai bakah party thil facebook page & instagram-a boost (man chawia advertisement tih) te, candidate-te interview-a youtube lama dah chhuah te (hei phei chu kan tih hmain party dang ti an awm ka hre lo, party leader bik interview ang chi lo chu), pic meme an tih ang chi, thlalak thusawi thei deuh deuh han siam te, pamphlet/leaflet siam chungchangah te midang rualin theihtawp ka han chhuah ve a ni. Heng ka tihna kawngah hian party sum mai bakah mahni sum sênna neuh neuh ka nei nual mai. Ka tang em a ni.

Tin, computer thil khawih nasa ka nih avang leh thuziakmi ka nih avangin candidate thenkhat banner, poster, sticker leh business card siamsak te ka nei nual a, tin, thehdarh tur an chanchin ziahsak leh an tlin hnua lawmthu sawina thlenga siamsak hi ka nei nual mai. Chungte chu ka tangkai vena nia ka hriat avanga ti mai ka ni a, phût lêt leh beisei lêt neia ti erawh ka ni hran lo; ka tang em a ni (ka'n ti leh ngat).

Zirna leh kei

Kumin chhung hian vanneihthlak takin, kum 2016 atanga ka lo beih tawh Master of Philosophy (M.Phil) chu Mizoram University atangin ka zo ve hlauh a, A+ grade-ah ka zo nghe nghe (chhiar zau duh tan — Ka mittui a parawl ve hial mai). Politics leh research chawhpawlh ka nih avangin a zawng zawng beih a harsa hle a, damlohna neuh neuhin min lo tlakbuak ve chhen bawk nen; chuti chunga hetianga ka zo phei hi, phu lo pawh ka inti letling hial. Pathianin thawkrimte mal a sawm thin tih erawh ka hre chiang hle. Kan khaw YMA-in krismas leh kumthar inkar (December ni 28 zan)-ah zirlai titha chawimawina an neihah chawimawi tur zingah min telh nghe nghe.

M.Phil dawt leh (next step) chu Doctor of Philosophy (Ph.D) hi a ni deuh sa rûn a, 'i chhunzawm dawn em' tih zawhna pawh ka dawng zing narawh e. Mahse, tun dinhmunah chuan chhunzawm ka tum lo. Harsa leh hrehawm tinreng tuara ka zir tauh tauhna hi sorkar hna thawh nana hman ka tum lo va, zirna lamah chuan ka thlen chin hi tawk ka ti ta rih. Mahni kut ngeia ding thei turin ka zir chin hi tawk ka ti ta viau a; hma lam hun erawh Pathian thu thu a ni e.

Thuziak lama kuthlei ve tak ka nih avang leh ka subject hi literature a nih avangin, 2015 kuma M.A kan chhuah tirh tê khan college thenkhata thawk tura sawmna hi ka dawng ve a. Kei akara min duhsaka min duh derte an zahawm hle nachungin a engah mah chuan ka thawk zui ta lo. Kum 2013-2015 Mizo Department of Mizoram University te hi MZU Class of the Year kan ni a, a phu pawh kan phu! Zir chhuah hnu thleng pawhin kan thiante an entawntlak hle a, hna zahawm tak tak an thawk zui a; kei tih loh chuan hnathawh an nei vek tawh hial awm e (a tam zawk chu zirtirtu hna a ni). M.Phil thlenga ka batchmate-te pawhin university-ah hna an thawk vek tawh a ni.

Sorkar hna (central & state) hi dil ka tum lo, ka ti thin a, tun thlengin vawi khat mah ka la dil ta lo rëng a. Thiante'n hna tha tak tak thawka thla tina sum an han lakluh tan tan hlawm takah chuan, rualawh a na duh hle a, mitthlaah chhungkua a lo lang uai uai ve chhen bawk nen. Mahse, ka tum ber leh ka duh ber chu sorkar rinchhan lova intodelh a ni. A la ni reng a, a ni reng bawk ang.

Natna leh kei

Pathian khawngaihna azarah, natna tesep neuh neuh nei mah ila, taksa lamah harsatna lian tham em em ka nei lo. Kum tawp lamah ka lo neih rûk ve reng thin, zunkawng tha lo chuan mi tibuai viau a, ka krismas hman thlengin a tikhaihlak a ni ber. Tun hma, kum nga vel kal tawhah khan zunkawng tha lo hian min lo tibuai tawh a; zun test-naah zunkawnga thi (blood) a lo tam lutuk a ni awm e. Tui in tam leh damdawi min chawh a, tihhlawhtlin a harsa ka ti dun hle!

Kumin chhovah ka taksa a hah deuh nge ni, chu bawk chuan min tibuai ve ta fo mai a. Kum laihawlah daktawrte ka han pan leh lawp lawp a. Chutiang a nih laiin December ni 14, 2018 zingkar khan ka thil pawimawh ti tur chu chu nâ bawk chuan min tibuai ta a. A tawrha tawrh zawh rual a nih tak lohvah chuan ka awmna bula damdawi in hnai ber LRM Hospital-ah kan han lut chawt a. Nachhawknain min chiau a, zun kan test bawk a. A ngai tê bawkin zunkawnga thi (blood) awm bawk chu an lo sawi leh a. Chhun lamah Trinity Diagnostic Centre-ah ultrasound te kan han ti a, ka kal (kidney)-ah lungtê a awm a lo ni. Zun chhuah tham lek an tih avangin, zun chhuah tumin tui ka in tlauh tlauh e.

A tukah Mizoram sorkar thara council of minister-te lakluh hun a ni a, Governor chenna tuala lakluh inkhawm buatsaihah nuam zãn lo chungin ka tel a. Programme laklawh laiin ka nâ a rawn chhuak a, hun pawimawh zual a zawh hnuah a rang a rangin ka tlàn haw nghal a, a hrehawm hle. A na lutuk hi mittui a tla zawih zawih mai a ni. Kan nat dan hi a ngeiawm a; damlo han tih dawna ni chiah si lo, dam tak tak si lo kan ni. Nâ a rawn chhuah hian a na vak a, a reh laiin a tha leh viah a. Thiante min lo kan tum an awm pawhin, 'damlo tak tak ka ni lo ve, kan ka ngai lo' ka ti thin.

COM lakluh ni-ah na vel mek!

Pumpui tha lo hian min tibuai ve reng a. Zan men rei, chaw ei mumal loh hi sim a harsa bawk si a; Trinity lamah bawk chuan endoscopy kan lo ti tawh a, pumpui lâwng, nasa vak lo ka lo nei a ni awm e. Dam ka la tum nasa mai si a, inenkawl uluk ve viau chu a ngaih hmel. Kum thar lam chu taksa hriselna ngaih pawimawh kumah ngai ila, inentir deuh chhen tawh teh ang.

Krismas leh kei

Ka zunkawng tha lo a lo chhuah takah chuan, lirtheia chuanga zinkawng zawh ka zuam zãn lo va. Kan khuaa krismas hmang tura haw pawh thei lo turah ka inngai hman hial a ni. Nimahsela, nâ a rawn chhuah zui tak loh avangin December ni 1, 2018-ah ka haw ta hram a. Mahni khuaa krismas leh kumthar hman hi ka ngai pawimawh hle thin a, chhungkuaa hmanho ka duh vang a ni. Tum khat erawh krismas ka hmang thei lo tawh a, kumthar erawh ka hmang hram tho va. 

Naupan lai ang kha a ni thei tawh lo va, krismas pawh inkhawm tlut tlut mai loh chu han hman tehchiam dan a awm vak lo. Kumin pawh krismas ni, ni 25-ah ka inkhawm kim thap chu a nia! Laptop ka hàwn a, movie ka hawn tel teuh bawk a, a kar laka thil pawimawh chhut tih loh chu ina ka awm chuan movie ka en tlut tlut mai a ni. Laptop ka neih hma chuan lehkhabu chhiar tur ka hàwn thin a, ina awm chuan lehkhabu ka chhiar tlut tlut mai thin. Laptop ka neih hnu hian ka hawn ta zeuh zeuh a, ka haw hmain movie en tur hi ka download khawl teuh a, krismas leh kumthar vuakvetah ka en tlut tlut mai thin. Thil sual kan ti lo ber!

Duhtawk thut ang. A dang pawh ziah tur a la awm teuh mai a, Ngaihzawng leh kei tih pawh ziah loh zingah awm mai teh se. Thingpui ka in ang a, earphone ka vuah ang a, movie ka'n en leh mai teh ang.

Share this

TS Khupchong