Ka poetry bu 'MIM FANG KHAT'

November ni 3, 2017 khan ka poetry phuahte ka dah khawmna lehkhabu 'MIM FANG KHAT' chu kan thianpa Rindika Mizo chuan a tlangzarh a.Amah hi lehkhabu ziaktu, thu leh hla lama tui, ram leh hnam vei mi tak a ni a, kea kal thei lova nawrlirh (wheelchair)-a hun hmang chawt a ni. Chutih lai chu Chawlhhmuna a pute ina a awm lai a ni a; a khawvel chettlatna a zîm avangin, a nun tihhlim emaw, chhawk zangkhai hlek theihna a nih takin tiin ka lehkhabu ka tlangzarhtir a ni.

A laia lehkhabu kengtu, t-shirt pawl ha hi a tlangzarhtu Rindika chu a ni

 Ka tlangzarhtir tur thu ka hrilh lawk lo va, zanah an ina kan len tur thu erawh ka hrilh lawk thung a. Bu tlem tê kan keng thla a, an in kan luh rualin thianho (Shangrilars) te chu kan han thu khawm a, Lars-a a ding a, lehkhabu a tlangzarh tur thu kan hrilh a. A tlangzarh dawn tak takah, ka poetry bu a nih thu a hrilh ta chauh va, chutiang chuan a tlangzarh ta a ni. Tlangzarhnaah hian sawi tur chu a vâng duh ngawt ang.

He poetry bu hi hralh chhuah atana ka tih a ni lo va, thian hnaivai (chutah pawh poetry tuipui tak tak tur chin) chauh ka pe a ni. A copy pawh 100 chauh kan chhu a, hralh chhuah tur pawh ni hlei lovin a man pawh Rs. 65,000 ($1000) kan chhiar awlh a. A tlangzarhnaah chuan bengvar takin Rindika pu pui roh chuan, "Khawi, a man tovin Rs. 500-in ka lo lei ang e," a ti a, thianho kan inen he haw a, kan nui ta vak vak a. "Hralh atana kan tih pawh a ni lo, lei a ngai lo," kan ti, ani a tang tlat bawk si. "A man pangngai chu Rs. 65,000 daih alawm," kan ti a, ani pawh chu a nui ta ringawt a. Pawisa a phawrh laklawh bawk si a, kha poetry bu min leisaktu awm chhun a la ni ta reng a ni.

Kha poetry bu kha thuhmahruai te nen khan phek 104 chauh kha a ni a, ka poetry chi hrang hrang 62 kan dah a; hmána ka phuah tawh te, college kal lai leh university luhthlak hnua ka phuah te, hla uang leh zirtir nei hla thlengin ka dah khawm a. Facebook lamah ka lo post satliah mai mai te chenin ka dah a, ka poetry phuah tawh, ka hai chhuah theih chin chu ka dah deuh vek a, dah loh tlem tê chauh a awm. Poetry dah thatna a ni deuh ber e.

A bu chu duhsak zualte ka pe a, duhsak zual pek loh pawh ka nei theuhvin a rinawm. Chumi tih lohvah chuan khawi dangah pawh a chhuak ta âwm lo ve, bu tlem tê chu ka la kawl. Tun hnaiah ngaihtuahna thar ka nei a, lo chhiar ve duh te pawh an awm thei a tiin a pdf-a siam a, a duh apiang chhiar theih tura dah chhuah chu thain ka hria a. Kan final-na soft copy ka neih tawh loh avangin a kawm pawh a ngai ang turin ka siam tha a, a thuhmahruai chu ka type chhuak leh vek a, pdf-in, ti hian ka han siam ta a ni. Kum thum a pumhlum hnuah, a duh apiangin in lo download leh, in lo chhiar atan ka rawn tlangzarh tha leh a ni ber e.

 

Zalenna Zawngtu Zalna Zoram review by Lalmuanpuii

Eng hnam mai pawh hian mi huaisente chanchin hi ngaihnawm kan ti ṭhin a. Hnam leh ram a lo zalen theih nana beitu, nunna hial chân tate chanchin hi eng lai pawha ngaihnawm leh ngaihhlutawm a ni ṭhin. Kan ramah ngei pawh MNF chuan zalenna sualin, ramhnuaiah an rammu a. India sipai hrohrang na tak tak an rawn chuang chhuak a, buaina namen loin Zoram a nuai a - chu chu 'Rambuai' tia sawi a ni ṭhin. Chu 'Rambuai' behchhan chuan thawnthu ngaihnawm tak tak a lo chhuak tawh ṭhin a, he lehkhabu pawh hi chumi behchhana thawnthu phuah thar (fiction) lo chhuak chu a ni a. A ngaihnawmin chhiar man a hla hle.

 

 

Zoram hun tawn tawha rapthlak ber pawl, thlawhtheihnain March 5, 1966-a  Aizawl a bomb țum khan Chhuanawma ngaihzawng, a hmangaih em em Thansangi chu a boral ve hlauh mai a. A hmangaih a chàn avang chuan Mizo Union hruaitu lawk tak fapa chu Mizoram zalenna sual turin hnam sipaite zingah a pa rem ti lo chungin a kal ve ta. 

 

A thinrim em avangin vai sipai hlauhna a nei lo a, a nun thâp tak meuhin a vawi khatna ațangin a che nghal a, chet pawh a che țha nghal hle. Vai sipai beihnaah a chet țhat țhin em avangin kaisan pawh a kai sang chak rêng a. Kâr lovah a hming a thang a, hnam sipai zingah rau rau pawh a lar pawl tak a rawn ni chho ta thuai a ni. 

 

Lehkha thiam, sap țawng leh vai țawng thiam tak ni bawk, hming țha bawk si chu nula pawhin an ngaisang hlawm hle a. Maite khuaah chuan nula hmel țha Zodingi, a hmangaih hmasa theihnghilhtir thei hialtu chu a tawng leh ta a. Vai sipai lahin nula hmel țha chu an lo zuah bik hauh si lo. Nupuia neih hial a tum, a hmangaih leh a ngaih ngawih ngawih, a tana rinawm taka lo awm mek chuan Chhuanawma chu melh pawh a melh duh tak loh hialna tur khawpin vai sipaite chu a chungah an lo che a. Chhuanawma chuan phuba lakna tur dang a nei leh ta. Chutiang chuan tlangval chhuanawm Chhuanawma chu phuba lak châkin a tuihal huam huam tawh mai a ni. 

 

Tichuan, a thawnthu chu hnam sipai huaisen tak takte râl rel dan leh vai sipai an beih dan hrang hrangin a inphiar chho ta a, a tawp thlengin thil thleng (action) kan hmu chho ta zel a ni. 

 

Khatih laia MNF sipaite kha chu hnam leh ram tana inpe tak tak an ni a, zalenna turin, tuma hnuaia kan kun loh nan an bei a ni a. Ramhnuaiah, thosi leh dosi karah, chaw lo tui loin, chhuan hnih chhuan thum chaw an lo nghei a. 'Pathian leh kan ram tan' tiin dikna leh rinawmna nen theihtawp an lo chhuah a. Mi hek emaw, mi chhiatna tura lo phiar ruk emaw chu an haw em em a. Dik lo taka titute chu a ṭul chuan an 'dah ṭha' mai ṭhin. Chutianga hnam sipai huaisen takte hlimthla chu he lehkhabuah hian kan hmu a ni. 

 

A ziaktu hian a thil thleng leh a hmunhma a ziak chipchiar țha a, chhiar a nuam, a thawnthua tel ve ang maiin min awmtir thei hial. Tlem zawk leh hmanrua nei chhe zawk an ni chung pawha Mizo tlangval leh pahoin ram tana theihtawp chhuaha hlauhna nei miah loa vai sipai an lo beih dan ngaihnawm tak kan hmu a. Tin, hnam sipaite zingah khan hmeichhiate pawh eng emaw zat an tel ve thu kan hmu bawk. 

 

A changtupa ber Chhuanawma erawh hi chu zalenna a duh vang ai mahin a hmangaihte a chânna avanga a phuba lak duhna hian a pawt na zawk niin a lang (ka ring sual ang emaw😅). A thih dan kha 'a changtupa' thih dan atan chuan a pui lo mah mah em aww... a tih theih bawk a, mahse, mittui erawh ka hru zauh zauh tho. 😅 Vai sipai kha thihchilh ta nual se, thi rau rauah kan ngaih te pawh a ṭha deuh mahna. 

 

A ziaktu hi fiamthu thiam tih takah han nuihna tur a zep zauh zauh bawk a, chhiar a tinuamin, a ninawm hman lo. Ngaihtuah zui vawng vawng tura plot duan a thiam em em bawk. Thu țha tak tak inzep a awm nual bawk a, a kawm a mawi em em bawk nen, BOY 2020-ah sang tak a thlen ngei ka ring e. 

 

Thawnthu a nihna anga chhiar pawha awih har deuh te, chhut sual leh tihsual langsar deuh lo tlazep ṭhin te, thil thleng 'uchuak' deuh lo awm ve leh ṭhin te leh ṭawngkam chheh fuh tawk lo awmte hian mit a tikham ve deuh a. Mahse, a lehkhabu hlutna chu a tichhe lo niin ka hria. Tin, a tir lama a plot kal muang lutuk leh a tawp lama kal chak leh ta lutuk hi siam rem a châkawm ve deuh, ka lo ti bawk a. 😅  

 

Eng pawh ni se, 'Rambuai' behchhan thawnthu ngaihnawm tak a ni tiin khar phawt mai ang.

 

NB: Ka thiannu em em mai Lalmuanpuii hian he ka lehkhabu thlirletna a ziah hi, ka vawi khat book review-na a ni e, a ti a, ka ngai hlu hle mai. November ni 28, 2020 khan a facebook wall lamah a dah chhuak a ni.