Keimaha Pathian thil tih mak lo lang thenkhat [2010-2012]

Rev. Vanlalbela autobiography Ka hmaah dawhkan i buatsaih thin ka chhiar a, Pathian thu a zir laia a retheihzia te, Pathian hnathawh a taka a lan dan te a ziak a, ngaihnawm ka ti hle a ni. Chutih lai tak chuan, kei pawhin zirna ka beih ve laiin harsatna ka tawk nasa em em a, Pathian hnathawh a takin a rawn thleng thin a, chu lam ziak mang lovin, ka harsatna tawh lam chu ka ziak langsar em em thin tih ka ngaihtuah chhuak a. Muthilh lam pan, lehkhabu chhiara mu der der tawh kha ka tho va, hei hi ka ziak ta a ni.

Kum 2010-2012 chhung bik tê ka tar lang ang a, chumi pawn lam hrût telh a ngai zeuh zeuh maithei bawk. Kum 2010 February thlaah college kalna hnai deuh tur tiin kum 2007 September thla atanga ka lo awm tawhna, Ramhlun North Basic Mual atangin Mission Veng-ah ka insawn phei a. James Dokhuma fanu Pi Hmangaihzuali in hnuai chu thla tina Rs. 1000 chawiin ka luah a. Keia tan chuan a tâwk rin ran viau.

A sir lehlam hrût zuai ang

He lam hi tlem sawi tel hram chu a ngai! Kum 2009 khan Govt. Aizawl College-ah ka inziak lut a. HSSLC kha zing sikula kala third division-a inziak tling tawk tawk ka ni a, Govt. Aizawl College kha admission ti hmasa sa an admit miah miah lai a lo ni bawk nen, ka in-admit ve rawih a. Ramhlun North Basic Mual (Thlanmual mawng) atang chuan hla ve vang vang tak a ni.

Zing lamah chuan college bus-in kan kal mai a, tlai lamah erawh bàn hma chang chuan kein ka haw mai zel a. Pheikhawk a hek duh hle. Sneaker man tlawm tê hi ka bun thin a, ka vawi khat lei hi kum khat ka bun tlangpui. Kum tawp lam fur a lo ni tawh chuan a chhuat a lo pawp nasa tawh thin a, pheikhawk chhungah a huh zuih thin avangin bun a nuam lo va, polythene ka bun hnan thin a ni. T-Shirt hi Israel Point-a 2nd hand an zawrh, a nghawng bial hi Rs. 50-in ka lei thin a, a a rawng dâk raih thlengin ka ha mai zel a. College t-shirt hak ni a nghahhlelhawm thin hle. College t-shirt eng hi thiante hak hlui ka ring tlang a ni.

Chhunah hian thil ka ei ngai meuh lo. Ril tam viau chang chuan college canteen-ah Rs. 5 akin ka lut thla a, Rs. 3-in chhang pakhat, Rs. 2-in thingpui no khat a daih a, chutiang chuan ka inhnawh puar mai zel a. Thiante nena canteen luh ngam rual a ni lo.

Khatih laia kan thenawm khawvengte kha an fel ka ti a. Ka dinhmun min hriatpui a ni ang, class bana ka thawh theih tur chi inhlawhna te min siamsak thin a, zanah tlaivar thaka theka (leivung paih, brick/cubic lung thiar etc)-a thawh chang ka nei fo. Ka vannei a, khatih lai khan mi dang han awh em em nachang ka hre lo. 1st Year BA ka fail a, kum ka hloh va. Kum 2010-11 chhung chu H. Rotluanga (Mapuia of Zephyr Drama Club) te nen FTH Magazine kan siam ho va, kum 2011-12 ah 2nd Year BA zir lehin kum 2013-ah ka graduate a ni. He lam chu duh tawk ang.

Tanpui vartu hnai reng chu Pathian a ni

Pathianin min awmpui a, min hmu reng a. Harsa leh rethei ngawih ngawiha ka awm lai pawhin min hlat ngai reng reng lo a ni tih a takin a lo lang thin. Kum 2010 atangin internet lama Mizo website lar tak misual.com-ah active taka lut thinin chuta tangin hmel hriat leh thian tam tak ka chhar a. Chung mite chu 2010-2012 chhunga Pathianin hmanruaa a hman, min tanpuitute an lo ni ta reng mai. Tlem tê ka tar lang dawn.

1. Pawisa ka dawng hlawl: Tum khat chu Pa Sama (Sama Khiangte, SD Enterprise neitupa) hian mi rawn call-in, "I thil tur ka kawl a, lo lam rawh" a ti a. Tuna Vodafone office, KFC opposite, Chanmari-a dawr a neih lai kha a ni a. Ka va kal vang vang a, envelope sen hi min lo pe a. Ka han hawn nak chuan Rs. 3000 lai mai a lo ni. Ka khawsak harsat em em lai, ka mamawh ngawih ngawih mek a ni tih ka hrilh pawh a ni lo, hetianga ka dawng tawp mai hi mak ka ti tawp thei lo. Hetiang chiah hian tum hnih tum thum zet chu Pa Sama kaltlangin pawisa ka dawng a. Ani hian 'chumi khami pek che a ni' a ti thin tak nain, a tu ber nge rin tur ka hre thiam lo. Amah Pa Sama bakah Pi Jenis-i (Jenis L. Bawitlung) leh Pi Maiseki (Dr. Malsawmi, Deptt of Education, MZU) te hi an ni ta deuh ber awm e. Misual.com thiante zingah hian Pu James-a (James Lalsiamliana, Agriculture Officer hi) te, Pu ZR Thahmingliana (a nickname chu Lersia) te, Pu Chhuana (a nickname chu Kawlhawk) te, Pi Lynda Zohmingliani (of Mission Veng) te...mi dang pawh ka sawi seng lo, min pui nasa lutuk.
2. In luah man min free: Ka in luah neitunu Pi Hmangaihzuali hian krismas leh kumtharah te hi chuan in luah man min tihhniamsak thin. A lawmawm thin hle. In luah man hi pek remchan theih loh ka nei thin a, thla hnih thla thum han bat chang ka nei fo mai. Chung hunah te chuan min dil ngai lo va, eng mah an sawi ngai lo. Ka neih remchan hun hunah ka pe mai thin. Tum khat chu Pi Zuali chuan, "I in luah man la bat zawng zawng hi pek a ngai lo ve" a rawn ti ta mai a. Ka lawmzia tak kha aw... "Kohhranah te phak ang tawka inhmangin, Pathian thu kan sawi thin a; hetiang hi a taka kan lan chhuahtir ve theihna a ni..." a ti ve tlat mai nia! Ropui ka ti a, ka tan chuan theihnghilh a har tawh ngawt ang. Kum 2010 atanga 2019 thleng a in hi ka luah a, mahni in leh chhungkua ang mai an ni. Tunah a in kan luah tawh lo nain, ka la tlawh fo mai.
   
3. Intihsiakah lawmman ka dawng: Kum 2010 September ni 25 khan ACCJSU buatsaihin Inter-College Debate Competition neih a ni a; khatih lai khan Comedian Search lamah tawng thei/mi hnial hrât hriatin min lo hre hlawm bawk nen, SU hruaitute khan tel turin min sawm a [Comedian Search-a tel tia mi tam takin min nuih-sawh laiin, he thil avanga kawng hrang hranga hlawkna (advantage) ka hmuh hnemzia hi!] 1st Year ka fail avangin 2010 hi ka âwl a. Dr. LN Tluangi, Principal chuan SU-te remruatna angin admission min tihtir a, 'i duh leh class-ah te i awm dawn nia' min ti bawk a. Debate-a ka'n tel chu pakhatna ka ni teh khiah a! Rs. 10000 lai mai ka dawng ruau va, Rs. 5 nena canteen lut thin tana a tamzia leh lawmawmzia chu min hriatthiampui ka ring. Lawmman (pawisa) an dahna envelope chu tun thlengin ka la dahtha a ni. Tin, kum 2011-a MSU-in Inter College Essay Writing Competition a buatsaihah telin pathumna ka ni a, Rs. 5000 ka dawng bawk. Mamawh ngawih ngawih laia chutiang thil ka tawng chu chung lam chetna ka ti lo thei lo a ni.
4. Lehkhabu min zawrhsak: Kum 2012 khan Chhum dum kara chhem dam thli tih ka thu ziak dahna chu ka tichhuak a. Kolasib lama ka misual.com thianpa Pu Marema chuan lehkhabu kenga zin turin min chah a. Ka lehkhabu (a zat chiah ka chiang ta lo, bu 30 vel chu a ni awm e) kengin Kolasib-ah ka chhuk thla rawih a, an inah ka thlen chilh ta a. Min han zawrhpui tak tak mai a (zawrhsak a ni zawk mah e). A hman lo chinah zawrhna tur te min kawhhmuh a, kei lah hmel hriat loh lakah chuan ka lo lak tlak loh nasa mai si, ka zuar hleithei der lo va, amah vek chuan min zawrhsak leh thin a! Thian dangte nena tangkawpin kan zuar zo ve ta hram a. Lehkhabu min zawrhsak mai bakah Serlui te min tlawhpui leh ta nghal a. Hlêp hlang a ni ringawt. Pu Marema min tanpuina kha ka la theihnghilh thei ngai lo. Keimah ka tlaw si a, tun hnu hian ka zak ru veng veng thin. Ziakmi nih ka tana a hlutzia chu, ka lehkhabu tihchhuahte hi dawr hrang hrangah ka dah thin a; pawisa mamawh ngawih ngawih, Rs. 50 takngial pawh nei lova ka awm chang chuan chung lehkhabu dawrah te, Synod Bookroom-ah te ka kal tawp a, ka lehkhabu man tling khawm a lo awm ngei ngei thin. Mak tak a ni!
   

Hemi chinah rek bung phawt ang. Kum 2010 hma lam te, kum 2012 hnu lamah te pawh thil mak tak tak, theihnghilh theih ngai loh tur hi ka tawng nasa em em a; hnawhchhuah ka tawh laia min lo tuamhlawm dan te, laptop a thlawn liau liauva ka dawng hlawl mai te, ei zawn nana ka hman zui tak ber college magazine buaipuia ka intah luh chhoh dan te, thil dang dang pawh hun remchangah kan la tar lang leh zel turah ngai ang.

Hetih hun chhung hian tawngtai mi ka nih em em pawh ka hre lo va, inkhawm taima tak lah ka ni ngai hek lo. Chuta tang ringawt pawhin Pathian hian amah biak-tlawn kher lo, mi sualte pawh min lo thlahthlam lohzia hi keimah atang ringawt pawhin ka chiang ngawih ngawih a ni. Ka hringnun hman chhoh dan te, ka khawsak chhoh dan te hi ka ngaihtuah lêt chang hian, a nuam lai te, a hrehawm lai thlengin fel takin Pathianin rem a ruat tih ka hmu thiam tlai khawhnu a, chung lam remruatna fel tak zel a lo ni zawk tih hi tun hnu hian ka hmu chiang em em a ni.

Kum 2005-a Durtlang Leitana ka awm tan (Aizawl hringnun bul tanna), kum 2007-a addict bula ka awm leh hnawhchhuah (retheihna tinreng tawrh tanna), 2008-a Comedian Search ka tel (hmel hriat pawimawh tam tak chhar tanna), 2009-a lehkhabu ka tihchhuah (thu leh hla lipuia intah luh tanna), kum 2010-ah misual.com ka luh tan (ka nuna mi pawimawh tak tak min tawntirtu), 2012-a college SU ka nih (zirlai pawla intah luh tanna, tunah politics thlengin), 2014-a dawra ka thawh (college souvenir siama intah luh tanna)... Heng thil ka han tar lante ringawt pawh hi a inkungkaihin inzawmna a nei vek a, pakhat hian pakhat dang tan tangkaina a nei chho zel a, heng thil thlengte hi a inchawm tawn vek a ni ber. Hengte avang hian alawm eng tik lai pawha min thlahthlam ngai lotu Pathian hian ka nun kawng hman dan turah rem a lo ruat fel vek a, ka thil tawnte kha a remruat dan zawk a lo ni ka tih theihna chhan chu! A hun laia a hrehawm em avang leh a harsat em avanga amah ka lo dem lek lek thinte kha, engkim mai kha a hun takah a nih dan tur takin a thleng a lo ni zawk reng si a.

 

2010 Debate-a ka lawmman dawn dahna envelope

V-Day thuchah

Aw nula,

I dawh ngam chuan,

Mualphopui ngam la;

Paih lovin pai la,

Hring la, pun puitu-ah tal pawh.

Aw tlangval,

I tih ngam chuan,

Nei ngam la;

Hmangaih te Ni chu,

Paa hlang kaitu che a ni mahna.

Chi i thlah pawhin,

Thlahdah lo la;

Chi thlah zet hnua,

Chi dawngtu i thlah leh zawngin,

I thlahte an tluang lo'ng e

'Zalenna Zawngtu Zalna Zoram' Ka Thlirna Mit by Lalengzauva

Vawiin chu TS Khupchong ziah Zalenna Zawngtu Zalna Zoram tih ka chhiar chhuak. Beisei lawk dan ka thiam chiah lo nain ka beisei sang viau a. A chhan chu a ziaktu hi lehkhabu ziahah a mikhual lo va, amah lehkhathiam a ni tih ka hre bawk a.

Adventure novel based on insurgency ngaihnawm angreng zet mai a ni a. Book layout leh quality-ah a hniam lo bawk. A bu hming hi a sei teh duah ka ti a, ka ngaihnat loh zawng a ni. Chu bakah ṭhangthar poet (inti)-te thuchheh ulh deuh hi a ang ka ti. A novel by TS Khupchong tih hi a fel thek thung. A kawmah thawnthubu a nih a chiang nghal vang mai a, ṭha ka ti.

Historical novel tiin a sawi theih bawk a, rambuai laia hnam sipaite chet dan leh a chhehvel a ni. A changtupa Lalchhuanawma a ni a, sipai nawlpui inkah lam aiin querilla warfare lama hmingṭha a ni.

Novel chu a ni naa dim baksak lova rambuai lai chanchin, a dik thei ang bera ziah a ang a. A thuhmahruai leh epilogue (chu a ti chiah lo na a) hian min khalh thui mah mah a, a thawnthu environment a tibuai chuang lo chungin thuhmahruai zawk hi paih daih ka lo ît deuh. Ka fak deuhna chu research based novel a ni. Thawnthu ziaktu tam berin an peih loh research lai hi a ziaktu taihmakzia tilangtu a ni a, thawnthu tihlutu tak pawh a ni.

Plot a solid tawk lo, minor plot ṭangkai lutuk lem lo ka hmu nual. Chuti chungin a insuihkhawm ṭha angreng viau lawi a. Insuihkhawm ṭha tak e ti lovin kawngro su lem lo sub plot a awm nual ka tihna a nih chu.

Indirect narration hmanga ziah a ni a, setting a fakawm viau, hnawk a awm lem lo va, plot a pui ṭha khawp mai.

War novel a nih angin sipai nungchang chi hrang hrangin a khat a ni mai a, art of expression-ah a buai lo hle. 

Hetiang lam thawnthu kan neih zingah chuan a thawnthu lo hle a, The life and adventures of Lalchhuanawma tih ni ta zawk se a inhmeh zawk mah awm e.

Sawi tel loh theih chiah loh, editing lama hmaih palh neuh neuh, chhut sual leh thu inhmu dik tawk lo a awm nual a, punctuation erawh a ṭha viau. 

Mizoram buai behchhan thawnthu ziaktu langsar ber chu James Dokhuma kha a ni a. Ani kha chu MNF a ni a, ziak thiam mah se awm ka ti a. TS Khupchong, rambuai laia piang hmana ka rin lohin heti taka ngaihnawm leh belhchian dawla rambuai thawnthu a pum thei hi a fakawm.

A ngaihnawm a nih ka ring, ka chhiar ka chhiar a, ni khat thil thu-ah ka chhiar chhuak tlat mai. Phêk 270-a chhah thawnthu, ngaihnawm taka ziak tur hian research a bei nasa tih ka hmu thiam a, ralkhatah zah takin chibai ka buk e; ziak ve dawn ila ka nêp turzia ka hre chiang.

Zanin chu mumangah MNF-ah ṭang ila, Maite daiah Chhuanawma hovin sipai lambun ang aw. Zalenna zawngtu tuarna rah chu eng emaw ti kawng talin kan seng ṭheuh si a.

THU BELH: Pu Lalengzauva hi MAL Book of the Year 2020 'Falung' thawnthu ziaktu a ni a, Govt. Aizawl West College-ah zirtirtu a ni mek. A facebook wall lama a post hi ka thianten min rawn thawn a, ka lehkhabu a lo chhiar leh a lo tuihnih hi ka lawm hle a, blog-ah ka dah tha a ni e.

'Thulovi Thu'-a ka thu

Hla (poetry) 116 (Bu hawnna nen 117) zet awmna 'Thulovi Thu' hi an tlangzarh hma atangin a hming a eng emaw ti lar riau mai a; a thli beng a fuh ni hmiang ka ti mai, an tlangzarh ni atanga kar khat em pawh a zawh hmain an chhut ang ang copy 1000 chu an hralh zo der mai a, tunah an chhu nawn leh mek. An hralh zo han tihah, lehkhabu dawra an dah zawng zawng nen lam a zo tihna erawh a ni lo va (a lo ni maithei bawk), kawl an nei tawh lo tihna a ni ber ang chu. Hetianga poetry bu hralh kal, zo nghal duak hi a la awm ngaiin ka ring lo, poetry lovah pawh a awm zen zen lo vang. A ziaktu Gladys Lalhruaitluangi hi ka lawmpui khawp mai. Inrinni kal ta, January ni 30, 2021 khan ka dawng a, zanah ka chhiar chhuak nghal a. A hla ka chhiarte atanga ka rilrua awm ang ang ka rawn ziak pawp pawp mai dawn a, miten tum taka book review an neih ang a ni dawn lo. Technical taka thlir pawh mi dang thiam zawkin an la rawn ti turah ka ngai.

He lehkhabua hla awmte hian confessional poetry rawng a kai tih loh theih a ni lo. Confessional poetry ziarang langsar tak — thihna te, anxiety/depression leh chu lam hawi bakah mipat hmeichhiatna (sex) lam hawi leh mahni chanchin puan chhuahna (ni awm tak) hmuh tur a awm nual a, a poetry tam ber hi 'ka' (first person) hmanga sawi chhuah a ni hlawm (Sex hi mihring nuna bet tlat, thu leh hlaa lo lang chhuak thin a ni a, a hlaa sex a lan avang hian a ziaktu hi sex-ah a inhnamhnawih tihna a ni lo tih hria i la). A hmasa bera 'Thulovi Chanchin Tawi'-ah hian 'Thulovi' hi Anxiety-in a suasam hrep tawh niin, depression avangin thihna a lo ngaihtuahin a lo ban ve zuau zuau tawh tih a lo lang a.

'Thulovi' hian natna thûk tak a nei a, a rûm kawk kawk a. A changin 'Keimah ka ni lo' (thupui) inti khawpa lungngaiin 'Dawihzepna kawm ngeih' (thupui) ni ten a inhria a; 'Mal ngawih ngawih' (thupui) a nihzia tar langin, 'Khua hi var tawh lo mai se' (thupui) te a ti hial mai. Chuti taka nâ a tuar chungin amah leh amah a infuih tang tang a, 'Chhelnaa thuam' (thupui) niin 'Ka dam leh hun chuan' (thupui) tiin beiseina nen a bei (fight) a, 'Ka dam leh hun chuan-II'-ah phei chuan '...Tidamtu/Ka dam leh theih nan/Na nawn leh tur pawhin/Min thawi dam leh rawh aw' tiin tanpuitu a au hial a ni. Heng kan tar lante mai bakah he lehkhabua poetry thenkhat — 'Thih hnihna' 'Her liampui se' 'Hmuh loh phur rit' leh a dang dangah hian depression, anxiety, panic rawngkai hmuh tur a awm nual mai. A lehkhabu tawp lamah hian thihna lam hawi hla a awm nual bawk.

'Kebai' te, 'Pa, ka ngai che' tih te, 'Hriat hlawh lo hmeichhia' te tih te hi a chanchin ziahna nia rin a awl hle a, a 'tak' ngãk a ni. Hengte bakah 'Ka mittui luang hian/Min vui liam se' a tihna hla 'Her liampui se' tih te ngat phei chu confessional poetry ziarang tha tak a ni a; a hlaah rau rau pawh hetiang lam - mahni inpuan chhuahna lam hawi hi ka tuipui hlawm viau mai a, ka chhiar nawn sek hlawm.

Vanneihthlak takin 'Thulovi' hi Confessional poet lar Sylvia Plath te, Anne Sexton te ang lo takin a sal tânna atangin a tâl chhuak niin a lang a, 'Queen a ni, a natna a beih letna kawngah/Ropui ber Hnehtu Lal zarah' a ti hial a ni. American poet Sylvia Plath leh Anne Sexton (hmeichhia ve ve tih kan hria ang chu maw) te hian tuar chhuak zo lovin mahni nunna an chhat ve ve a ni. Confessional poet lar tak takte hi hmeichhia an lo ni deuh zel a, Mizo zingah pawh hetiang lampang rawngkai ziak nasa hi kan hmeichhiate zingah an awm nual a. Tawrhna nasa tak hi hmeichhiate hian phelh thawl mamawh zualin, an inbun ruak ta hiau hiau mai niin a lang (thuruk zep kawngah pawh hmeichhia chuan harsatna an neih nasat hi :P ).

Gladys-i a themthiam em emna pakhat chu, a hla eng emaw zat hi a tlar tin hawrawp hmasa ber theuh remkhawmin thu awmze nei a lo chhuak a (acrostic style), chu thu awmze nei chu a hla thupui atan a hmang nghal tlangpui a; a hla thupui chu a hlain a pho chhuak tha em em leh zel a, hei hi a themthiamna leh a danglam bikna a ni. Acrostic style-a phuah hi pariat a awm a, entirnan pakhat 'Hnawl Hnu Kehsawmi' tih hla hi a tlar tin hawrawp hmasa ber dah khawm hiana thupui ang hi a rawn chhuak a ni. Tin, tlar tin hawrawp hmasa ber inang tlang veka phuah hi pahnih pathum chu hmuh tur a awm a, tlar 13 seta sei a hla pakhat 'Kehchhe Thinlung Thli'-a tlar tin hawrawp hmasa ber zel hi 'L' theuhvin a intan a, 'Thian' tih theuhva intan 'Ka thian, khaw nge i awm?' tih hla te, 'A' hlira intan 'Channa' te pawh a awm. Hei hi Mizo tawng thu mal hi a chaih thiam hle tih a tilang awm e.

Kan tar lante baka a hlaa thil langsar tak chu, hmangaihna (mipa leh hmeichhe inkara thleng) hi a ni. A lehkhabu hi hmangaihna hla (love poem)-in a hawng a, chutah chuan in ralkhat duhna te, inngaihzawnna, inthenna te, indeusawhna te hmuh tur a awm. Chung zinga chhinchhiah tlak deuh nia ka hriat chu, a ngaihzawng then tawh (Ex!) leh a ngaihzawn mek a khaikhinna hi a ni. 'Nang ngawi ai chuan' tih hlaa chang khat chu kan dah hram teh ang — 'Nang ngawt ai chuan/A hmel tha a, a hmelin puakah a ti a/Nang aiin LUCK mah se/A rintlakin, a rinawm a' tih hi. Chang dang pawh ka tar lang châk viau nain, lehkhabu ka tihlu lo vang tih ka hlau si. Hemi changah hian 'LUCK' hi hawrawppuiin a dah kher a, di hlui (Ex) elsenna/tihelna tih loh theih a ni lo va, kei chuan ka lawm zawng tak a ni.

'Thulovi' hi fam zûn ngaihna hian a phuar nasa hle niin a lang a. 'Pa, ka ngai che' tih te, 'Fam zun' leh 'Chunnu, i hrai hian a au che' tih te a langsar zualah ka ngai a, a dang pawh a la awm nual. 'Pa, ka ngai che' tihah phei chuan zirna lama hlawhtlin ni-a a pa a ngaihzia chiang leh fiah takin a au chhuahpui a, a chang hnihna (leh tawpna)-ah phei chuan 'Pa, ka ngai che' tia bul tanin hemi vek hian a khar leh a, rilru a khawih hle a ni. 'Alzheimer' poetry a phuah hian he natna huatthlalakzia a tar lang chiang ngang mai a, alzheimer symtom (natna lan chhuah dan) a rawn sawi chhuak thiam hle. 'Nu la ni lo chunga 'I nu ka ni si a' tia nu anga a inhmeh bel thiam hi a nêp lo hle mai bawk.

A hla phenah thu mawi tak tak hmuh tur a tam a, thu chaih kual a thiam ngang mai. A hla thenkhat chu tlar hnih te, tlar thum te a ni hlawm a, tlar hnih chauh hla hi ka dah lang ang a, a dang chu dah châk tak chungin a thupui chauh ka tar lang hram teh ang. 'Ngaihnawm bul tanna' hla tlar hnih chauh chu 'Nang nena kan thawnthu tawpna duhawm lo kha/Ani nena thawnthu ngaihnawm bul tanna a lo ni reng si a' tih hi. A va han mawi lungrun tak em aw...! A tlar thum chauh hlate chu — 'Lal zei' tih te, 'Duhsam atthlak' 'Mi chak i nih kha' 'I tarmit chauh vuah rawh' 'Tumruhna' leh 'Khuarei' tihte a ni. Ka tar lang lo vang ka ti zet nain pakhat ka dah leh hram teh ang, 'Thulovi' hian min lo hrethiam mai se (a thu lo bawk a!). 'I tana ka rinawmna kha/Hmuh leh khawih theih ni se/I hre chiang tur' (Duhsam Atthlak) tih hian thu tam taka sawi fiah ngai lovin, a rinawmzia a tilang chiang em em mai a, mi fate hi an lo va thiam tak!

A hla sei dangah pawh thu mawi tak tak a zep tel nual mai. 'Ka theihnghilh che' tih hlaa 'Ka hriat chhuah changin ka theihnghilh thin ang che' tih te hi a rilin a thûk riau mai a, 'Zalenna ramah zalengte muangin an leng si lo (Bo Hnu Hlimna) te, 'Reh ri ka lo chhuah bengchheng ve chel chul ang e' (Bengchhenpui Tur Reh Ri) han tih mai ang chi te hmuh tur a awm nual.

A kawma digital painting nalh tak mai, nula pakhat '(Thulovi' ni awm tak) thinlung keh sawm ni âwm taka saruak (lek lek)-a thu sawp nuai, a mala zaina ni âwm tak lang, puan sen Mizo puanchei ziaa invêt, a kut lehlama hruihrual (hruihrual satliah lo deuh), a chhipa pangpar lem zâm kual raih mai leh, a kut veilam awm zawn taka kraw lem a keng hi — a chhung thu chhiar chhuak phawt la, a kawmin a chhung thu leh thu ken a phawh chhuah zawhzia i chiang uarh uarh ang. A lem ziaktu hian a ziak thiam thlawt a, hetiang idea neitu pawh hian a ngaihtuah thiam thlawt bawk.

Erotic poem lampang hrût tawh lovin (ka inno' ve si a) thu tlangkawmna lam hawi tawh ila. A lehkhabu hawnna 'Thulovi Chanchin Tawi' chungchang hi a nu nen kan sawi dun a. "Mizo thalaite zingah Anxiety/Depression etc nei tam tak an awm a, inbunruahna tur mamawh ngawih ngawih, nei remchang si lo pawh tam tak an awmin ka ring a. Mahni intihlum tate zingah hetianga a ruka tuar, tuar chhuak zo ta lo hi an awm nawkin ka ring. Chutianga pai mai mai lova thu leh hla lama tuiten inbunruahna tur kan nei hi kan vanneih hle a ni" tih te ka sawi a. Tin, "Mahni hla (poem) a bua tichhuak an awm nual tawh a, Gladys-i ang renga chiang leh tlang (frank)-a mahni inbun ruak hi an la awm ka hre lo, ka la chhiar fuh lo pawh a ni maithei. Hla phuah thin zingah pawh a tawn ang tawng, a tawrh ang tuar tam tak an awm ka ring a, chung mite chuan ani anga huaisenin an la phuah chhuak (publish) ngam rih lo niin ka hria. Hetianga Gladys-i'n insumkarna nei lova a rawn pho chhuak hi a tha ka ti a, chung mite ai a rawn awh a, hma a rawn hruai a, a hnung zuitu hi an la rawn awm chho tuk tuk ang" tih te ka sawi bawk a. A nu chuan, "Hetianga huai taka a ziak ngam hi, amah hi a dam chiang em a ni" a ti thlawt mai. Chutih lai chuan Gladys-i chu a piah deuhvah a lo nui hak hak a.

 

Gladys-i, Keimah, Masanga (ka nau/thianpa), Atlani (poet ve tho)

 — T.S. Khupchong |2|February|2021