19 March 2024

Kan Generation Hian Ram Kan La Kaihruai Dawn

 'Ram kaihruai' han tih hian politics chungchang chauh ni lovin, kawng hrang hrang — zirna lamah, kohhran lamah, khawtlang leh vantlang inrelbawlna lamah, sumdawnna lamah, sorkar hna thawhna kawngah leh pawl hrang hrangte a kawk thei a. 'Kan generation' han tih hian, tuna kan rualpuite sawina a ni mai a ni.

Tuna kan thian, nêl leh ngam taka kan kawm bawrh bawrhte hi hun rei lo tê hnuah chuan, tar lan tâk nihna pawimawh tak tak chelhin, a hmahruaitu pawimawh an ni chho dawn. Tunah hian heng kawng hrang hrangah an inhnîmphum mek tawh a, an lût thûk zel ang a, an thil tihna kawngah a chhîp thlengin hmahruaitu an la ni dawn. Hei hi theihna leh thiamna a nih rualin, hun leh kumte'n a her chhuahpui tur ve rêng a ni bawk.

Tuna kan ṭhen leh rualte hi tun hmaa 'nakina kan ram hruaitu tur' tia an lo sawi chamchi tawhte kan ni a; kawng hrang hrangah 'ram hruai hna'-ah kan inhnîmphum der tawh. Zirlai kan nih laia 'nakina kan ram hruaitu tur' min titute khan politics lama ram kaihhruai hna chauh an rilruah a awm a ni maithei, mahse, 'ram hruaitu' hna hi a lo zau em em a, ril zawk a lo awm.

Lehkha kan zirpui eng emaw zat chu kohhran hrang hrangah Pastor an ni ta a, a ṭhen chu Pro-Pastor te, Kohhran Upa leh Tual Upa te, kohhran hnuaia pawl hrang hrangah hruaitu hna te an chelh chho mek. Tin, kan zirpuite kha zirna lamah pawh zirna sáng zawk — University a ni emaw, college a ni emaw, a hnuai lam a ni emaw, an lut thûk zel a. Tam tak chu zirna sangah zirtirtu niin a ṭhenin Ph.D an zo va, ti mek ṭhahnem tak an awm bawk a, an zirna hmunah department Head han ni mek te an awm bawk.

Pawl hrang hrangah pawh YMA-ah a ni emaw, ram pum huap pawlah a ni emaw, member pawimawh tak tak leh hruaitu dinhmun pawimawh tak takte chelhte an awm zel bawk a - kan zirpui ṭhinte zingah chuan. An ṭhutkhawm (meeting)-naa an thu/ngaihdan vuakthlak avanga rampum nghawng dawt theite pawh an awm chho ve zel ta.

Sorkar hnaah pawh — police lamah te, damlo enkawltu (doctor & nurse etc)-ah te, pisaa ṭhu chi-ah te, kawng hrang hrangah an lo inzar pharh nasa ve zel a. Police lubawk aṭanga an hotu dinhmuna awm chho mek te, "hei hi ka office a nih hi" han ti mai thei chin te an awm chho ta nawk a. Kan ngaihsan state service hrang hrangah te an lut chho ta pheuh pheuh mai bawk a.

Sumdawnna lamah pawh hlawhtling chho ta, mi dang tana eizawnna siamsak thei dinhmuna ding, nau leh ho nei chho thei khawpa hlawhtlinna lawmawm tak neite an awm chho zel a, an la awm chho zel dawn bawk.

Chung ka han sawi den dente chu tu dang ni lovin, kan nu leh pate rual ni hek lovin, keimahni rual (kan rualpui), kan generation, kum thuhmuna kan lo pian chhuahpuite, lehkha kan lo zirpui ṭhin leh 'ka ṭhian' tia kan lo koh fo tawhte chu an ni. Chungho chuan ṭhuang (sector) hrang hrangah ram kaihhruai hna an thawk chho ṭan mek tihna a nih tâk chu.

Tichuan, hmana 'nakina ram kaihruaitu tur' tia an sawi ṭhinte khan thil ṭha an duh a nih a, thil ṭha an tih tlat a, ram tana thil ṭha lote an kalsan tlat chuan kan ram hi a nuam telh telh dawn. Ram kaihhruai hna kan tar lan tak hrang hrangah thil ṭha lo a tawm tê telh telh ang a, tuna kan khawvel hman mek hi a insiam ṭha chho zel ang a, 'kan nau' tia kan sawi ṭhinte tan khawvel nuam zawk kan siamsak ang a, kan tu leh faten khawvel nuam leh muanawm zawk an hmang thei dawn tihna a ni. Kan va pawimawh em!

'Kan ram' kan tih hian kan chenna leilung (geographical area) chauh hi a kawk reng reng lo, kan chhehvel leh kan khawtlang nun (society) hi a sawi bulpui ber chu a ni. Chuvang chuan, hmana lehkha zirho ṭhin, generation khata tla za tate hian thil ṭha kan um tlat chuan kan ram a ṭha dawn tihna a nih chu!

Hawh u, chu thil chu 'nau' (next generation)-te kutah dah lovin keimahni generation hian thangṭhat la law law thei turin, generation mualliam hnu kan nih hma ngeiin ṭan i'n la tak tak teh ang u. Keini generation hi khawvel tukverhah kan dak a ni satliah lo va, khawvel kan daidar a, ram danga thil ṭha an tih ṭhinte chu mit ngeiin kan hmu pha a, chung thilte kan rama kalpui turin kan aia ṭha an awm rih lo. Generation tharte tan hian mi ṭhing kan ni thuai dawn, kan ni ṭan mek tawh. Mi ṭhing nihna chauh hnutchhiah lovin, mi ṭha, ram siam ṭhatnaa bulṭantu niin min hre rawh se!

Chumi atan chuan, ram kaihhruai hna chi hrang hrang, kan inhnimphumna ṭheuhvah danglamna i siam ang u.

'Millenials' kan ni a, ram kaihhruai hnaah kan lut chho an.


Share this

0 Comment to "Kan Generation Hian Ram Kan La Kaihruai Dawn"

Post a Comment

Eng nge i ngaihdân?