25 May 2024

Generation thar leh keini

Keini kum 1981-1996 inkara piangte hi Gen Y tia hriat kan ni a, a karah kum sangbi inṭhen dawn hnaiha piangte kan nih avangin Millennials tia sawi kan ni bawk. Kan nauteho, kum 1997-2012 inkara piangte hi Gen Z tia sawi an ni a; kum 2013 hnu lama piang, mobile phone/youtube-a awm tleite hi Gen Alpha an ti bawk.

Keini generation-ah chuan film lama kan en duh zawng chu insual bur bur hi a ni mai a — khawchhak lamah kungfu film hrang hrang kan en nasa a, Jet Li, Jackie Chan tih angreng an ni a, Bruce Lee pawh kan la en peih reng. Rambo hmuhnawm kan la ti pha ve a, Arnold te kha pâ kan ti ngawih ngawih. Vai film-ah pawh chawlhni apianga tlai dar 4 film chhuak ṭhinte kha kan hmaih ngai lo.

Rock music ri bur bur chi kan la sukpui ve nasa a, kan pian hnaa rock band lar tak takte kha kan la ngaithla mar pát reng (Keimah tak hi chuan ka ngaithla tam lo. Beatles hi ka ngaithla nasa a, Guns n Roses, Motley Crue etc tih vel te pawh ka ngaithla ve nasa). Country music-in kan zingah bu pawh a la khuar thûk a, kan lung hi a lêng veng veng reng thei.

Wrestling te hi kan en ning thei lo va, sikul kal laklawh lai pawha chawlhlawka TV neite in lam pan dal dal ṭhin kan ni. Undertaker, The Rock, Stone Cold, Kane, Triple H, Batista, Chris Jericho, Jeff Hardy, Kurt Angle (ka ṭan hlawl lo), Rey Misterio (a khel hi ka en ning thei lo) etc... A tawi zawngin, khang insual bur bur chi infiamna te kha kan en duh zawng a ni (boxing lam kan la sawi lo mah mah).

Lehkhabu lamah lah ni se, Count of Monte Cristo, Papillon, Les Miserables, Sherlock Holmes etc te kha ngaihnawm kan tih chi a ni a, a hlui thei lo. Lungin tâng tlanchhuak, indona (revolution) te, hnu chhuina lam hawi lehkhabu te. Heng laiah te pawh Sailo Khawma, The Adventures of Din Din etc tih vel kan lo hriat lar em kha. Generation hmasa lama thu leh hla an lo tuipui tawhte kha kan tuipui pha ve vek hlawm.

Mizo takin sawi ang. Lo kan vât ve nasa a, ram kan riak a, ramhnuaiah zan thimthamah kan chetla nasa. A tawi zawngin chempui kan chelek nasa a, ramhnuaiah thlantui farin hna kan thawk hman. Rit kan phur a, khawvel khawl changkangte kan hmuh phak loh avangin tharum leh thawhrimna kan hmachhuan. Mobile phone hman lar hmaa lehkhathawna inchhai ṭhin, ṭhenawm khuaa mahni class leh roll no. anpui zawnga pen friend chhar chawp ṭhin kan ni.

Sikul lamah zirtirtute hrem tawk ṭhin kan ni a; khup thi phunga ṭhingṭhi-a kal ṭhin a, uṭawk sawt hmanga hrem, duk leh vung chur khawpa vuak tuar kan nih chang pawha a ve rêng tura ngaia thubuai hla buaia la ngai lo kan ni. Naupan têt lai pawha awmtu mumal nei lova nu leh paten an fehsan, mahni tâl tâla tâla ṭhian sual ṭhin kan ni a; kahpup leh silai lem siama indo lem (inkringkah kan ti) ṭhin kan ni. Ramhnuaia buk saa inbailem chhuan ṭhin kan ni a, kan ei turin ramhnuaiah thei kan inlawh thei.

(Kan va peng thui ve). Chung zawng zawng paltlang, tui zawng leh ngaihsan zawng pâ tak nei kan nih avangin 'she is' awm vete chu tlem tê, pianpui tak tak chauhte an niin a lang a, kan hriat phak ve chin, kan khawvelah khan 'chawp' an awm meuh lovin a hriat. Kan nu leh pate lah rambuaiin a hrual fîp an lo ni vei chhap bawk nen, (tlang takin han sawi ila) tuaina chance a tlem. Chu chu, Gen Y chungchang a ni.

Gen Z ve thung chu a rawn dang ta daih. Gen Y leh Gen Z inthlak chhoh hun lai (transitional period)-ah thil inthlak danglam a tam bik hlein a hriat. Kum 10 kal ta khan Korean flu ti hial khawpin Korean Wave kan lo buaipui tawh a, tunah chuan kan buaipui peih tawh lo, (k)an tuipui dual dual tawh. An rimawi ngaihthlak duh zawng a dang a, an ennawm en duh zawng, infiammi an ngaihsan zawng (rorum aiin hmel ṭha), an lehkhabu chhiar duh zawng chenin a dang. Generation hmasa zawkte tuipui zawng tuipui pha hi mi tlem zawk an nih a rinawm tlat.

Hmasawnna a ṭhang nasa a, khawl thil kan chelek tam telh telh a. Inkalpawhna, inbiakpawhna leh hnathawhnaah thlantui aiah thiamna an hmachhuan tawh a, engkim a awlsam em em vek tawh. Mu chungin khawvel lehlama mi ṭhian an kawm tawh a, mobile phone hmangin an sumdawng tawh a, ramhnuaiah an lut tlem telh telh a, an ni tin khawsaknaah awm sa (nature) aiin siam chawp (artificial) nen an inhnimhnai hnem tawh zawk. Pathian awm ring lo te hi han awm lo ziazang an ni hlei nem, Pathian thil siam ropui tak takte hi an mamawhna a tlem tawh em asin, tun hma ngaihtuah chuan.

Chutiang te avang pawh a ni ang, kan pâ hrák ta lo deuh va. Nû chawp, insiam chawp anga lang hi kan tam ta. Kan changkang leh lutuk a, tun hmaa kan hriat ve phak mang loh, changkannain a ken tel sualna a tam. Anpui kawp nachang hria an tam telh telh a, zahthlaka kan ngaih ṭhin, zahthlak ni ta lo a tam mah mah tawh. Naupangin lengzem hla han sak bai bai te kha zahthlak a ni tawh lo. Hmeichhiain meizial han zuk te hi ngaiah an neih a ni tawh mai a, hmeichhe zu in phei chu mak an ti tawh mang miah lo. A, a tam, sawi tur a tam em em.

Chutiang mite chu an ni a, Gen Z hi. Sualna chance te, tuaina chance te hi an ngah em em. Chhehvel thil a dang nasa tawh lutuk a, ngaihhlut zawng a inthlak ve reng lo thei si lo va, chu chuan generation hmasa zawkte pawm hleih theih loh tur thil thar a rawn hring chhuak zel dawn. An khawvel a inher chhuak tawh miau va, chumi mila khawsak kan tum mai loh kan ipikin kan hah tlawk tlawk ang. A per dawn thleng pawha kawih ṭang ṭang ngai thilte zawng a awm narawh e.

Anniho (Gen Z) hian nu leh pa chan an han chang ve ang a, Gen Alpha-ho khawvelah an la lut ve dawn. Mobile phone leh youtube hmang awm tleite khawvel, zirtir ngai miah lova mahnia games khel thiamte khawvelah an la inhnimphum ve dawn. Chhiar aia ngaihthlak nuam ti zawkte khawvel ania an la hmachhawn dawn ni! Keini ai mahin an la hahin an la hrehawm lo vang tih tu nge sawi thei le?

April 9, 2024-a ka facebook status a ni e. — TS Khupchong

Share this

0 Comment to "Generation thar leh keini"

Post a Comment

Eng nge i ngaihdân?