Lungngaihna phêna lâwmna

Kum 2007 krismas lo thleng tur kha kan chhûngkua chuan kan huphurh hle a, lungngaihna leh lunglênna infin chuan krismas lo thleng tur pawh a tikhirh zo ta vek mai niin a hriat hial a.

Khami kum November thla tâwp khân ka û chunga thil thleng râpthlâk tak chu hriattîr kan ni a. Rei lo te hnuah ka u leh a thiante ruang, ram tâna martarte kuang leh a tuamna puante chu Lengpui a rawn thleng a. Zahna leh thlahna chibai an bûk leh chawimawina te chuan kan lungchhiatna a tizual deuh deuh va. Hlim taka krismas hman tum khân kim lo takin kan hmang dâwn ta zâwk a lo ni.

A naupan têt atangin ka û hian cycle a ngaina em em a, a ngen nasat êm avângin harsa chung chungin ka pain a leisak a. A lâwm thiam em em a, sikul kal nan a hmang nitin nghe nghe a ni. Chutah chuan min phur thîn a, hlim takin kan tlânkual thîn.

A naupan lai atang tawha sipai-a tan tum tlat a ni a, a sipai ngaihsànna a reh thei lo. Sikul-a zirtirtute'n a puitlin huna a nih tum an zawh pawha ‘sipai’ tia chhâng ngat zêl a kha a ni a, sipai thawmhnawte hi a kawl ve rân thîn.

Kum 23 mi a nihin ka pa eizawnna avângin Aizawl-ah kan pêm ta a. Mi inhnuai luahin kan khawsa ta a ni.

Aizawl-a kum hnih vêl kan awm hnuin Mizoram sorkar chuan IR a din a, thalai tam tak chu IR-ah sorkar-in an la a. Chutah chuan a naupan lai atang tawha amaha thil lo inup chu a lo lang chhuak ta!

A rang lamin IR-ah chuan a interview a, mahse, a tling lo! ‘A zàng lutuk’ an lo ti! Amah hi cher lampang leh sa tha nelh nulh tia sawi tur a nih loh avângin a zâng hle rëng a; mahse, a tlin lohna chuan a châkna a tizual telh telh emaw tih mai tur a ni.

A theihtâwpin intihthau tumin tan a la char char a. Ka nu hnênah phei chuan thau hma-na chi chawhmeh leh eitur awm ang ang siam turin a hrilh nghe nghe! Chaw pawh a tam thei ang ber a ei a, chaw pawh a ei zing hle a, “Ka thau tawh em?” tiin mi a zâwt bâng lo. Chumi a nih avâng chuan ka pa paw'n, “Chawhehpa,” a tihphah hial a ni!

Thla hnih khat vêl hnua an lâk lehin a va tel ve leh a, mahse, a la tling zo chuang lo. Châk namên lova a châk avângin a tling lo chu a thinrim em em a, mahse, tihngaihna dang a awm chuang si lo. A thiante chu an tling phauh phauh a, a thian kawmngeih ber paw'n a tlinsan ta! Thau duhin a hmanhlel a ni tawh ber a, damdawi chi hrang hrang nen a tang tawh a ni ber mai.

Tûk khat chu hma tâwkah a tho va, engmah pawh sawi lêm lovin artui pum ruk, balhla 7, bawnghnute litre khat a in vek a, mak ti tak chunga ka en lai chuan nui deuh hai chungin, “Tûn tum chu ka tling tur a ni,” tiin a chhuak ta a.

A rawn haw leh lam chuan a rawn nui ta sáng mai! Rih zâwngah kg eng emaw zâtin a chuang zâwk a, a tling ve ta.. A lâwm em em a, a training dân tur te a sawi siam siam a, thil dangah rëng rëng titipui theih pawh a ni tawh lo. Keini paw'n kan lawmpui hle a, a lawm nan a thiante leh chhûngkhat hnaivai deuhte nen chawhlui kan buatsaih hial a ni.

A thil tih rëng rëng chu ti tlut mi a ni a, a training-naah pawh fak a hlawh hle. Training a zawh hnuin sorkar-in Chhattisgarh-a Naxalite helho bei tura a tih zîngah a tel ve ta hlauh mai a. An kal hmain training bîk an nei leh phawt a, tichuan, an kal ta. Chuta tang chuan thlaphâng rëng rënga kan hun hman chu a lo intan ta a ni.

A chhan chu Chhattisgarh hi hmun râlmuang lo tak mai leh helho chettlat tamna tak a ni a, helho chêtna avângin civil leh sipai eng emaw zâtin nunna an chân phah tawh bawk. Ka nu phei chuan tawngtainaah a hmaih ngai lo.

A tìr atangin sipai-a a tan hi kan phûrpui em em lo va, mahse, amah berin a tih tâk tlut avâng leh khap chi a nih loh avângin ka pa paw'n a tuipui phah letling a!

An kal atanga kâr hnih vêl liam hnuah min rawn phone hlawl mai a; an awmna hmun chanchin te, an hnathawh dân te leh amah ngaihtuah loh tura min duh thute a rawn sawi siam siam a, thawkhat chu a veng deuh huai mai.

Mahse, chumi hnuah a chanchin kan hre zui leh ta lo va. Phone chu sawi loh, lehkha takngial pawh a rawn thawn lo va, ngaihtuah a na kher mai. An awma hmun râlmuan loh zia lah kan hriat sa a lo ni bawk nen, tawngtai bâk tih theih kan nei tawh lo a ni deuh ber e.

Nikhat chu ina ka awm mai mai laiin kan phone a lo ri a, ka va la a. Chhattisgarh-a Mizo IR awmte'n chhiat an tawh thu a ni tlat mai! A rawn sawi tum chu ka hrethiam nghâl mai a, ka ding khûr nghâl zawih zawih a. Chanchin kimchang a rawn sawi a, ka tap ta a.

Ka mitthlâin sipai a tan châk dân leh a beih chhoh dân te a rawn lang uar uar a, a tlin ni-a a insiam dân te. Ka û hi ka chhuangin ka lo intihtheihpui ve em em thîn, a tumruhna avângin. Mahse, a tumruhna chuan thihnaah a hruailût ta si. Ka nu leh pate mit atanga lungngaihna mittui luangchhuak te avângin tap lo thei ka ni lo.

Ka nu chu rinna avâng liau liauvin a la dam hrâm hrâm a, mahse, ka pa hi ka û-in chhiat a tawh ni atangin a ni tèlin a tar telh telh mai niin a hriat a. Sorkar leh sipai lama an hotute lo kal chu tha takin lo kâwm thîn mah se, a rilru tak chu thinrimna leh lungngaihnain a luahkhat vek a ni tih hai rual a ni lo.

Nitin a hnathawhna hmunah kal mah se, a rilru-ah thil dang a lût thei tawh lo. Mi tawngtam zawk zawk a ni lo nâa, a awm dân atangin a rilru tur leh a tawrhnatzia chu a langchiang em em a ni.

In sak a duhna a rei tawh hle a, a tumna pawh a rei thawkhat tawh hle bawk. Mahse, sum lampang harsatna avângin a thei mai lo. Ka nu'n a tur reng avângin hun eng emaw chen kal ta atangin in sakna tur a tuak tan a, mahse, ka û boral atang chuan a tâwpsan leh ta.

Krismas pawh a hnai ta hle. Mahse, kum dang ang kan ni lo – kan huphurh a ni. A chhan chu ka û hian krismas hi a nghâkhlel thei em em a, chhûngkuain hlim takin kan hmang ho thîn. A tel lova krismas hman kan zuam lo a ni ber mai.

A naupan laia in lem nalh tak a sak, a thuhrûk te, a inhlawhna hmasa bera ka nu thawmhnaw tur a leisak te chu kan haichhuak a. Kan lunglên a zualin ka û chêt dân chuan rilru a va khawih tehreng em! Kan rin phâk bâk thil a thleng a ni ber mai.

A tel lo chuan krismas engtin nge kan hman tâk ang le? Kan chhûngkhat lainate'n min hmanpui an tum a, anni paw'n min lainat; mahse, anni chu ‘hlim taka krismas hman tur’ tih chu an thurolum a ni. Kan chhûngte an rawn zin hnu chuan kan û hming chu kan lam ri ta ngai lo va, kan chhûngkua hian a theihnghilh ta emaw tih mai tur a ni.

December ni 23 a ni a, ka û-te office lam atangin a thawmhnaw a rawn thleng hlawl mai a. Ka nu'n mittui hru keuh keuhvin a phawrh a, a sipai thawmhnaw leh a thawmhnaw dang te nen. ‘He'ng thil lungngaihthlâk tak a thlen hnuah eng vâng teh kherin nge kan lungngaih tizual tura heti ang thil an rawn tih mai le?’ tiin ka inhnît hlawp hlawp a.

Ka nu chuan tap chungin ka û thawmhnaw chu a phawrh zêl a, a pawm vawng vawng a. Ka pa pawh ngawi rengin a thu ngawt ngawt a, ka û thawmhnaw te chu a en reng a. A biangah mittui rawn luangthlain chhuatah a far keuh keuh a. Ka nu chuan tap chunga ka û thawmhnawa ipte-te a zu zen chuan eng emaw a zu dap fuh a, a rawn phawrh chhuah chuan cheng 500 note hlir 50,intâwn fel thlap hi a lo ni reng mai.

Ka nu'n chhuata a han chap darh chuan lehkha them pakhat hi a lo awm reng a. Kan han chhiar chuan he thu hi a lo inziak a:

"Ka pa in sakna tur."

Ka nu chuan ka pa a pe a, tawng miah lovin ka pa chuan a chhiar a. Kum 500 tam pawh dam dâwn ila, khata ka pa hmêl inthlâk danglam lai kha ka theihnghilh tawh ngai lo vang. Lungchhiatna leh lâwmna hmêl chu a rawn lang chhuak a, a ding a, lehkha them leh pawisa hûm chungin chung lam en chungin a rawn tap chhuak ta hawm hawm a.

Chumi hnuah banga ka û thlalâk intâr lam chu a pan chhat chhata, a mittui a hrûk hul hnuah nui hmêl a rawn pu leh ta a.

“Ka fapa, Merry Christmas.” 

Share this

TS Khupchong