Hrawkah a rawn za mer mer a, pumpelh tumin kan insum hrâm hrâm a. A za telh telh a, a thak tlém a tel tawh a, thâwk ṭhat ngam pawh a ni tawh lo; la dam ve duh si chuan thawchhama awm reng theih ngawt a ni si lo. Kan tihngaihna hre lovin hrawk vun kan han pawt leh ringawt a, kan han malis chiam a, awmzia a awm thei si lo. A tâwpah hreh leh dîm tâwkin kan han ‘hmm’ (a rîk dân hian ‘ehem’ a pâwl deuh mah) a. Chutah chuan kan harsatna chu fiah këk käwkin paltlang a lo ni a, kan awmna hmunah milâr kan lo ni ta!
A hun lai a nih tawh chuan pumpelh a va han har tehlul em – khuhpuak hi! Taksaah natna a thlen lêm lo va, damdawiina luhpui chi lah a ni hek lo. Damdawi ei chiama ṭha chi a ni lo va, a hranpâa enkawl dân tur tehchiam a awm hek lo; amah hi thil lian tham a ni lo ve hrim hrim. Mahse, a tluka kan chhia leh ṭha hriatna chawk nung vet vet theitu hi thil dang a awm kher lovang!
A hming rëng rëng pawh hi Mizo ṭawng double adverb pakhat, ‘ṭhuai ṭhuai’ tih leh adverb pakhat, ‘kharh’ tih nen a inhmeh hle a, a hrilhfiahtu ber pawh a ni hial âwm e. ‘ṭhuai ṭhuai’ tih hi thil ri ring tak leh nasa sawina atan kan hmang tlángpui a, chuta ṭang chuan khuhpuak hi eng nge a nih a hriat ruak mai. Thil ṭhenkhat hi chu ziaka fiah chi a ni a, khuhpuak erawh a vawi khat ‘kharh’ hian a fiah tâwk em em a ni.
A ri hian ki hrang hrang hi a nei ve a. Mahni-a awm chuan a ki sángin a rawn puak a, mi zingah erawh chuan zak leh hreh chung chunga puak a nih avângin a ki a hniam deuh va, amaherawhchu, mahni-a awma a ri aiin a fiah felfai zâwk thung. A puak deuh ṭhak reng mai a, a neitu mood a off deuh lai paw’n a tha a thlah duh ṭhak lo! Thahrui lamah chuan a ngaihtuahawm vak loh. A neitupa puih ngai lovin amahin a intodelh ve tâwk!
Hritlâng dam leh lamah hian a awm duh khawp mai. Hritlàn ṭan tirha thil huphurhawm ber chu dam hnaih tawh lampang a ni. A ri han midang pawi a sawi miah lo, a ri a mawi lo em em pawh a ni lo, bengchheng leh beng tikham thei khawp lah a ni hek lo. Mahse, tuman khuhpuah reng mai hi kan duh lo. Thiante pawh khuhpuak turin kan duh chuang lo; ṭhiante tâna kan rilru pângngai ve-na lam tak!
A hun leh hmun a thliar lo lutuk leh a invawngfel lo lutuk hi a ngeiawmna lai ber a ni. Puipun nikhua hian a ninhlei ber berah a ṭang ziah a, a paitupa ka hup zâwngin chêt a la tlat ṭhîn. Exam-na velah hian a che chukchu thiam em em a, a exam hlawhtling ṭhîn khawp! Mi an han ngawi reh ang ṭhep ṭhawp a, hriat phâk tâwk leka zawia fiah fel fai takin a rawn ri ta kharh a! Mit sîrin mi’n engtin nge an lo dawnsawn tih hriat tumin kan han melh ralh ralh a. An lo nuih huk chuan a zahthlâk chem chem a, an nuih miah loh lahin a inthlahrunawm leh em em mai bawk si a. Awmdân theihnghilh a awl khawp.
Chutiang hunah chuan a fingvar deuh tan chuan eng emaw chhuanlam siama pâwna chhuah daih mai a finthlâk hle. Mahse, pâwna kan chhuaha kan khuh khâwl vak vak khan luh hnu rei lo te-a khuhpuak rawn inmung leh tur kha a dâl chuang rëng rëng lo tih hriat reng tur a ni a, chhuanlam dang siam tur hriat tawh loh chuan hmabâk ko tak hmachhawn tura rilru siam a pawimawh hle ang.
He khuhpuaka thil hualthlalaawm em em mai chu, puipun leh awmkhâwm nikhuaa insûm chung chunga kan khuhpuah hnua insûm miah lova khuhpuah theihna hmun kan thlen veleha kan khuhpuak thei tawh ṭhîn lo hi a ni; ngeiawm lungrun tak a ni. Duhtâwka bengdar nghawr dawt dawt khawpa han khuhpuah ṭhuai ṭhuai a châkawm tehlul nen; mihring tih theih piah lam a ni tawh ṭhin si-a le.
Mi zinga duh hun huna irh leh vawih thei ṭhenkhat chuan an la intihtheihpui ngam tal a, duh hun huna khuhpuak thei renga awm erawh chu intihtheihpui an vâng âwm kher asin! Kan hawi hrëk hrëk reng mai a, kan inthlahrung chuih mai a, kan ṭi dák reng mai a ni. A chhimtu an tam poh leh a zahthlâkna a hlawhtling ting mai a, an tlèm deuh paw’n zâm leh hreh hauh lovin a puak ṭäng ṭäng ṭhîn.
Vawih hi chu a rûkin a tih theih a, a ri lovin uih deuhvin a tlingtlâk theih mai a, mi zîngah phei chuan phakar thiam dan azirin uih eng ang mah se, bula mite hmangin a la inthup mawi theih a; khuhpuak hi chu a ni mawlh lo. Zawi të-a khuhpuah tum pawh ni ila, zawi të fiah fai kalh si hian a ri ṭhak a, a ri a zawih poh leh a fiah ting mai a ni. Bula mite han puh ngawt dâwn ila, mihring beng finna lam tak a lo ni tawh si a. Insûm thei eng ang tân pawh he zahna kâwn hi pumpelh theih a ni lo.
Hritlàn laia khuh a tel tawh hi chuan khuhhnawk leh khuhpuak hi pumpelh theih a ni lo. Nula hmêlṭha deuh pawh zawi të të hian han khuhpuak kharh kharh tho. Patling an khuhpuak lian deuh va, an zak mawh deuh va; tleirâwl leh ṭhalai khuhpuakin an la-na deuh va, mi zîngah hrehawm an tih phah a. Thil tih eng emaw a awm dâwn pawhin hritlâng an chhuanlam mai ṭhîn. Hritlàn chhuanlama thil tihnaa kal lo chu mi zînga khuhpuah an hlauh vâng a ni duh khawp mai a; ina mahnia lo khuh kharh kharh an thlan zâwk vang a ni tlángpui.
Khuh hi puak a tel loh chuan a ṭangkaina mual mual chu a awm. Eng eng emaw signal-ah a ṭangkai riau va, warning-ah a ṭha bawk a, in-ready nan pawh a theih tho bawk! Nula chhaih nan a hman theih a, mi’n min chhaiha chhànlêt nan a hman theih bawk a. Tin, chhuanlamah a ṭha hle a, zahzêlah a la hman theih leh zel bawk. Hrawk hnawk thenfaina ṭha tak a ni a, natna hrik tam tak paihchhuahna hmanrua a ni bawk nen, a ṭangkai ru riau va. Amaherawhchu, ‘puak’ a tel tawh chuan he’ng hman ṭangkaina awm zawng zawngah hian a hmantlâk tawh loh miah loh thung!
He’ngte avâng hian thihna tih lohvah chuan mihring intluktlànna ber a ni âwm asin; tu pawh thaw thei tawh phawt chu a khuhpuak thei si a.
A hun lai a nih tawh chuan pumpelh a va han har tehlul em – khuhpuak hi! Taksaah natna a thlen lêm lo va, damdawiina luhpui chi lah a ni hek lo. Damdawi ei chiama ṭha chi a ni lo va, a hranpâa enkawl dân tur tehchiam a awm hek lo; amah hi thil lian tham a ni lo ve hrim hrim. Mahse, a tluka kan chhia leh ṭha hriatna chawk nung vet vet theitu hi thil dang a awm kher lovang!
A hming rëng rëng pawh hi Mizo ṭawng double adverb pakhat, ‘ṭhuai ṭhuai’ tih leh adverb pakhat, ‘kharh’ tih nen a inhmeh hle a, a hrilhfiahtu ber pawh a ni hial âwm e. ‘ṭhuai ṭhuai’ tih hi thil ri ring tak leh nasa sawina atan kan hmang tlángpui a, chuta ṭang chuan khuhpuak hi eng nge a nih a hriat ruak mai. Thil ṭhenkhat hi chu ziaka fiah chi a ni a, khuhpuak erawh a vawi khat ‘kharh’ hian a fiah tâwk em em a ni.
A ri hian ki hrang hrang hi a nei ve a. Mahni-a awm chuan a ki sángin a rawn puak a, mi zingah erawh chuan zak leh hreh chung chunga puak a nih avângin a ki a hniam deuh va, amaherawhchu, mahni-a awma a ri aiin a fiah felfai zâwk thung. A puak deuh ṭhak reng mai a, a neitu mood a off deuh lai paw’n a tha a thlah duh ṭhak lo! Thahrui lamah chuan a ngaihtuahawm vak loh. A neitupa puih ngai lovin amahin a intodelh ve tâwk!
Hritlâng dam leh lamah hian a awm duh khawp mai. Hritlàn ṭan tirha thil huphurhawm ber chu dam hnaih tawh lampang a ni. A ri han midang pawi a sawi miah lo, a ri a mawi lo em em pawh a ni lo, bengchheng leh beng tikham thei khawp lah a ni hek lo. Mahse, tuman khuhpuah reng mai hi kan duh lo. Thiante pawh khuhpuak turin kan duh chuang lo; ṭhiante tâna kan rilru pângngai ve-na lam tak!
A hun leh hmun a thliar lo lutuk leh a invawngfel lo lutuk hi a ngeiawmna lai ber a ni. Puipun nikhua hian a ninhlei ber berah a ṭang ziah a, a paitupa ka hup zâwngin chêt a la tlat ṭhîn. Exam-na velah hian a che chukchu thiam em em a, a exam hlawhtling ṭhîn khawp! Mi an han ngawi reh ang ṭhep ṭhawp a, hriat phâk tâwk leka zawia fiah fel fai takin a rawn ri ta kharh a! Mit sîrin mi’n engtin nge an lo dawnsawn tih hriat tumin kan han melh ralh ralh a. An lo nuih huk chuan a zahthlâk chem chem a, an nuih miah loh lahin a inthlahrunawm leh em em mai bawk si a. Awmdân theihnghilh a awl khawp.
Chutiang hunah chuan a fingvar deuh tan chuan eng emaw chhuanlam siama pâwna chhuah daih mai a finthlâk hle. Mahse, pâwna kan chhuaha kan khuh khâwl vak vak khan luh hnu rei lo te-a khuhpuak rawn inmung leh tur kha a dâl chuang rëng rëng lo tih hriat reng tur a ni a, chhuanlam dang siam tur hriat tawh loh chuan hmabâk ko tak hmachhawn tura rilru siam a pawimawh hle ang.
He khuhpuaka thil hualthlalaawm em em mai chu, puipun leh awmkhâwm nikhuaa insûm chung chunga kan khuhpuah hnua insûm miah lova khuhpuah theihna hmun kan thlen veleha kan khuhpuak thei tawh ṭhîn lo hi a ni; ngeiawm lungrun tak a ni. Duhtâwka bengdar nghawr dawt dawt khawpa han khuhpuah ṭhuai ṭhuai a châkawm tehlul nen; mihring tih theih piah lam a ni tawh ṭhin si-a le.
Mi zinga duh hun huna irh leh vawih thei ṭhenkhat chuan an la intihtheihpui ngam tal a, duh hun huna khuhpuak thei renga awm erawh chu intihtheihpui an vâng âwm kher asin! Kan hawi hrëk hrëk reng mai a, kan inthlahrung chuih mai a, kan ṭi dák reng mai a ni. A chhimtu an tam poh leh a zahthlâkna a hlawhtling ting mai a, an tlèm deuh paw’n zâm leh hreh hauh lovin a puak ṭäng ṭäng ṭhîn.
Vawih hi chu a rûkin a tih theih a, a ri lovin uih deuhvin a tlingtlâk theih mai a, mi zîngah phei chuan phakar thiam dan azirin uih eng ang mah se, bula mite hmangin a la inthup mawi theih a; khuhpuak hi chu a ni mawlh lo. Zawi të-a khuhpuah tum pawh ni ila, zawi të fiah fai kalh si hian a ri ṭhak a, a ri a zawih poh leh a fiah ting mai a ni. Bula mite han puh ngawt dâwn ila, mihring beng finna lam tak a lo ni tawh si a. Insûm thei eng ang tân pawh he zahna kâwn hi pumpelh theih a ni lo.
Hritlàn laia khuh a tel tawh hi chuan khuhhnawk leh khuhpuak hi pumpelh theih a ni lo. Nula hmêlṭha deuh pawh zawi të të hian han khuhpuak kharh kharh tho. Patling an khuhpuak lian deuh va, an zak mawh deuh va; tleirâwl leh ṭhalai khuhpuakin an la-na deuh va, mi zîngah hrehawm an tih phah a. Thil tih eng emaw a awm dâwn pawhin hritlâng an chhuanlam mai ṭhîn. Hritlàn chhuanlama thil tihnaa kal lo chu mi zînga khuhpuah an hlauh vâng a ni duh khawp mai a; ina mahnia lo khuh kharh kharh an thlan zâwk vang a ni tlángpui.
Khuh hi puak a tel loh chuan a ṭangkaina mual mual chu a awm. Eng eng emaw signal-ah a ṭangkai riau va, warning-ah a ṭha bawk a, in-ready nan pawh a theih tho bawk! Nula chhaih nan a hman theih a, mi’n min chhaiha chhànlêt nan a hman theih bawk a. Tin, chhuanlamah a ṭha hle a, zahzêlah a la hman theih leh zel bawk. Hrawk hnawk thenfaina ṭha tak a ni a, natna hrik tam tak paihchhuahna hmanrua a ni bawk nen, a ṭangkai ru riau va. Amaherawhchu, ‘puak’ a tel tawh chuan he’ng hman ṭangkaina awm zawng zawngah hian a hmantlâk tawh loh miah loh thung!
He’ngte avâng hian thihna tih lohvah chuan mihring intluktlànna ber a ni âwm asin; tu pawh thaw thei tawh phawt chu a khuhpuak thei si a.
van tha vee..
ReplyDeleteTunlai i khuh MAN deuh tihna emni ta ngai le. I sawi ang khian khupuak hi chu hritlang damlam rawn in irhchhuakah ka ngai mai thin. :)
ReplyDeleteTv.Hugo, ho deuhva kan ngaih te hi ngaihnawm deuh hian i rawn ziak thin a, i blog len luh hi chu a hlu bik ngawt mai.
ReplyDelete@hpa: Ka lawm e. :-)
ReplyDelete@Pu Hva: Khuh MAN loh lai tak zawk! Rilruah a awm a, ziak ve mai mai..hehe. Ka lawm thin e.
@Sekibuhchhuak: I sual thiam thei em mai..haha. Ka lawm lutuk e. Phu loh fakna.
Kei ka khuh puah satliah mai mai laiin "khuh puak" chung chang mai mai pawh ngaihnawm tham takin i rawn ziak thei hi mak ka ti ru riau mai che.
ReplyDeleteKa hritlan lai hi chuan ka che nawi ve thei khawp mai. Nilenga naupang thu tlim khup mai hmaa han tawng hi chuan khuh hnawk loh pawh tumin insum eng ang mah ila, a loh theih loh. Khuh puah palh leh hnap dawk palh hlau reng rengin ka ip tluan chhuah zak chang ka tawng ta fo mai. Min en thap mai bawk si a....
Ngaihnawm khawp mai. Tunlai chu ka puak thuai thuai mai kei pawh.
ReplyDelete@Pu Caribou: Zirtirtu tan phei chuan khuhpuak hi a huatthlala ngawt ang. Naupang nuih duh rual hmaah a ni awm si a, an nui dar dar reng mai dawn a nih chu..hehe. Ka lawm e.
ReplyDelete@Sangpuiipa: Lo puak thuai thuai teh, a dam tep tawh tihna a nih chu..hehe. I rawn leng thin a, ka lawm e.
Hahaha, a buaithlak kher mai a!:)
ReplyDeleteTSA nge nge phuah chhuak ngaihnawm thei khawp mai.
ReplyDeleteI ziak puak tha hle mai.
ReplyDeleteHigh school kan kal lai khan kan exam laiin ka khuh puak ta tlat mai a, hrehawm tak a ni. Zah deuh zual bik lah kha an lo awm ve tumhrang bawk si a; ka tihthat ber loh phah.
Rin aiin i ziak hit tlat mai! Hetiang hi alawm thuziak thiam an tih thin.
ReplyDelete@mesjay: Buaithlak duh fú asin!
ReplyDelete@Ramenga: Nang nge nge, ka lawm hle mai.
@Pu Rpa: Kei pawh exam lai taka hritlan hi ka chîng roh va, a zawngchhangthlak lo khawp mai.
@dolerich: I mi fakna ka phu lo, mahse, ka lawm e. :-)
A va han ho mai mai, khuh puak chung chang ngaihnawm ti deuha ka han chhiar chhuah chu le :-)
ReplyDeleteHSLC kan exam laiin ka khuh chhuak lutuk ka insum nasa, loh theih loha ka han khuh zet kha chu a gram zawnga teh tham hial niin ka hria he he
Khuh puah hi chu tlang nelna hmunah hi chuan uan thuan tilah pawh a la lak theih a, chhas te bula romantic deuha nuih tum laia a lo puak tel hi chu aw....
A thupui ka en khan engtin tak ziak ang maw? ka ti a, khitiang thupui hmang a thudik tak vek si, khi ti zat i rawn chhawp chhuak thei khi chu, mi dangdai ve tak chu i ni e. A ngaihnawmin rilru a ti zangkhai e. (Y)
ReplyDelete@Triple: Exam lai hi zahthlak ber chu a lo ni e..hahaha.
ReplyDelete@Chhuaklinga: Khaih khaih khaih! I mi fakna ka phu lo ve, mahse, ka lawm e.
I thuziak chuan min va tihhlim tak.. :D Mahse a tawp a i thu rawn dah dan hian suangtuahna dangah min pen tir daih mai. Thuziak hi i thiam khawp mai. A ngaihnawm ka ti thin.
ReplyDeleteThu ziak tha dangdai tak a ni. A ruka kan buaipuite zing ami a ni reng a nia....
ReplyDeleteLo ri zel rawh.
@Noddy: A va lawmawm thin em ve le aw.. Uluk takin min chhiarsak tih a hriat a, ka lawm khawp mai.
ReplyDelete@K'u Krista: Ka lawm e. Buai chung chung pawhin i lo lut thin a, ka lawm lehzual.