Krismas lunglên

Krismas hi kan kum leh hun azirin kan hman dan a danglam chho zel a, chutichung pawh chuan kan naupan laia kan hman dan chu kan ngaih ber a la ni tho mai. Krismas kan nghahhlelh theih zia kha aw.. Eng vanga nghakhlel nge kan nih le? Eng nge nuam kan tihna chhan em em le?

Kum nga vel kan nih lai chuan thingtlang kilkhawr taka kan awm lai a ni a, kan hman dan pawh a mâwl thei ang ber a ni tawp mai. Lênkhawmna in tur bik liau liau chu biakin kawtah an sa a, a bang vel pawh hnahin an khuh vek a ni. Chutah chuan chhuahna tur kawngka pakhat an tikua a, chumi kuaa kan luh chuan krismas lenkhawmna in kan lut nghal a, kan kal tlang chuan biakin kan lut a ni nghal mai. Chu lenkhawmna tur bûk an sakah chuan kan nu leh pa, kan ni leh pi, kan u leh pute chu tui takin an zaikhawm tlak tlak mai ṭhin.

Krismas lemchan te kha kan uar thei raps. Zanah an zaikhawm a, keini chu a maksak thei ang berin kan inthuam a. Kan ṭhiante in remchang laiah hnathawh thawmhnaw te kan inbel a, buara te kan sin a, pheikhawk chhe tak tak kan bun a, kan inhnawih râng a, hmai te kan tuam vel a! Chutianga ṭhianzahova inthuam chungin an zaikhawm lai takin kan lut thut ṭhin! A nuam ve mai mai ṭhin asin aw.. Engtia chutia tih nachang lo hria nge kan nih chu ka hre lo. Zaikhawmte kan hrilhlawk hran lo va, kohhran hruaitute lam pawh kan hrilh chuang lo va, ṭhianzaho phurin kan barakhaih ve tawp! Tun laia kan hman dante nen chuan tehkhin chi pawh a ni nang a!

Hâlpuah leh hâlmawi engmah a awm lo. Baloon nei pha an awm chuan kan thlir dauh dauh ringawt. Ruaiṭheh hi a nuam ber mai. Sa hi duh duhin kan ei ve thei si lo va, kum khata kan sa ei zât pawh kutṭang thliaka chhiar tham lek a ni ang. Chu pawh, ranvulh talh châng leh pate'n sa an kah leh zauh châng a ni mai a, a bak han beiseina tur a awm lo. Chawhmeh hi chu kan insuah fo, sa insuah kher kher hi chu a har ṭalh! Chuvang chuan a nia, krismas hi ruaiṭheh hian a tihhlut em em ni.

Inkhâwm leh ruaiṭheh chu chu'ng hun laia kan krismas hman dan chu a ni ber âwm e. A.. Kan la naupang em a, kan hman dan kimchang ka hre tawh lo pawh a ni maithei asin! Biakin kawt hi field a ni nghal a. Kan ruaiṭheh chu changel hnah ngeiin field-ah kan kîl a, a chhungkaw të tëin kan kîl tlangpui a, ṭhianhote paw'n kan kîl tho bawk. Chutiang chuan field-ah sa kan hmeh huai huai mai a, a nuam duh hle. Sa kan mamawh chuan fatute'n an rawn bun hnawk a — Aw.. Kan van tlai thei tak! Zanah chuan inkhawm banah kan lengkhawm a, lenkhawmnaa lem va chan leh a ni mai. Nuam thei rura mawle.

Khata ka ṭhiante ho zawng zawng kha khawiah nge an awm tâk ang le? An la dam ang em aw..? Eng hna hna tak thawk tawh ang maw? A ṭhente phei chu nupui fanaute nen an ri laih laih tawh âwm si a. An ngaihtuah ve ṭhin chuan kei hi engtianga ka awm nge an rin ang le? Krismas lem kan chan laia kan hotupa leh a rawtchhuaktu kha la dam ta se, tunah tak hian eng nge a tih ang awww..? Lunglen loh a har asin!

Kum nga a liam a, kum sawm vel kan nih chuan kum nga hma lama kan krismas hman dan nena khaikhin theih pawh a ni lo, changêl hnahah ruai kan ṭheh tawh lo va, biakin kawtah thing hnahin bûk an sa tawh lo va, krismas lemchanin lengkhawmte kan barakhaih ngai tawh lo. Mahse, a hnua ngaihtuah lêt leha lungtileng tur thil tam tak erawh kan hnutchhiah tho si.

Kum nga chhunga thil tam tak a thlen avangin biakin kawtah field a awm tawh lo va, biakin kawta field awmna khua chu an rauhsan tawh. Nunhlui leh hmunhlui a chang tawh. Khawvel changkannain min hnuchhawntir a ni ber mai. Mahse, kan awmna apiangah krismas chu a hun ngaiah bawk a lo thleng leh si! Biakin kawtah lenkhawmna tur in chu an sa tho va, mahse, a bangah rangva an hmang tawh.

Phur takin masi thing chu hmeichhe lamin an phur a, mipa naupangin thing muh tur kan pu a, a upa lamin phun tur chi an lo pu bawk a. Mahni buai buaiin kan buai sup sup a. Zanah kan thing put chu lenkhawmna in tualah an mût a, chumi bial chuan kan ṭhukhawm a, tui takin krismas hla kan sa ṭhin. 'Kan' han tih lêmah 'an' a ni zawk ang chu. Keini chu a phawvuaka la hlim tawk lek chauh kan nia.

Krismas ruaiṭheh chu a nawm ngaiin a la nuam reng. Ṭhian tel lo chuan nuam erawh a awm chuang lo, naupan lai chuan! Ṭhiante nen ruaiṭheh turin kan intlar a, fatu lamin naupangte chu min han dawh hmasaktir ngei a. Vawi thum tal kan dawh nawn loh chuan a kim thei lo, krismas ruaiṭheh lei vawithum dawh nawn chu thil inhmeh takah kan ngai tlat. Kan ei peih lo emaw, tui kan ti em em lo a nih pawhin kan dawh hmasaka kan ei bâng kha chaw nawi dahna tura an siamah kan paih ang a, a thar kan dawh leh ang. Chutiang chuan vawithum dawh nawn kan tlâk hram hram ṭhin. A dawh nawn tam nih te kha kan intihtheihpui a! Kan rilru a thianghlim, kan hman dan pawh a tâwk tiu teu viau; sual a tel lo.

Zanah mi serṭawk kan rûk ṭhinte kha sualah pawh ka chhiar phal lo! A nuam lutuk! Inkhawm banah khawlaiah kan lêng dul dul ṭhin a, keini ṭhianzaho chu mi sawm vel lai kan inzui ṭhin a. Kawng chhak lama serṭawk awm chu kan vawmthla dawt a, a remchan dan azirin kan hawlhthla bawk a, kan chhar a, kan tlanchhe hul hul ṭhin. A neitute kawngka hawng thâwm ringawt paw'n veng lehlam min thlentir ṭhin nia. Kha'ng tlanchhiatte kha alawm nuam chu! Serṭawk pumkhat lek avangin kan inhuam thui ṭhin khawp.

Tlanchhiat laia a vanduai bik nih erawh a nuam em em lo. Kawngpui char ṭha takah tlanchhiat vung laiin kan han inchhuih tlu khut a, khup a van pilh duh tak. A belkâng mai lo, kekawr chhanah a thi ṭhawt zel a. Ṭhiante'n min ngaihsak zui lo mah se kan vui chuang reng reng lo. Kan dem hek lo, kan rilru a thianghlim a nia. A hrehawm ber zawk erawh chuan serṭawk neitu tlan peih deuh an awm ṭhin hi a ni. Tawlhtluk khup nat tawh mah nak alaiin min han umpha a, min hau, min bêng; ṭah a van chhuak duh thei tak e aw..

A châng leh aia upa deuhte kan zui a, khaw tawp lehlam lehlam kan kartawn zak zak ṭhin a, nuam kan ti em em tho. Biakina lenkhawm ai mahin khawlaia vah dâwl dâwl kha nuam kan ti zawk a, serṭawk rûk tih loh chu thil sual han tih em em dang kan nei lo; mi thil tisual lai kan hmu leh zeuh ṭhin tih mai loh chu. Thokêpte kan chhu puak vel mai mai a ni ber e.

Kum nga a liam a, kum sawmpanga kan lo ni ve ta hial a. Krismas-a thawmhnaw thar neih loh chu a nuam duh lo khawp. Hetiangah hian chhungkaw harsa leh rethei nih a hrehawm duh ṭhin ngei mai. Thawmhnaw thar kan nei thei lo va, YMA ang zâwnga thilpek, thawmhnaw kan dawn chuan thil thar nei kan ni mai. Chu'ng an thil min pek te lah chu han hâ ila, min sin emaw tih mai turte an ni hlawm a. Kan ha hluai mai ṭhin a, krismas thilpek a nih avang erawh chuan a hlu kher mai.

Ngaihzawng neih nachang kan hre ṭan tawh a, neih tur erawh kan hre lo. Ṭhiante zinga lo nei an awm chuan an chhas kan rim huai huaia a ni mai. In khatah kan inhnawh chêp vak zel. Lenkhawm pawh nuam kan ti ṭan a, a phur phurah kan ṭang tawh zawk a. Biakin kawt lenkhawmna hmunah chuan thing hi hmun engemawzahah an mût a, chumi kil chuan kan ṭhu bial laih a. Kutkawr kan bun a, lukhum dum lum khumin polar kawrlum nen, kekawr lum leh mawza lum, pheikhawk lum nen, a chungah shawl-in kan intuam lum bawk a. Lum takin kan zai ṭhin a, a nuam thei e..

A chang leh Mizo chhangban ngei kan kang khawm a. Chhang kan laia muthlu bik nih chu a zahthlak duh khawp, hmai an lo hnawih mang nuau a, lenkhawmna hmunah min han kalpui a. A zai uar uar leh kutbeng ring ringah kan la ṭang a — a van zahthlak duh ṭhin tak. Mahse, kan inhaw lo, krismas a ni tlat. Krismas thil a ni tlat a, a pawi reng reng lo. Mahnia engvaka kan lo ngaih loh kha ṭhiante nen chuan a lo fel thluam mai; kan chhang kante rëng kan ei hnem ṭhin em mai.

Ruaiṭheh hi 'sa vai' kan ti a, 'sa ka vai dawn' kan ti a, chu chu 'sa ka ei nghek dawn' tihna a ni. Sa vai tih hian a va han chiang tak em! Ei hnem a tum zia a va hril chiang em! Ruaiṭheh zawh tlaiah bûk kan sakah te kan tawm a, bailem kan chhuang leh a. A rûka kan vawksa thau lo khawl chu kan er a, kan kang a, kan ei ho ṭhin. Midang bûk saka êk te kha kan va chîng tak! Bûka awm laia bûk vawm chîngte erawh an ngeiawm thei rura.

Tlai ni tlâk dawnah khaw dai velah kan lêng a, zan lam programme te kan sawi ho va. Tlang thengthaw nuam taka phaitual hnim chungah hahdam takin kan mu er awr a, krismas tlai ni tla tur êng sen ruih chu kan thlir a. Hun a van liam chak duh tak em aw.. Zanah hâlpuah kan hâl a, kan tlaivar ngei ngei bawk a. Tlaivar tam nih te kha kan duh a, intihtheih nan tak kan la hmang zui a. Zan laiah tute emaw 'tawm' hi enthlâk tur kan zawng a, kan hmuh hlauh chuan nuam hi kan va ti thei tak! Krismas kha a lo va uiawm ṭhin tak em!

Kum nga a liam leh chuan ngaihzawng neih nachang kan hria mai ni lovin tlangval kan inti ve tâwk tawh a, kan krismas hman dan pawh a dang hret hret a. Hmeichhia kan melh ṭan a, an tel lo chuan krismas lenkhawm pawh a nuam tawh lo. Krismas zan ar kan a nuam em em tawh a, tlaivarpui tur lam kan ngaihtuah tawh bawk a. A hun lai mil zel chuan a nuam kan ti a, tun hnua han ngaihtuah lêt chuan a hma ang khan lung a tileng tawh lo riau! Chhungkua kan lo kim ta lo bawk nen.

Krismas rim a nam dêk dêk tawh hi chuan krismas hmanpui tur kan ngaihtuah ṭan nghal a, rilru hian a dap ruai mai. Kan duhzawng deuhte chu kan ṭhiante hnenah emaw, an ṭhiante hnenah emaw 'min lo biak rawh' kan han ti ngawt a. Chu chu kan hmeichhe bêm dan ṭha ber a ni. Chuta 'ani paw'n a ti' tih thu han hriat tawh chuan krismas chu nuamsingkhaw a ni tawh mai! Zu leh mipat hmeichhiatna nen kan hmang lo, mahse, krismas laia arkanpui tur kan neih tawh chuan kan hlim em em a ni ringawt.

Ka lung a lêng mang e. Krismas thla ni tla tur chu thlang lamah a sen phût tawh a, kei chu ka hnathawhna hmunah, computer hmaah ka ṭhu tung ût a. Ka ngaihtuahna chu kum eng emaw zat liam ta-ah a awm daih si. Ka hma lawkah computer mai ni lovin krismas pawh a awm tawh a, engtin nge ka hman ang le? Hmána kan hman anga krismas lemchan ang khan a hman theih tawh loh va, bûk saa krismas vawksa thau kanho kha tih leh rual a ni tawh lo. Ka ar kanpui ṭhiante nen kan inkawm tawh lo va, krismas hmanpui tur lampang an awm tawh hek lo. 'Min lo biak rawh' tih hun kha a liam tawh a, mahni kutah engkim a tla tawh. Mahni khuaah kan awm tawh lo va, mahni khuaa krismas hman hram erawh kan tum ngam ta ṭâwk a nih hi.

Ka lung a lêng — Ka lung a lêng — Ka lung a lêng mang e!

Share this

TS Khupchong