23 December 2016

Thilpek ropui Rudolph

December thla zan boruak chu a vawt vin tûk tawh a, chutih lai chuan Chicago-a mi retheite chênna hmuna chêng, Robert L. May chu a apartment tukverh atangin rilru hah leh hrehawm ti takin a dak chhuak a. A rilru a nâ a, a ngaihtuahna a vak thui hle.

A fanu kum 4 mi Barbara chu a malchungah a thu a, a tap fap fap reng a. A nupui Evelyn chu a hma lawkin cancer natna avangin a thi a, chu chu an fanu neih chhun Barbara chuan a hrethiam thei lo. Ina lo haw leh mai turah a ngai a, a pa hnenah a nu lo haw loh chhan a zawt reng a. Chu chuan May  mittui a titla a ni. A fanu zawhna chuan a tilungngai a, thil tam tak a ngaihtuahin vanduai bika inhriain a thin pawh a rim hial a ni.

May te chhungkua hi New York-a cheng an ni a, a naupan lai chuan naupang pisil leh tê tak, taksa inthazo lo tak a ni a, hemi a nih avang hian infiamna pawh a ti thei lo va, naupang dangte hmuhsit leh tihduhdah pawh a tawk nasa hle. Kum 1929-a America rama economy tlakchhiat vak tum, Great Depression-ah khan May nu leh pate hausakna chu a tlachhia a, college a zir chhuah hnuah kum 1930 khan Chicago a pan a. A hmeichhe hmangaih tak Evelyn chu nupuiah nei a, Montgomery Ward-ah hlawh tlemte neiin ziaktu hna a thawk zui bawk.

Pathian malsawmna dawngin fanu an nei a, chumi hnu lawkah a nupui Evelyn chu cancer natnain a tlakbuak leh a, an hlimna hun a tawi deuh a ni. Evelyn-i cancer enkawl nan an sum khawl sa zawng zawng an hmang zo va, Chicago-a apartment pakhatah rethei takin khawvel an hmang a, kum 1938 Krismas hma lawk khan Evelyn chu a thi ta nghe nghe.

A nupui thi chu an pafain an tuar hle. May chuan a fanu thinlungah beiseina êng tuhsak a tum tlat a, tihlawm pawh a tum a, nimahsela, Krismas thilpek tur em pawh a leisak thei si lo.  Eng emaw tak tihsak a duh si a. Nasa takin a inngaihtuah a, a tawpah chuan thawnthu ziaha pek mai a tum ta a. May  ngaihtuahnaah chuan ramsa character hmanga thawnthu ziah a awm a, eng ramsa nge a hman ang, engtin nge a thawnthu a  kaltir ang tih erawh a ngaihtuah thiam mai lo.

Nasa taka a inngaihtuah hnuah May chuan a fanu ramsa ngainat em em sazuk character hmangin, ama chanchin angin thawnthu chu a din  chho ta a. Amah anga tê leh inthazo lo, sawngnawi leh pisil tak angin a din a, chu ramsa hmingah Rudolp a sa a, hnar lian tak mai a neihtir nghe nghe. A thawnthu ziah chu Krismas ni-a a fanu pek turin a zo fel ta.

Nimahsela, a thawnthu a la tawp mai lo.

Montgomery Ward-a general manager hnenah a lehkhabu chu print turin a keng a, ani'n a lo ngen angin copyright pawh pawisa tlemtein a hralh zui a. Wards chuan 'Rudolph, theRed-Nosed Reindeer' tih hming vuahin a buin an siam a, an dawra Krismas Putar lem rawn tlawhtute chu an lo pe zel a. Chuta tang chuan mite ngainat a hlawh chho ta a.

Kum 1946 khan Wards chuan Rudolp lehkhabu chu chu an print leh a, copy maktaduai 6 chuang teh meuh mai an hralh a. Chuti fakauva a hlawhtlin avangin, chumi kumah vek chuan publisher lian tak takte chuan lehkhabu version thara chhut turin Wards hnenah phalna (copyrights) lei an dil nasa mai a.

Nimahsela, thil mak leh thleng zen zen lo tak mai a lo thleng! Wards CEO thinlungah mi retheite hmangaihtu Pathian chuan hna a thawk a ni teh chék ang chu, Robert May hnenah chu lehkhabu hralh tla leh hlawhtling tak chu copyright an pe let leh ta vek mai a nih chu. Khawvel pumah lehkhabu hralh tla ber pawl a ni zui a. Robert May pawh chuan vanneihna leh hlawhtlinna chang chho zelin company thenkhat nen pawh an thawk dun a ni.

Kum 1941 khan Ward-a hnathawktu pakhat Virginia nen innei lehin ani nen hian fa 5 lai an nei a; an chhungkaw khawsak pawhin hma a sawn zel a, a fanu tawrhna avanga hun harsa tak tawka thawnthu a phuah hnuah chhungkaw hausa tak an lo ni ta a ni.

Nimahsela, a thawnthu chu a la tawp mai lo.

May-a nupuia unaupa JohnnyMarks chuan Rudolp thawnthu atangin hla a phuah a, chu chu zaithiam GeneAutry-a'n record-in kum 1949 khan 'Rudolph, the Red-Nosed Reindeer'tiin an tlangzarh a. A mak a makin a hlawhtling a, kum 1949 Krismas kar tluanin Billboard pop singles chart-ah 1-na a hauh tluan zak! Hemi kum hian copy maktaduai 2.5 hralhin, a vaia hralh zat hi maktaduai 25 lai a tling a, kum 1980 hma zawng khan khawvela hla record hralh hnem ber dawt a ni reng a ni.

Hlaa an siam hma kum 1948 khan Rudolp chu cartoon film anga siamin Max Fleischer chuan a produce a, ennawm chhuahna inah entir thin a ni. Kum 1950 atang khan DC Comics chuan comic bu angin kum tin an tichhuak a, kum 1962 thlengin bu 13 zet an tichhuak hman. Edition hrang hrang an tichhuak zui zel a ni.


An pafa tawrhna phenah, a fanu a hmangaihna thinlung chuan Robert May chu thawnthu a pe a, chu thawnthu chuan malsawmna tam takin a vur let awn  awn a, mi rethei tak, mi rethei chênna hmun cheng kha mi hlawhtling leh hausa a lo ni ta. Krismas-ah i fate tan eng nge i tihsak dawn? Chu chuan eng thil tha nge a thlen dawn le?

'Rudolph' lehkhabu kawm
'Rudolph' lehkhabu kawm, a ziaktu Robert L. May leh a fanu Barbara
Robert L. May (1905-1976)

Gene Audry-a'n 'Rudolph The Red-Nose Reindeer' hla a sak chu...


Share this

2 Responses to "Thilpek ropui Rudolph"

Eng nge i ngaihdân?