Ka hmangaih ka fapa tân

Ka fapa, ka va han ngai ṭhin tak che em!

I lo pian ni-a ka lawm zia kha! I û-te hmeichhia vek an nih avangin fapa nei tawh lo tur anga inngaiin a rûk tak chuan hrehawm ka tiin a kalh a kim lo ka ti hle ṭhin a; mahse, beidawn tawh hnu lamah malsawmnaah pawh a sawmna tak tak ni turin fapa ka hring ta che a, lâwm tak leh lungawi takin ka ṭhiante hnenah 'pa ka ni ve ta' ka ti hial asin. Khata ka lungawina min petu chu ka ṭhiante ni lovin nangmah liau liau i ni a, kha ka lungawina kha tunah a awm tawh lo! Ka ṭhiante bulah ṭap chungin i chanchin ka sawi mêk asin!

Ka hnathawhna avangin hmun dang dangah awmsanin i bulah ka awm reng thei lo va, khawi hmunah pawh awm ila, ka theihnghilh ngai lo che a. Phone-a kan inbiak changa 'Âpa.. I lo haw hunah chuan maw..' ti-a duhthu mi sàm khum ṭhin lai kha i la hria em? Chutianga duhthu mi sàm khum leh theih nan tunah hian duhthu ka sàm ve tawh asin. Chhuang takin ka thawhpuite hnenah i chanchin ka sawi ṭhin a, i thlalakte chu hmuhtirin duh duhin ka kâwk kual zat zat ṭhin che a nih kha. Khata ka lungawina min petu chu ka thawhpuite ni lovin nangmah liau liau i ni a, kha ka lungawina kha tunah a awm tawh lo! Ka thawhpuite hmuhah ṭap chungin i thlalak i thlalak ka lek mêk asin!

Hmun danga awma ka lo haw chângte khan khawvel hi a va nuam ngai em tiraw? I theihtawpin min lâwm a, ka thil hawn che la-a lungawi tih hriat tak maia 'Âpa, ka lâwm e aw..' tiin lawmthu min hrilh ṭhin kha! Ka bengah hian a ri a la châm reng a, i aw mawi leh pawisawilo tak mai kha hriat nawn leh ka va châk em! I lungawina ka siam avangin ka lungawi hliah hliau a, lâwm avangin ka mittui a parawl ṭeuh va, ka hmangaihna che hi a pung deuh deuh ṭhin. Khata ka lungawina min petu kha thil dang ni lovin nangmah liau liau i ni a, kha ka lungawina kha tunah a awm tawh lo! Tunah ṭap chungin ka lo haw a, hmana ka rawn hawn ṭhin che ang kha ka rawn hawn leh che asin!

I piancham a lo thlenin i pa hi ka nui ṭhin asin! I nu leh i unaute nena hlim taka kan nuih ṭhin kha — i la theihnghilh bik lovang tiraw? I duh ang ngeiin sahuan-ah kan lêng a, home te tlawh kualin ṭanpuina kan pêk ṭhin kha.. Zanah i ṭhiante i sâwm a, eiturte i sem den den ṭhin kha. I hlim ni-ah i ṭhiante i theihnghilh lo va, i hlimna khan i ṭhiante hlimna a siam ṭhin a, cake i zaisak ṭhin kha! Chutiang chuan hlim takin i duhdan ang ngeiin i piancham kan hmang liam ṭhin a, i pa hi ka lungawi hliah hliah ṭhin asin. Khata ka lungawina min petu kha sahuana nungcha mawi tak takte kha ni lovin nangmah liau liau i ni a, kha ka lungawina kha tunah a awm tawh lo! Tunah i piancham a lo thleng a, ṭap chungin hmana i cake zaina chemte ngeiin i piancham cake ka zai mêk asin!

Lal piancham a lo thlen changa i hlim ṭhin zia kha! Kan biak pawh chu i hlimna chuan a tihlungawi hial ka ring. Mi zui det det a, ka kutah manin i baloon mawi tak tak hmuhte mi kawhhmuh ṭhin kha. Ralkhata chawngzawng leh sava dang inchhaih zawr zawr te i hmu a, i râk chèl chûl ṭhin kha. Tichuan, hlim takin biakinah mi zui lut a; naupang dangte chu an nute leh an ṭhiante bula an ṭhut tlat laiin nang chu kei, i pa bulah i ṭhut tlat ṭhin kha. Inkhawm laiin i muthlu a, ka malchungah i muhil bawrh bawrh a, i hmel ka en vawng vawng a, hmangaihnaa tihkhah-liamin ka awm ṭhin a nih kha. Khata ka lungawina min petu kha biakin thusawitu ni lovin nangmah liau liau i ni a, kha ka lungawina kha tunah a awm tawh lo! Tunah Lal piancham a lo ni a, mittui tla chungin hmana kan ṭhutdun ṭhinnaah khan mal takin ka ṭhu mêk asin!

Ka fapa, min ngaina ve tiraw? Ka ngaina thlawt che a, keimah zawng zawng hi nangmahah a awmin ka hre ṭhin. I awm lohna a ruak a, i awmnaah kan khat a, i rikna apiangah hlimna a awm ṭhin. I nui ri hre lo chuan khawi hmun pawh hi hmun khawhar a chang a, i ṭap ri tal hriat tur ka nei tawh lo hi rethei ka va inti tak em! Hmana i bula awm apiang i tihhlim ang khan min han tihlim leh ta che! I awmna hmun hi hmun khawhar an chang zo ta! I bula hlima lawm ṭhin kha i thlânah khawhar leh lungchhe takin ka ṭap mêk asin. Min han hnêm la, vawi khat tal min han nuih leh ta che. I aw mawi duhawm tak khan 'Âpa..' mi han ti leh la, i pa hi lawmin ka khat leh dawn asin!

Min kalsana min liamsan hi i duhdan a ni bik lo tiraw? Min ngaina ṭhin em a, min kalsan chu i hreh ve-in ka ring a, ṭap chunga i ṭahhla ka chham lai mêk hi i awmna hmun aṭangin hlim takin min thlir bik ang maw..! Vawi khat chu 'Âpa.. Ka ngai lutuk che' han ti leh teh. Vawi khat tal chu i piancham min han hmanpui ve la, vawi khat tal chu Lal piancham i hmangho leh ang u hmiang! Vawi khat tal chu ka kut han vuan leh la, vawi khat chauh tal chu ka malchungah rawn muthlu leh hrâm ta che....ka fapa..

Ka fapa, vawi khat chauh tal chu 'Âpa..' mi han ti leh ta che..

Ka hmangaih che avangin..

Ka hmangaih che avangin ka nun chân lo mah ila,

Ka hmangaih che avangin chân ka huam asin.

Ka hmangaih che avangin i tan thil tih theih nei lo mah ila,

Ka hmangaih che avangin tih theih loh pawh tih ka huam asin.

Ka hmangaih che avangin tlángrèl ni lo mah ila,

Ka hmangaih che avangin hmingchhiat ka huam asin.

Ka hmangaih che avangin ka neih hloh vek dawn pawh ni ila,

Ka hmangaih che avangin retheih ka huam asin.

Ka hmangaih che avangin chân dawn che ila,

Ka hmangaih tawp lovang che.

Ka tar ve ta em ni?

Ka tar ve ta em ni?
Ka sam a ṭuak a,
Ka khua a har a,
Ka tha a ṭhum zo ta..

Ka tar ve ta em ni?
Naupan lai ka ngai a,
Nunhlui ka thlir a,
Beisei a tam tawh si lo..

Ka tar ve ta em ni?
Khawvel changkanna hi min tibuaitu mai a ni tawh a,
Hnuchhawn rama kir leh ka châk a,
Nunhlui leh kumhluite’n min hîp vawng vawng..

Ka tar ve ta em ni?

Thufing lote

Tun ṭum chu ho deuhvin blog update mai mai teh ang!

• Bawngin ki a nei, a liak pha lo.
• Pian chu pun lehzualna, thih chu tlem lehzualna.
• Ruahsur ni reng rengin khua a chhe duh bik.
• Fapa a chu nu tan phurrit, fapa fing pawh phurrit pangngai tho, an intiat chuan.
• Chini chu thimah pawh a thlum tho.
• Tuboh leh mawng chu a lian ṭha ṭha chhut a na.
• Buara amahin a ding thei lo.
• Kawng kawia intawh chu inhmuh thutna.
• Vawk lian apiang ser a hlawk.
• Arbawm hal chu a alh duh.
• Arpa a ke pakhat chauhva a din chuan a ke leh lam a ṭâwm a ni.
• Riah i duh loh chuan chaw fun suh.
• Ek hi a kawi emaw, a ngil emaw a uih loh phah chuang lo.
• Barel mawng nei lovah tui a khatin a tling thei lo.
• A kaw lai chu a pawp nge nge.
• Thui zawk mah se short cut a nih chuan kal hram hram a ṭha.
• Ruah a sur chuan thli a thaw duh riau.
• Ruahsur laia nihliap khum hian ruah a sur reng tho.
• Lung të pawh lungpuiin a kamki loh chuan se bo hnua se kawng khar ang a ni.
• Puitling aiin naupang siam leh an awl zawk.
• Thil chu a tam poh leh a rit.
• Chaw ei ṭeuh chu puarna.
• Chaw ngheia nawrh chu rilṭâmna.
• Lung të pawh lungpuiin a kamki loh chuan a lum mai ṭhin.
• Arpuiin mi a chuk thei, tûr a nei lo.
• Chêr i duh chuan thauna damdawi eisual rawh.
• Hlim i duh chuan nihliap khum rawh.
• Kawng chhakah ê la, kawng thlangah zung rawh; a chhuah loh chuan a ngai chuang lo.

Blog-a 'read more' dah dan

Blog-a home-a post pumpui lang pup ṭhin hi chuan hmun a heh mai bakah blog (home) a tirit mai mai a; chumi ai chuan read more a awma a thu bul lam tlem lang hi a awlsam mai a. Chutianga tih dan chu chi hnih a awm a. A chi hnihna leh a awlsam zawk chu ka rawn sawi tum a ni; awlsam lutuk!

Template siam sa download mai theih ṭhenkhatah chuan read more a awm sa mai a. Chutiang awm sa hmang tan chuan hei hi chu a ngai lem lo. I post tur i type hnuah read more awmna chin tura i duhnaah khan, jump break kha click keuh la, a zo der! Jump break chu bold leh italic awmna tlar pheiah a awm kha. Han ti ve chhin teh!

Mahse, post apiangin chu chu dah ziah a ngai thung. HTML aṭanga edit-in post apianga dah kher ngai lovin a tih theih a. Chu chu hetah hian a tihdan kimchang a awm e.

Wordpress hmang tan chuan a chung tlar pheia 'more' tih awm kha click leh keuh mai tur a ni. Chutiang lo pawhin Alt+Shift+T hmeh mai khan a zo der. Tin, post tawh hnu edit pawhin a theih vek a ni. En chhin nan i post tawh hnu pawh kha edit mai la, a awlsam lutuk.

Ka Comedian Search zinkawng

Fiamthu hi ka duh ve pangngai a. Chutih rual chuan fiamthu thawh huau huau chi ka ni hauh lo thung. Fiamthu duh ṭhenkhat chuan an awmna apiangah fiamthu an thawh huau huau mai a, an bula awm pawh a nuamin ngainat an hlawh duh hle. Mahse, hei hian mipuite thinlungah — mipui hmaa fiamthu thawh ṭhinte chu khawi hmunah pawh fiamthu thawh tura ngaihna a awmtir a, a ṭha ber lem lovin ka hria.

Engti tiha Comedian Search-a lo tel nge ka nih le? Tun hnua ka ngaihtuah hian an tawktarh kha ka tel chhan ber niin ka hre ta. Ka tum ber hmu lovin a hlawhtling ber ni lo mah ila, kha kha ka tun hun atana bul inṭanna a lo ni ta reng mai.

Comedian Search kha vawi li an nei tawh a, a hmasa ber chu kum 2008 kha a ni a. Ramhlun North-a ka awm lai a ni a, chutih lai chuan keimaha khawsain sikul ka kal a. Ramhlun Venglai-a Public Higher Secondary School-ah ka lut ṭhin a; chutih lai chuan morning shift a la ni a. Zingkarah class kalin chhunah ka inhlawh ṭhin. Chhuna inhlawh ka duh avangin haw hma ka dil ṭhin a, kan zirtirtute pawhin ka dinhmun an hriatchian avangin min khawngaih a, harsatna engmah min siam ngai lo. 

Chutianga harsaa retheiin awm mah ila, pawisa thawn ngaiin vawikhatmah ka la awm lo va, Aizawl ka awm tirh ata tun thleng hian pawisa min la thawn lo reng a ni. Min thawn an tum pawhin ka duh ngai lo. Ka phone man te, ka top up man te, ka computer man te, ka school leh college kalna leh in luah man zawng zawng chu keimahin ka thawkchhuak vek a ni. (Hei hi chapo vanga tarlang ka ni lo va, ka tarlan kher nachhan chu in hriatthiam mai ka ring)

Chutianga ka khawsak lai chuan Comedian Search buatsaih a nih tur thu ka hre ta a. Mi pangngai tan pawha thil harsa em em vak awm lova ka hriat avang leh, lo hlawhtlin tâk hlauh chuan an tawktarh a ṭha em mai tiin form ka lachhuak a, ka submit ve ta rãwih a. Mahse, mi bîkte tan a ni tih ka hre chiang khawp mai! Ka mi bîk lo tih pawh ka hrechiang narawh e!

Chutih lai chuan ka chhungkaw khawsak a harsat em avangin ka pa chu Sihphir-ah mi huan enkawlin a awm a. Ka nu leh ka nau hmeichhia chauh chu kan khuaah an awm a ni. Comedian Search form ka submit hnu chuan kan khaw lamah thil ṭul tih tur a awm avangin ka haw leh ta a. Ka haw hlânin ka in luahah ka pa a rawn awm thla ve bawk a.

Kan khuaa ka haw hnu hian Comedian Search lampang pawh ka ngaihtuah chhunzawm tawh lem lo va, tel pawh ka tum tawh em em hlei lem lo va! Mahse, zan khat chu — Pathianni zan a ni a. Ka inkhawm a, ka inkhawm laiin kan makpa chuan biakina ka awm lai mi rawn ko chhuak a. Aizawla ka pa awm chu thi lek leka a nat thu min hrilh ta a.

Rilru a buai duh ngei mai! Chu’ng lai chuan phone ka la nei lo va, landline hi mi ta kan hmang a, a âwm tawk pawisa kan pe mai zel a. Ka haw veleh Aizawla ka awmna ṭhenawmte, ka phone hmansak ṭhinte chu ka phone nghal vat a, anni chuan ka pa damloh chungchang te, veng chhung welfare-te’n an buaipui thu leh damdawiina an kalpui thute min hrilh a. A rang thei ang bera chhuk tura min duh thu pawh min hrilh bawk a.

Tichuan, a tuka chhukna tur motor ka ngaihtuah nghal vat vat a. Vanneihthlak takin motor remchang a lo awm hlauh va, a tukah chuan ka chhukthla nghal vang vang a. Kalkawngah te chuan a chhe thei ang berin dâwnin ngaihtuahna a kalthui duh khawp mai.

Tluang takin ka thleng a. Inchhung ka lut chu khuma ka pa mu chu ka va hmu ta a. Kan ṭhenawmnuin damdawi a lo pe a, an lo buaipui char char hi a lo ni a. Ka pa nen hian kan inbiak tam loh hrim hrim avangin ka thleng pawh chu sawi tur a vâng duh khawp mai! A bulah ka ṭhu a, amah a harh tawh tho bawk a, ka ṭhu hi a ni deuh tawp!

A hnuah a chanchin chu min hrilh ta a. Pathianni tlaiah zu an lo in a, an zu in chu zu chhia a lo ni âwm e. In a thlen veleh a pum nâ chu a buai nghal a. Biak theih lohvin a awm zui a, a mar an hmu thei mang mang lo va. An mangang chuan damdawiinah hruai a, taxi-a an chuan lai te chuan a engmah hre lo hi a zai veng veng a ni awm e! A hnuah chu chu fiamthu nan tak an hmang nghe nghe a.

Casualty-ah chuan damdawiin an lo jection a, admit lovin an lo hruaikir leh hi a lo ni a. Vengchhung mipuite lakah a inthlahrunawmin zah a na duh khawp mai. Ka pa pawh chu a ṭha chho ve zel a. Zu ka huatna erawh a lo zual zel thung a. Ka pa hian ka hmuh laiin zu a in ngam ta lo.

Thawhṭanni-ah ka chhuk kha a ni a. Nilaini tlaiah chuan kan ṭhenawmte chuan phone ka dawn thu min hrilh a. Ka va chhàn chuan Comedian Search buatsaihtute lam aṭangin a lo ni a. Ka tih hun tur leh thil ṭul dang min hrilh a. Comedian Search-ah ka tel dawn tih ka hrechhuak ta thut!

Inbuatsaihna hun a chêp ta khawp mai. Tih tâk vekah chuan tel ve ngei ka duh bawk si a. Tichuan, inbuatsaihna em em pawh nei lovin ka va tel ta a. Vanneihthlak takin ka tling chho ve zel bawk a! Chuta ka tel chu kawng tam takah ka inchhir a, kawng tam takah ka lawm bawk a, ka tana malsawmna a nih laiin hrehawm tihna tam tak ka nei ve ṭhin.

Keimah kha ka bawrchhawr (tute emaw ṭawngkam takah) em em a. Taksa hahdam si lo, rilru hahdam bawk si lo; tun hnua a buatsaihtute zinga pakhat chuan ka tel tirh khan mi ang zãn lo emaw min tih thu a sawi nghe nghe. Thawmhnaw nei ṭha hek lo, secondhand t-shirt, Israel Point-a cheng 50-a an zawrh ṭhin saw ka lei a. Pheikhawk bun tur nei hek lo, chappal nena mipui hmaa din kha a ni thei bawk si lo, mi pheikhawk te kha ka bunsak mai mai a. Ka tlingtla ve zel a.

He ka Comedian Search tela tifuh ka intih em em pakhat chu — mi ka hnial kha a ni! Judge-te hnial kha ka hrât bik vang a ni reng reng lo! Zan khat chu, Rangvamual aṭanga lo tel nu pakhat (a hming ka hre mai ta lo) kha a perform a, ka inlan zan a nih loh avangin in aṭangin ka lo en a. Ani ṭawng duh ta deuh kha judge-te nen an inhnial an inhnial ta mai a! Lawm a hlawh em em lawi a!

Chuta ṭang chuan ngaihdan thar ka nei ta a. Fiamthu lamah eng teh ual ka ni si lo va, judge-te hi hnial ve zat zat ila a ṭha ang, ka ti rilru ta a. A tuk zanah ka’n perform a, judge-te hun a lo thlen chuan ka’n hnial tak tak maia le! Hahaha.. Judge-te nen kan inhnial lai kha vawi khat mah ka la en miah lo. Ka thisen hian a ngam thlâwt lo a ni ber.

Chumi tuk aṭangin hnialhrât ka lo ni ta a. Rangvamual nu lah kha a tla zui mai bawk si. Vanneihthlak takin kei la tling hlauh va, ka inlan apiangin kan inhnial kan inhnial ta mai a! A nuam ka ti phian bawk si a. Khami avangin mi ṭhenkhatte’n zakthei lo deuh turah min lo ngai a, mi ngawichawi leh zakzum deuh ka ni reng si. Fiamthu lama mi bîk ni si lo chu inhnial avang ringawta tlin reng theih ni suh, a tawp a tawpah chuan top 10 ka inhlângkai zo ta lo a ni.

A tawi zawngin sawi tawh mai ila. Mizoram-a Comedian Search an buatsaih vawi khatnaa tel ka ni bawk a, mipuite’n Comedian-te dawnsawn dan an lo la thiam tawk lo bawk a. Khawlai chhuahvah velah harsatna ka tawk zeuh zeuh va. Chu’ngte erawh chu, Comedian Search ka tel avanga malsawmna ka dawn nasat avangin sawi thamah pawh ka ruat lo.

Tunah chuan vawi li an buatsaih ta a. Mipuite pawh kan fingin kan changkang telh telh a, Comedian-te en dan pawh kan thiam ta. A dawnsawn dan leh tihphur dan te, a ṭawiawm dan te kan thiam tawh a, a lawmawm hle a. Mizorama fiamthuin nasa taka hma a sawn phah avangin Comedian Search buatsaihtute hi an fakawm ka ti khawp mai.

Tun hnu hian ka ngaihtuah a. Comedian Search kha kawng engkimah ka bulṭanna a lo ni tih ka hrechhuak ta a. Ka tel theih chhan pawh ka pa damloh vang a ni a, kan vanduaina phênah malsawmna ka chang a lo ni reng zawk a.Comedian Search-a tel turin Pathian-in rem min lo ruatsak thlap zawk hi a lo ni a. Chuvangin harsatna leh mangan vanduaina ka tawh chang hian, ka tana ṭha zawk tura Pathian remruat a ni tih ka hriatchian tawh em avangin ka vui ngai ta lo.

Tu mawh nge?

Aizawl tlangval Sangtea chu a bialnu nena inhmuh tumin kein a chhuak a. Kawngpuia a kal mêk lai chuan a message tone a lo ri ral ral a. A en vat a. A bialnu Mami message a lo ni a. A hmanhmawh deuh tawh avângin kal pahin a bialnu message chu reply tumin a type malh malh a. Chutih lai tak chuan motor horn a ri tuarh a.

A khawvêl chu thimin a rawn hliah ta a. Tichuan, a mobile phone avângin a nunna a chân a, a bialnu pawhin a hmangaih ber a chân phah ta bawk. Sangtea vui ni chuan a chhûngkhat hnaivai leh a ṭhian ṭhate bâkah Mami leh a ṭhiannu an tel a, a bâk chu a vuitu a ni deuh mai.

Thlân kotlângah chuan Pastor chuan a vuina thu a han chham a. Chutih lai chuan Mami ringtone a lo ri leh ta ral ral mai le! Chu veleh mi dang zawng chuan an rawn en thup a, Mami tân chuan pick up chu sawi loh, men ngaihna rêng a awm lo. Zah avânga mittui tla chungin a haw ta hnâ hnâ a.

A tûkah chuan Mami chuan phone call a dawng leh a. A han pick up chuan a hnathawhna company-a an hotupa ber a lo ni a. A thu rawn thlen chu, “Nimin khân staff emergency meeting kan ko thut a, nang chiah i lo lang lo. Chumi avâng chuan hnathawk ṭha lova puhin bân i ni. Naktûk thleng i hlawh lâk tur awm zawng zawng lâk theihna hun i nei,” tih a ni.

Mami tân chuan a pawi mai ni lovin a zahthlâk a ni. Engtin nge hnathawh nei lovin a thil tum a puitlin theih tâk ang? A nu damlo enkawlna tur engtin nge a thawhchhuah theih ang? Thinrim zetin a neih chhun chhuna a lei, a phone a paih tau ṭhak a, a darh chuaih a, siamṭhat theih a nih a rinawm loh. Thinrim avangin a mittui a sur zung zung a. Hna a neih tâk loh avângin mi chhuatnâwt te, nauawm leh inchhûng tifaiin a inhlawh ṭhîn a. A phone a tihchhiat avângin thingtlang lama a chhûngte nena an inbiak lohna pawh thla hnih lai a ni tawh.

Chutiang chuan harsa takin a khawsa ve nãw nãw a. Pawisa khâwl chu sawi loh, a hlawhchhuah chhun chhun chu inluah man leh ei leh in atan a hmang zo zêl a. Khawvêl pumpui economic-in namén lova tlâkchhiat lam a pan avângin hna dang hmuh chu sawi loh, a thawk sa te paw’n an thiam lohna ni miah lovin an hna an chân zêl si a. A beidawng lutuk chuan a inhlawhna ang angte chu khâwlin an khaw lama a thlâkhlelh êm êm, a nu leh pate bula haw turin a inbuatsaih ta a. A in luah man pawh pe ta lo chuan ticket a lei sawk sawk a. A rûkin a haw ta daih a.

Tluang takin an in a thleng a. A nu ngaih êm êm hmuh tumin a hawi vêl ruai a, hmuh tur a awm si lo. A pa hnênah a nu awmna a zâwt a, a pa chuan heti hian a lo chhâng a: “Bawihi, i nu chu thla hmasa khân a boral daih tawh alawm! Kan phone tlang thei lo che a, lehkha kan rawn thawn i hmu nange?” Beidawng zet chhuatah a thu hnawk a. Ni eng emaw zât chu engmah a eiin a in thei lo va, a mu thei hek lo.

Nikhat chu pâwna radio ngaithlaa a ṭhut mai mai lai chuan an in lam pana Police pathum lo inzui phei hlawk hlawk chu a hmu a. A bul an rawn thlen chuan engmah a sawi hmain Police pakhat chuan a handcuff phawrhin, “Aizawl-a i in luah man pe lova i tlânbo avângin dân anga man i ni e,” a ti a. Kutkawl chu a buntîr nghâl a. Mami chuan a chunga thil thleng chu mak a ti duh ta lo, a chhûngte zâwk chuan a ni mak ti ni.

Tichuan, kum chanve dâwn lai liam tawha a bialpa hmangaih êm êm, Sangtea hnêna, “Hmanhmawh rawh,” tih thutawi a thawn avângin Jail rûn thim bêl turin phûr lo zetin Police pathumte chu a zui ta hnak hnak a..

Ka lo ṭawngṭaipui che asin..

Ṭumkhat chu fellowship-naah tlangval hmel fai ngo ving veng, khi sáng, amah sâng si lo, thiamna aiin rinnaah a sâng zâwk tih hriat tak mai hian thu a sawi a.

“I inṭawngṭaipui tawn ṭhîn ang u. Kan ṭhiante, kan chhûngte, kan ṭhenawmte leh midangte i ṭawngṭaipui ang u. A lawmawm duh êm mai. Han ṭawngṭaipui tak tak lo mah ila, ‘Ka lo ṭawngṭaipui ang che,’ tih ringawt pawh a dawngtu tân a thlamuanthlâk a, ‘Ka lo ṭawngṭaipui che asin,’ tih ṭawngkamte hi a hlu a nia,” a ti a.

Ka pawm khawp aniang, chuta ṭang chuan ka ṭawngṭai hun chhûng hi nidang aiin a lo rei ta a. Ṭawngṭaipui miah lova ‘Ka lo ṭawngṭaipui ang che,’ tih ka chîn ṭhinte chu ka bànsan hmak ta zâwk a. Kan ṭawngṭaipui tih kha hre lo mah se, ṭawngṭaina hi chuan a rûkin hna a thawk kheuh kheuh ṭhînin ka ring tlat a ni. Hmasâwnna an neih hauh loh erawh chuan bei a dawng duh deuh.

Ṭawngkam thuhlaah chuan, ‘Ka ṭawngṭaipui ang che,’ ti-a reh zui ta hmak te hian min ṭawngṭaipui tak tak lo tlângpui a, min ṭawngṭaipui intiama min ṭawngṭaipui tak takte chuan, ‘Ka lo ṭawngṭaipui che asin,’ an ti tlângpui. Chuvangin, ‘Ka lo ṭawngṭaipui ang che,’ tih aiin, ‘Ka lo ṭawngṭaipui che asin,’ tih hi hriat a nuamin a thlamuanthlâk zâwk em em a ni.

Min haw deuhtu an awm chuan, “Mi huat lai ber pawhin i tân ka ṭawngṭai zêl ang,” han ti ila, min huat nachhan tur an hre tawh lo rëng rëng. Kan mi huat deuhte’n chutiangin min ti se, a chiang mai. Hetah hian, ‘I hmêlmate hmangaih rawh,’ tih thu kha a inzep tãt a. Hei hi kan Mizo upate’n, ‘Ṭawngkam ṭhain sial a man,’ an lo tih kha a ni. Chutih rualin dâwt hmanga sial man tum erawh a fuh lo ngawtin a rinawm, kel pawh zu man pha suh.

I ṭawngṭai tam ang u. Bible hi chhiar reng a theih loh a ni thei, mahse, ṭawngṭai hi chu khawiah pawh, engtik lai pawhin a tih theih reng a ni. Eng anga hna sâng thawk paw’n eng anga hna hniam thawk pawh ni se, a ṭawngṭai lai a tihbuai ka ring lo. Ṭawngṭainaah hi chuan a tu-a pawh kan inhrethiam tlâng vek a ni. Chu chuan rilṭâm tawh lama darkar khat vel chham duah ang chi kha a huam lutuk turah ngai lo ta ila. Ṭawngṭai hi tlang taka Pathian kan biakna (fakna ni lovin) a ni. Ani chuan hmêl inlanin âw te chhuah nghâl mah suh se, thil tih hmangin min chhâng ṭhîn. Ṭawngṭaina hun kan inpe tlêm em em a, ṭawngṭai ngai lo pawh kan awm hial maithei. Ṭawngṭaina hun nei lo khawpin thil dang i inchîmbuaitîr lovang u. Pathian kan biak tam chuan kan innêl ang a, Ani’n min hria ang a, kan inpawh ang a, kan inkâwmngeih em em dâwn a lo ni; chu chu thian inbe ngai lo aia inbe ngunte-ah a chiang.

“Mi huat lai ber paw’n i tân ka ṭawngṭai zel ang.”

Ngai teh kumhlui..

Mihring siamchawp hunbi chhiarna hian mihring nuna thu a neih nasat zia leh a nghawng nasat zia hi! Mihring tihdanglam theih loh, hun chu a ngai rengin a kal a, kan hunbi chhiarna hmangin kan kaiphar dawr dawr a; a changin kan hmuak a, a changin kan thlah ṭhin.

Kan hmuah avangin a ropui sawt lo va, kan thlah avangin a uiawm sawt hek lo. Kumhlui leh kumthar kan tihte hian awmzia a nei lo va, kumhlui liam tur ngaia kan kur ruai ruainate kha ngaihtuah chian chuan a ho va, a nuihzatthlak a ni.

Kumhlui thlah zan hun hmante hi a holam ngawih ngawih a, a puala thil buatsaih pawh sum khawhralna mai mai a ni. Thenkhatin thil sual tihna remchangah an hmang a, nawmsip bawlna hunah an hmang a, kumhlui thlah hming chhalin nuam an chèn a ni. Kum thar hmuak emaw kan inti a, ni thar kan hmuak a ni zawk si. Ni khat hi Pathian siam, zan hunin a hril a, kum khat erawh mihring siam, calendar-in a hril thung a.


He’ng zawng zawngte hi mihring hunbi siamchawp vanga lo thleng a ni. Kumhlui leh kumthar hian a takah nihna a nei reng reng lo. Mihring hian kan va cheibawl nasa em! December ni 31 leh January ni 1 hi rawn ṭawng thei ta ngat sela chuan, ni pangngai ve mai kha ni dang zawng zawng thîk tham khawpa ropui leh pawimawha kan siam avangin mihringte hnenah lawmthu an sawi mawlh mawlhin ka ring.

Kumhlui thlah zan hmanpui tur zawngin kan hawi vel ruai a, kai chhäk chhäkna tur ngaihtuahin kan hmanhlel a, kan nam chák chák tur zawngin kan phe vut vut a – aw.. Kum thar hi hmuak lovin ni thar i hmuak zawk teh ang u. Kum khat hi ni 365 mai chauh a ni si a. Darkar hi a pawimawh ber lo va, zan leh zan inkar mawlh hi a ni lo’m ni pawimawh ber zawk chu?!

Hawh u, naktuk lo thleng tur avangin vawiinah i inbuatsaih ang u. Kum thar hmuak lovin ni thar hmuak tawh zawk ila, kumthar thutiam kan neih ang thin ang khan naktuk thutiam i nei tawh ang u hmiang; nasa takin thil a ti thei zawk asin.

Mahse.. He’ng thute hi ziak kur ngei nguai mah ila, ‘Ngai teh kumhlui..’ ka ti bâng thei chuang si lo; mihring hi!

Treasury Square!

Mitin lawina chu a lo ni ngei mai – Treasury Square hi! Aizawl Treasury Square hi ania ka tih ni. A ṭawp ru riau a, a ngainatawm riau bawk a, eng emaw ti takin ka ṭih riau a, nuam ka ti ru phian bawk si!

Zing khawvar phat aṭangin a lûn nghal char char a, a tuk khawvar a bantlang ṭhin. Chanchinbu zuar leh sem chhuaktute’n khawvar phat aṭangin he hmun hi an luah ṭan a. Patling zing chhuakvakte’n chawlh hahdam nan tak an hmang a, titi hlimawm tak nen zing nilum an ai tlâng ṭhin.

Chawhmeh leh eng ilo zuar an lo lang ṭan a. Chutih rualin a hma zan lam ṭhing rim nam ram ram chunga lo ṭawng bawrh bawrh tâwk lah bo lo. Treasury Square khawvel a inṭan tlat.

DC Office leh sawrkar office hmunpui a nih avangin sawrkar hnathawk an lo zi chhuak a. Ukil an lo lang a, thubuai neite nen. Police kan hmu âwl lo, traffic police thlengin. Khar chhâwng leh standing an lo inzep a, a dawrtute nen.

Petrol la turin lirthei nei an lo inhawrkhawm a, press neitute leh thawk te, Hnam Rûn leh Bhavan mi leh sa te nen an insùlpêl zut zut a. Dâk Inpui a ding luah a, a bulah ṭangkaina ngah lo takin Assam Rifles an inkulh mup a. A khât tâwkin chak tak taka an mi leh sate pen guau guau hmuh tur a awm reng bawk.

Tlai meng si sakte hun a lo inṭan a. Nam huam huam chunga tu tute emaw nena an kal dâl dâl hmuh tur a awm fo. Hamfiri ri ṭhawt ṭhawt te, lirthei au râwl ring tak takte chuan beng an luah a, ngaihtuahna te nen lam a kiu vawng vawng thei nia!

Zan a lo ni a, thim thiltihtheihna a lo intan e! Mipa leh hmeichhia, an hmel en aṭang reng reng pawha Genesis rim nam lo tak takte chu an ṭhu khawm tuau a, eng nge an sawia eng nge an tih kan va hriatpui tawh lo. Zan thim hnua Treasury Square-a ṭhut zahthlak leh nuam lo khawpin chu’ng ho chuan hmun an hauh a, an luah tlat a. Anni leh an ṭhuihhruai, thil zuar leh mahni inzuarte’n rinawm takin chu hmun chu an luah zankhua ta ṭhin a ni.

Sawrkar hmunpui, Police hmunpui, Dâk In hmunpui, Petrol hmunpui, Press hmunpui, Chanchinbu hmunpui, Ukil ho hmunpui, Puipunna hmunpui, Bazar hmunpui, Party hmunpui, Khawvel mite hmunpui – Aizawl Centre a lo ni ngei e, Treasury Square hi!

Huiham!

Ka ding a, ka chhîng a, ka hîp ṭhîn – ṭîp!
Ka zung a, ka zawng a, ka zuar ṭhîn – zû!

Ka lek a, ka pêt a, ka hnek ṭhîn – bêl!
Ka khai a, ka khak a, ka hlap ṭhîn – thai!

Ka nung a, ka nûr a, ka nûl ṭhîn – ka ning!
Ka nam a, ka ham a, ka zâm ṭhîn – ka ṭap!

Huiham!

Ka tlâk lo takzet em?

Hun rei tak ka lo kawma ka lo kawp tawh, ka ṭhiannu chuan pasalah hnam dang min neihsan ta a. Ngaihtuahna a kal thui kher mai.

Chutih lai vel chuan khawi emaw laiah hnam dang pasala neih chungchang an sawi a, hmeichhia ni ngei tur pakhat chuan, “Mizo mipate chu neih tlâk in vâng em alawm,” a rawn ti khanglang a. Ka sa zak mai.

Ka ṭhiannu pasal neih tâka chu a mimal tak pawha ka hriatchian a nih avangin ka inkhaikhin nghal vat a.

• Ani chu milem pathian bia, Hindu tlangval a ni a; kei chu Pathian nung bia, Kristian tlangval ka ni.
• Zirlai a ni a, hnathawh engmah a la nei bîk lo va, a chhûngte’n an châwm. English, Hindi a thiam a, Mizo ṭawng a thiam lo; zirlai ka ni a, lehkha zir chungin hna chhetë ka thawk a, chhûngte tibuai lovin ka intodelh ve tâwk. English, Hindi ka thiam, Mizo ṭawng pawh ka thiam.
• A ngo ving veng bîk lo, a hmêl phei chu a vântlâng chung lam bîk lo. A sang duau a, a tlâw hmêl hliah hliah; kei chu ka ngo veng a, hmêlṭha viau anga sawi tur ni lo mah ila, amah kher kher kha chu vântlâng hmaah ka cho. Sàn zâwngah ka chen lo va, mahse, ka ni duau lo va, ka sa a inphut mawi zâwk.
• A nu leh pate hi sakhaw mi tak an ni a, an inkhuahkhirh nasa; ka nu leh pate hi sakhaw mi tak an ni ve tho va, mahse, min khuahkhirh em em lo.
• An society kan hria, in hria; kan society in hria, kan hria. A nuam zâwk tur chu neutral tak pawhin thlîr ila, a lang chiang em em.
• Ani chuan sikret a pak hlat hlat ṭhin a, zu pawh a in, a rui chhe ngai lo nain; zûk leh hmuamah ka fihlim a, zu pawh rui chhiaa rui chhe lo tur paw’n ka in lo hrim hrim.
• An inchhûngah Hindi an hmang, anmahni ṭawng a ni a, ka ṭhiannute ṭawng a ni lo; kan inchhûngah Mizo ṭawng kan hmang, kan ṭawng a ni a, ka ṭhiannute ṭawng a ni.
• Duhtâwka sum hman tur an nei, an hausa, an neinung; duhtâwka sum hman tur kan nei lo, kan rethei, kan harsa. Sum hi nun hlimna a ni ber lo tih erawh ka hrechiang, ka ṭhiannu paw’n a hriatchian ka ring.
• A hmangaih ve lutuk, a hmangaih thu chu ṭawngkain a hrilh fo; kei paw’n ka hmangaih khawp mai. Ṭawngkain ka hrilh fo va, ama tan liau liau poetry ka phuah a, amah avang liau liauvin thu ka ziak nual tawh.

Hnam dang aia neih tlâk ka nih lohna bîk eng nge awm le? Kan Mizo nulate hian ngaihzâwng atan pawha Mizo tlangvalte hi neih tlâk kan nih lohna chhan eng nge sawi tur in neih? Kan ṭhat lohna leh kan tlin tâwk lohna chu hnam dang pawhin an nei ve tho va, in hmu lian zâwk lo mai mai a ni.