Kum 1966, April ni 30 khân San Francisco-ah Anton LaVey chuan Church of Satan (Setana Kohhran) a din a. Setana bible pawh ziakin, hemi hnu hian khawvêl hmun hrang hrangah a darh chak hle a, a zuitu pawh an pung chak hle. Setana zuitu pâwl dang, tam tak a hring nghâl bawk.An hma lâk pawh a zau hle a, kawng hrang hrangin ṭhalaite an hîp a. Incheina chi hrang hrang, music, lehkhabu leh film hmang te’n ram an la zêl a, kan ram thlengin nghawng a rawn nei ta a ni.
Hemi kawngah hian thalaite bâkah nu leh pate kan fîmkhur a ngai ta hle a. Kan rin loh deuh deuh te, kohhran-a inhmang tak takte zîngah pawh setana be ṭhîn an awm thu, zaithiam Joseph-a chuan a rawngbâwlna lama a hmuhchhuah thu a sawi nghe nghe a ni. A râpthlâk ngawt mai.
Eagles-ho Hotel California-te kha a nalh teh e, tûn thlengin khawvêl mipuite ngainat a hlawh a, chuai thei pawhin a rinawm tawh lo. Kan ramah pawh a hlathu by-heart vek, an bûk ruala lo bu ve nghauh nghauh thei pawh kan tam ang. Mahse, kha hla kha setana tâna hlan a ni a, a satute pawh setana kohhran-ah nasa takin an inrawlh bawk a ni tih tal hi chu i hre tel ang u; Rolling Stone-ho Sympathy for the devil-te kha i by-heart a nih chuan setana kohhran official anthem i by-heart tihna a ni mai.
A nei deuhvin an nei changkàng a, a harsa deuhvin an nei tlâwm a; a zak lo deuh an inchei parh a, a zakzum deuhte taksa erawh hmuh tur a tam lo thung tih chu a chiang a; mahse, incheina buzâwl kan kai ta tak tak tawh a ni tih erawh phat rual a ni lovang.
Kan t-shirt hâk ṭhin, a hma leh hnung lama inziak leh chuang kelh kulh ṭhînte ngaihtuah miah lovin khawlai bâkah Pathian biakin hung chhûngah kan tei luhpui a. A awmzia leh nihna hria ila chuan kan ha duh bîk kher lovang. Hriat a va pawimawh êm! Kan t-shirt-a 666 chuang kuau mai te, swastika inchhu kulh mai te, pentagram sign hmuh tur a awm ta fer fur mai te hi a hatu ai mahin a zuartute an demawm a, an fîmkhur a ngai a ni. Kan hriat loh laiin setana thawmhnaw kan zuar a, kan hriat loh avângin vëkin setana thawmhnaw kan pudarh a, kan thehdarh a ni. A pawi teh e.
T-shirt mai ni lovin pheikhawk-ah te pawh hmuh tur tam tak a awm. Setana betute, rock band chi hrang hrangte hian anmahni intheh-lâr nan t-shirt leh pheikhawk leh thil dang dang an design ṭhîn a, hetah hian anmahni logo bâkah a phêna hmuh tur thil dang an zep tel zauh ṭhîn.
Nu leh pate'n fate thil kan leisak dâwnin i fîmkhur hmasa ang u; ṭhalaite pawh Pathian tâna nasa lehzuala kan ṭangkai theih nan thil lei leh zawrhah i fîmkhur lehzual ang u. Kan incheina leh duhzâwngte hian kan muthilh laiin sual kawngah min hruai mêk zêl a ni.
He’ng kan ziah tâk pathum te hi a lâr zual tak takte chauh an ni a, a dang pawh tam tak a awm a ni tih kan hre ṭheuhvin a rinawm. Setana hian ṭhalaite chauh a bei lo va, naupang të të aṭangin a bei a. Toys chi hrang hrang te, computer games chi hrang hrang te, thil lem chi hrang hrang bâkah thil dang dang hmanrua-ah hmangin ram a la mêk zêl a, naupang enkawltu nu leh pate nasa lehzuala kan fîmkhur a hun ta takzet e.
Vawiina kan rama setanic, setana bia kan tihte hi zirlai naupang, kum pawh la tling thaṭhum lote an ni. An nu leh pate'n hostel-ah an dah a, an nu leh pate hmuh phâk lohvah an awm hnuah zalên ta riauvin an inhria a. An zirlai exam a lo hun a, kumtluana zir ṭha lo na ná nâ chu thiam an nei lo. An chhûngte hauh an hlauh avângin fail an duh bîk si lo. Pathianin thawk lo chu hlawh a pe ngai lo tih an hre ve kur si a. Chutah chuan setana lam an pan leh nge nge a. Chutiang naupang chu tûna Aizawl hostel tam takah an awm a. Tûn hmaa mumangah pawh kan man phâk loh chu duh lo chunga kan tih a lo ngai ta a. Setana betu kan lo ni ta..
Nu leh pate mawhphurhna a va sáng êm! Rorèlna ni-ah kan fate thisen mawh kan phur ngam dâwn em ni?
Kan ramah a kohhran ang zâwnga an din hre lèm lo mah ila, ṭhianho ang te, a mimal ang zâwngin leh tlêmtë tëa inkawpa setana be ṭhîn an awm thu kan hre châmchí a. He’ng mite hi chhûngkaw kehdarh avâng te leh ruihhlo dîl duh vânga setana bia an ni tlângpui a. Ṭhenkhat chu suahsual rawngbâwlin mipat hmeichhiatnaah te, zu leh drugs bâkah, biakin suasâm ang zâwngin an che ṭhîn a ni. He’ng suahsual rawngbâwlte hi kum lamah pawh la naupang të të an ni a, heta lang chiang ta êm êma chu, nu leh pate hi fate enkawl lamah kan tlahniam a, ṭan kan lâk nasat a ngai hle tih hi a ni.
Hemi kawngah hian thalaite bâkah nu leh pate kan fîmkhur a ngai ta hle a. Kan rin loh deuh deuh te, kohhran-a inhmang tak takte zîngah pawh setana be ṭhîn an awm thu, zaithiam Joseph-a chuan a rawngbâwlna lama a hmuhchhuah thu a sawi nghe nghe a ni. A râpthlâk ngawt mai.
He’ng zînga kan ram thalaite rawn rûntu langsâr zualte chu kan fîmkhur zâwk theih nan i’n thai lang thuak thauk teh ang:
Music
Khawvêlah hian setana betu rock group sâng chuang teh meuh mai an awm a, chu’ng zînga tam tak chuan khawvêl dêngchhuakin kan Zoram khawvêl pawh an chiah hneh hle a. Kan Zoram thlengin min rawn luhchilh ta.
He’ng ho zînga ṭhenkhat chu a lang a pauvin setana betu-ah inchhâl lêm lo mah se, an hlathu leh an chêt dân aṭangin hai rual a ni lo. Ṭhenkhat erawh chuan an inzêp lêm lo va, chu’ng zîngah chuan rocker inchei maksak tak, Marilyn Manson hi a langsâr pâwl a ni ngei ang. Ani phei hi chu setana kohhrana hruaitute zînga mi ngat a ni a, a ṭawngkam rârthlâk tak takte hi fate hriat atan a va thlanawm loh tehlul êm!
Kum 100 chuang kal tâ-ah khân khawthlang mite chuan kan ram rawn daidarhin kristian-na an rawn pulût a. Hmán aṭang tawha puipun nikhuaa khuang leh seki bâkah, dar chi hrang hrang leh ri thei dang dang hmanga lo inawitlei ṭhîn Mizote chu rimawi tel lovin kan tlei thei tawh lo va. Biakinah khuang pulûtin sapho lo luh aṭanga kum 50 a han liam meuh chuan khawvêl changkànna tuipui kamah chhuakin, music lipuiah kan pil ta vawn vawn a.
Kan theih ang tâwkin khawthlang mite music chu kan tuipui a, chumi hrin ni maw, kum 50 a liam leh meuh chuan setana betu kan lo awm ta a nih hi! A thu leh a nihna hre lovin hla nalh kan tihte chu kan sûkpui nghawng nghawng a, ziaktu lamin a chanchin leh mawizia an lo ziak châmchí bawk nen. Kan lo heti zo ta a ni ta ber mai.
Eagles-ho Hotel California-te kha a nalh teh e, tûn thlengin khawvêl mipuite ngainat a hlawh a, chuai thei pawhin a rinawm tawh lo. Kan ramah pawh a hlathu by-heart vek, an bûk ruala lo bu ve nghauh nghauh thei pawh kan tam ang. Mahse, kha hla kha setana tâna hlan a ni a, a satute pawh setana kohhran-ah nasa takin an inrawlh bawk a ni tih tal hi chu i hre tel ang u; Rolling Stone-ho Sympathy for the devil-te kha i by-heart a nih chuan setana kohhran official anthem i by-heart tihna a ni mai.
A dang pawh a tam. He rock music hian kan ram ṭhalaite a chiahpiah nasa a, group hrang hrang kan nei ta fer fur mai. Pakhat chauh han târ lang ila: Kan ramah pawh a band kan neih, Downfall tih hmingpu hi satanist rock band pali vêl lai a awm asin. Kan fîmkhur a va tûl êm!
Fashion
Tûn hmaa Siapsuap leh Hnawkhal mai maia lungawi ṭhîn khân changkànna kawng kan zawh tâk avâng leh hmasâwnna kawng zawhna a nih pakhat avângin Paris ṭhalai rualte incheina chu kan inbel ta fer fur a. Kan khawlai zîmtè pawh chutiang thawmhnaw zawrhnain a khat ta thawtháng mai.
A nei deuhvin an nei changkàng a, a harsa deuhvin an nei tlâwm a; a zak lo deuh an inchei parh a, a zakzum deuhte taksa erawh hmuh tur a tam lo thung tih chu a chiang a; mahse, incheina buzâwl kan kai ta tak tak tawh a ni tih erawh phat rual a ni lovang.
Kan t-shirt hâk ṭhin, a hma leh hnung lama inziak leh chuang kelh kulh ṭhînte ngaihtuah miah lovin khawlai bâkah Pathian biakin hung chhûngah kan tei luhpui a. A awmzia leh nihna hria ila chuan kan ha duh bîk kher lovang. Hriat a va pawimawh êm! Kan t-shirt-a 666 chuang kuau mai te, swastika inchhu kulh mai te, pentagram sign hmuh tur a awm ta fer fur mai te hi a hatu ai mahin a zuartute an demawm a, an fîmkhur a ngai a ni. Kan hriat loh laiin setana thawmhnaw kan zuar a, kan hriat loh avângin vëkin setana thawmhnaw kan pudarh a, kan thehdarh a ni. A pawi teh e.
T-shirt mai ni lovin pheikhawk-ah te pawh hmuh tur tam tak a awm. Setana betute, rock band chi hrang hrangte hian anmahni intheh-lâr nan t-shirt leh pheikhawk leh thil dang dang an design ṭhîn a, hetah hian anmahni logo bâkah a phêna hmuh tur thil dang an zep tel zauh ṭhîn.
Nu leh pate'n fate thil kan leisak dâwnin i fîmkhur hmasa ang u; ṭhalaite pawh Pathian tâna nasa lehzuala kan ṭangkai theih nan thil lei leh zawrhah i fîmkhur lehzual ang u. Kan incheina leh duhzâwngte hian kan muthilh laiin sual kawngah min hruai mêk zêl a ni.
Media
Setana hian kawng hrang hrangin kan ṭhalaite a rawn bei a, kan panna leh kan chak lohna laite chu hmanrua-ah a rawn hmang chat chat a ni. Kum 50 chuang lai liam tawhah khân film lâr tak pakhat, Rosemary Baby tih chu actor lar tak, Anton LaVey-a hova siam a ni. Kha film kha a lâr hle a, a lang a pauva satanic film chhuak hmasa ber a ni hial àwm e.
Kha film kha lehkhabu-a siam a ni a, Mizo ṭawng pawhin chhiar tur kan nei ta! Chu chuan film leh lehkhabu dang tam tak a rawn hring a, hetiang lam hawi lehkhabu chhuak tawh pawh chhiar tham fé a ni tawh ang. Kum 5 lawk liam tâ-ah khân lehkhabu lâr zet mai, Harry Potter chu JK Rowling chuan a rawn ziak a, kha kha a hausakpui ta dêr mai. Bu chi hrang hrang tam tak a chhuak a, ṭawng chi hrang hranga lehlin niin, film-ah pawh siam hial a ni a, a changtute pawhin an hausakpui ta vek mai!
Kha dawi chungchâng ziahna kha Mizo ṭawng pawhin an ziah atanga rei lo tê-ah chhiar tur a awm ve nghâl zat mai. A bu dang a chhuah pawhin Mizo ṭawngin a hnu lawkah kan hmu nghâl zêl! Mi rilru tihnat kan tum vâng a ni lo; setana hma lâk chakzia kan ziak mai a ni. Kha film kha naupangin an làwm hle a, ṭhenkhat phei chuan an âtchilh hial a. A film-a hmanrua chi hrang hrangte chu naupang lawm a lo ni ta zêl a, an chezia zawng zawng nen naupang rilru thianghlimah a intuh tlat a, chu chu an ṭhanlenpui dâwn ta chu a ni a. An nunah eng tak nghawng nei ang maw? Nu leh pate kan fîmkhur a va tûl êm!
Tharum thawhna film te, mipat hmeichhiatna ngialngan tak taka lanna film-te hi en hlawh leh hralh kal a ni ta zêl a, he’ngte hi a ni, pâwngsual titamtu pakhat chu ni. Pâwngsual te hi setana duhzâwng a ni tih kan pawm em? He’ngte bâkah a dang tam tak a awm. Kan fate'n an lawm êm êm, cartoon pawh hi a phênah thil ṭha lo tam tak a awm a, vai film kan hmuh thinah pawh an pathian biakna lam hawi hmuh tur tam tak a awm. He’ng kan fate lawm zâwng tam takah hian a rûkin setana hian thiam takin kua a lo hreuh reng a lo ni. Kan khawsakna kawng engkimah min bei vêl reng a, kiltin aṭang min thlîthlaiin kan panna lai a hmuh hmaih ngai lo.
He’ng kan ziah tâk pathum te hi a lâr zual tak takte chauh an ni a, a dang pawh tam tak a awm a ni tih kan hre ṭheuhvin a rinawm. Setana hian ṭhalaite chauh a bei lo va, naupang të të aṭangin a bei a. Toys chi hrang hrang te, computer games chi hrang hrang te, thil lem chi hrang hrang bâkah thil dang dang hmanrua-ah hmangin ram a la mêk zêl a, naupang enkawltu nu leh pate nasa lehzuala kan fîmkhur a hun ta takzet e.
Vawiina kan rama setanic, setana bia kan tihte hi zirlai naupang, kum pawh la tling thaṭhum lote an ni. An nu leh pate'n hostel-ah an dah a, an nu leh pate hmuh phâk lohvah an awm hnuah zalên ta riauvin an inhria a. An zirlai exam a lo hun a, kumtluana zir ṭha lo na ná nâ chu thiam an nei lo. An chhûngte hauh an hlauh avângin fail an duh bîk si lo. Pathianin thawk lo chu hlawh a pe ngai lo tih an hre ve kur si a. Chutah chuan setana lam an pan leh nge nge a. Chutiang naupang chu tûna Aizawl hostel tam takah an awm a. Tûn hmaa mumangah pawh kan man phâk loh chu duh lo chunga kan tih a lo ngai ta a. Setana betu kan lo ni ta..
Nu leh pate mawhphurhna a va sáng êm! Rorèlna ni-ah kan fate thisen mawh kan phur ngam dâwn em ni?
Zirchian lehzual a va chakawm ve le, ku TS i ti tha e.
ReplyDelete...khrum
K'u Khrum, hei ka ziahna a rei deuh tawh a. Theihtawpin ka inchhiar ve a nia aw..! Ka lawm e.
ReplyDeleteThangthar michangkang thenkhat te'n Pathian biak tur awm reng chung sia setana an be duh tlat mai hi enge maw a chhan ni ang le?
ReplyDeleteI va han ziak tha tehlul em. Pu Khrum-a sawi ang khian zirchain deuh chu a tul khawpin ka hria.
I va ziak tha em. Pathian lak a kan rochan kan fate hi kan ro zawng zawng zing a, chatuan ram kan luh pui theih awm chhun a nih avangin enkawl ngun an va ngai tak em.
ReplyDeletetren tren.